Điều chỉnh tỉ giá, tăng giáxăng và chuẩn bị tăng giá điện. Những quyết định tác động mạnh đến giá cả và cảnền kinh tế này đưa ra đúng thời điểm chưa? Có giải pháp nào để chặn lạm phátkhông? Chúng tôi đã tìm gặp các đại biểu Quốc hội, các nhà làm chính sách để“giải mã”.

>>
>>
>>
>>
>>

TS Nguyễn Đức Kiên, ủy viên Ủyban Kinh tế của Quốc hội, cho rằng Chính phủ nên lựa chọn thời điểm tốt để đưara các chính sách liên quan đến giá cả sao cho ít ảnh hưởng đến cuộc sống ngườidân nhất.

Ông Kiên nói:

Hai tháng đầu năm chỉ số giá tiêudùng (CPI) đã khoảng 3%, như vậy trong mười tháng cuối năm chúng ta phải tằntiện giữ mức tăng khoảng 4% nếu muốn thực hiện chỉ tiêu của Quốc hội là mức tăngCPI cả năm khoảng 7%.

Tôi đồng ý với phân tích của cácchuyên gia rằng vấn đề trên là nhiệm vụ khó. Đây là một thực tế, nhưng chúng tacần nhìn nhận việc tăng giá này trong bối cảnh mục tiêu lớn nhất mà Quốc hội vàChính phủ đặt ra trong năm 2010 là phục hồi tốc độ tăng trưởng và ổn định kinhtế vĩ mô.

Khi mục tiêu trên là lớn nhất thìchỉ số tăng giá tiêu dùng dù cần được quan tâm đúng mức để ngăn chặn lạm phátcao trở lại nhưng không phải là yếu tố hàng đầu. Hơn nữa, với diễn biến chỉ sốgiá tiêu dùng tăng thì trước đó chúng ta đã có chính sách tăng lương cho cán bộcông nhân viên trong năm 2010 và đặc biệt là tăng lương cơ bản cho khối doanhnghiệp, tức là chúng ta đã nâng mặt bằng an sinh xã hội lên bước mới.

“Giải mã” tăng giá đầu năm

Ông Nguyễn Đức Kiên - (Ảnh: Khiết Hưng)

Thật ra chuyện tăng lương cũngchính là một áp lực tăng giá, thưa ông?

Ở đây có hai vấn đề. Thứ nhất làvề phía người điều hành kinh tế. Chính phủ đã tính toán việc tăng lương và Quốchội đồng ý với tính toán đó, khi nâng lương lên đã có tính toán tác động tănggiá.

Nhưng có một chuyện nhiều năm naychúng ta chưa làm được, đó là ngăn chặn việc lợi dụng yếu tố tăng lương để tănggiá.

Nhiều chuyên gia cho rằngtrong điều hành của Chính phủ cần cân nhắc các thời điểm điều chỉnh giá cả nhữngmặt hàng nhạy cảm, nếu không sẽ khó ngăn chặn lạm phát cao?

Khi đề cập vấn đề tăng giá ngaytừ đầu năm, nhiều chuyên gia muốn nói về điều hành kinh tế. Nghệ thuật của việcđiều hành nền kinh tế là chọn thời điểm nào thì đưa ra những quyết sách ảnhhưởng ít nhất đến đời sống của người dân cũng như những mục tiêu khác có liênquan.

Chúng ta thường nói với nhau làxây dựng một nền kinh tế thị trường, tôn trọng quy luật của thị trường, vậy thìgiá điện hay giá mặt hàng nào đó tăng hay giảm đều phải chấp nhận (nếu nó đúngvới quy luật thị trường).

Nghệ thuật điều hành của Chínhphủ ở chỗ đầu vào là kinh tế thị trường nhưng đầu ra là kinh tế thị trường địnhhướng xã hội chủ nghĩa.

Từ trước đến nay, trong quá trìnhthảo luận điều hành kinh tế vĩ mô, có khi đặc điểm này của nền kinh tế nước takhông được nhấn mạnh. Tôi cho rằng mọi dẫn giải phải được cân nhắc dựa trên yếutố đó.

Không phải chỉ có điều chỉnhtỉ giá hay tăng giá xăng, giá điện mới gây áp lực lên lạm phát, hiện nay Chínhphủ vẫn đang tiếp tục một số chính sách kích thích kinh tế, cùng với đó là mứcbội chi ngân sách và chỉ số ICOR (hệ số sinh lời từ đồng vốn đầu tư) cao..., vềsâu xa đó đều là những nguyên nhân gây lạm phát?

Hệ thống 26 chỉ tiêu chủ yếu màQuốc hội biểu quyết hằng năm thực chất đã bao hàm cả ICOR, bởi vì khi quyết địnhmức tăng trưởng GDP, quyết định tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội... tức làđã quyết định chỉ số ICOR rồi.

Nếu tách chỉ số ICOR hay bất kỳmột chỉ số nào khác ra để nhìn nhận thì chúng ta sẽ có bức tranh không toàncảnh. Câu chuyện ở đây là mối liên quan giữa những yếu tố nêu trên, giữa bội chingân sách, chỉ số ICOR, chỉ số CPI... thì Chính phủ chọn điểm trung hòa thế nào.

Tôi nghĩ rằng đây là bài toánđiều hành hằng ngày của Chính phủ, ví dụ trong tháng này khi điều hành thấy chỉsố nào đó chấp chới tăng thì phải cân đối lại.

“Giải mã” tăng giá đầu năm

Nguồn: Tổng cục Thống kê - Đồ họa: vĨ CƯỜNG - (Ảnh: Minh Đức)

Việc điều hành vĩ mô phải cân đốigiữa nhiều yếu tố, nhưng với hàng triệu dân thì điều họ quan tâm nhất chính làgiá cả hằng ngày và nhiều người chưa quên rằng cuối năm