Pháp và Italia hômqua cho biết sẽ gia nhập cùng Anh cử cố vấn quân sự tới hỗ trợ lực lượng nổidậy tại Libya, động thái được giới phân tích nhận định chứng tỏ cuộc chiến ởLibya sẽ không thể kết thúc một sớm một chiều và dễ dàng được.
Việc triển khai các cố vấnquân sự, mặc dù có thể ít hơn con số 40, và được giao nhiệm vụ rõ ràng khôngphải với tư cách tham chiến, cũng cho thấy chỉ có sự kết hợp giữa áp lựcquân sự từ trên không (không kích), áp lực kinh tế đối với chính phủ Libyavà một lực lượng nổi dậy được tổ chức chặt chẽ hơn, phối hợp nhịp nhàng hơn,mới có thể “thuyết phục” được đại tá Gadhafi ra đi.
 |
| Phe nổi dậy cho rằng NATO hoạt động không hiệu quả tại Libya. |
“Một số nước cho rằngchiến dịch Libya sẽ nhanh chóng kết thúc”, một đại sứ cấp cao tại NATOcho hay. “Nhưng không có nhà chỉ huy quân sự nào nghĩ vậy”.
Cử cố vấn quân sự tới Libyalà động thái mới nhất trong hàng loạt chỉ dấu cho thấy bất ổn tồn tại trongchiến dịch của NATO, chiến dịch bắt đầu bằng một cuộc tấn công do Mỹ dẫn đầunhưng dường như đang bị “xì hơi” kể từ khi sứ mệnh chỉ huy được chuyển giaocho NATO vào ngày 31/3. Sau đó, lực lượng nổi dậy Libya bị lực lượng trungthành với đại tá Gadhafi “đè bẹp” và bị đẩy lui về thành phố miền đôngAjdabiya.
Chiến thuật mới của lựclượng Gadhafi, kết hợp giữa dân quân, vũ khí được ngụy trang và xe tải, thayvì xe quân sự, đã khiến cho phi công NATO khó phát hiện ra mục tiêu. Cùnglúc, pháo và xe tăng của lực lượng chính phủ nã vào thành phố Misurata doquân nổi dậy nắm giữ, thách thức chiến dịch “bảo vệ dân thường” của NATO.
Ngoài ra, theo RobinNiblett, giám đốc Chatham House, Viện quan hệ quốc tế hoàng gia ở London,chia rẽ bên trong NATO cũng nguy hiểm không kém gì chiến thuật mới của đạitá Gadhaf. Chỉ có 6 trên tổng số 28 thành viên NATO hiện tham gia vào cáccuộc không kích, với Pháp và Anh thực hiện một nửa, trong khi Đan Mạch, NaUy, Bỉ và Canada thực hiện nửa còn lại.
Những nước nổi khác nhưItalia và Tây Ban Nha đang lùi ở “hậu phương”, còn một số khác cử máy baytới chỉ để hỗ trợ vùng cấm bay, hoặc giúp thực hiện lệnh cấm vận vũ khí.Chính quyền Obama, đã loại bỏ khả năng triển khai quân Mỹ tới Libya, hôm quatuyên bố sẽ phê chuẩn một khoản tiền lên tới 25 triệu USD để hỗ trợ cung cấpquân nhu phát sinh, nhưng không phải là vũ khí, cho lực lượng nổi dậy Libya.
“Bạn muốn gửi tới Gadhafithông điệp về một ý chí nhất quán, không có cách nào khác ngoài thông điệpcho thấy ông ấy đang phải đối mặt với một lực lượng đối lập quyết tâm vàđoàn kết”, ông Niblett nhận định. “Nhưng ông ấy lại đang thấy một NATO khôngđủ nhất quán”.
“Nếu tôi là ông ấy, tôi sẽnhìn vào bất đồng của châu Âu và tận dụng nó, đặc biệt là khi phe đối lậplại yếu hơn rất nhiều”, ông Niblett cho hay.
Theo ông Niblett, để “thuyếtphục” được ông Gadhafi và các con trai ra đi, “chúng ta cần phải có đườnglối chính trị cũng như quân sự. Và hiện nay chúng ta đã có chút đường lối vềquân sự, còn đường lối chính trị lại bị rạn nứt”.
Xét về góc độ nào đó, kể từkhi kết thúc Chiến tranh Lạnh, trong NATO xuất hiện nhiều vấn đề mới, khôngcòn là một liên minh đoàn kết như trước kia nữa, các nhà phân tích nhậnđịnh.
Tomas Valasek, chuyên giaquân sự tại Trung tâm cải cách châu Âu ở London, đã so sánh NATO với mộtđảng chính trị của Mỹ, là “một liên minh các nước với quyền lợi chung là nhưnhau, nhưng lại có quan điểm tiếp cận khác nhau”.
Theo ông, sau Chiến tranhLạnh, các nước NATO tập trung vào những mối quan tâm khác nhau: với một sốlà khủng bố và Afghanistan, như Mỹ, Anh, Canada và Hà Lan, còn một số kháclà Nga, như các nước Trung Âu. “Còn những nước còn lại, tôi không biết tạisao họ vẫn ở lại NATO”, ông cho hay.
Ông Valasek cũng cho rằngNATO sẽ không bao giờ như xưa nữa. “NATO sẽ là một tổ chức đa hành độngtrong tương lai, vì vậy với Libya, sẽ có các liên minh ý chí, với sự hỗ trợcủa NATO”.
Giới chức NATO luôn cho rằnghọ đang thực hiện tốt sứ mệnh tại Libya, chỉ trong một thời gian ngắn.“Không có gì phải nghi ngờ về ý chí thống nhất bên trong NATO”, nhằm thựchiện nghị quyết của Liên hợp quốc tại Libya, bà Oana Lungescu, người phátngôn NATO cho hay. Bà cũng nhấn mạnh 3 tuần kể từ khi NATO tiếp quản quyềnchỉ huy sứ mệnh “chúng tôi đã nhanh chóng làm suy giảm khả năng tấn công củaông Gadhafi nhằm vào người dân và dần dần dồn ép được lực lượng của nhà lãnhđạo này”.
Song bà Lungescu cũng thừanhận “không thể chỉ có giải pháp quân sự trong cuộc khủng hoảng” hiện naytại Libya. “Sứ mệnh này cần phải duy trì áp lực về cả mặt chính trị”, bàkhẳng định.
Một đại sứ cấp cao của NATOđã kêu gọi mọi người bình tĩnh. “Cuối cùng cán cân sẽ thay đổi, nó phải nhưvậy”, ông cho hay. “Ông Gadhafi không có thêm vũ khí, không có thêm xe tăng,không có thêm xe bọc thép và ông ấy đang bị yếu đi. Qua thời gian, nhữngngười khác sẽ mạnh lên. Và rồi sẽ đến thời điểm những người xung quanh ôngGadhafi phải quyết định tìm kiếm một giải pháp chính trị”.
Song kể từ 3 tuần trước, khingoại trưởng Moussa Koussa của ông Gadhafi bỏ trốn sang Anh, không có thêmnhân vật nổi bật nào làm như vậy nữa.
Và cuộc tranh luận chính trịhiện tại, theo đại sứ cấp cao của NATO, không phải là về liệu cuộc chiếnLibya có kết thúc bằng đàm phán hay không mà về bản chất và nội dung của cáccuộc đàm phán đó. Một số nước muốn bắt đầu đàm phán với ông Gadhafi trướckhi ông rời bỏ quyền lực, với mục đích rõ ràng là ông phải ra đi. Nhưng mộtsố khác, đặc biệt là phe nổi dậy, cho rằng đàm phán chỉ có thể bắt đầu saukhi đại tá Gadhafi và các con trai đã tìm được chốn an toàn ở một nước khácbên ngoài Libya.
Nhưng trong thời điểm hiệnnay, theo ông Valasek, vấn đề là cả đại tá Gadhafi cùng phe nổi dậy đượcNATO ủng hộ cho rằng thời gian là của họ. “Có thể mọi người cần thêm thờigian để nhận ra rằng nếu không muốn một Libya bị rẽ, chúng ta cần phải ngồixuống và cùng nhau đàm phán”.
Theo Phan Anh
Dân trí
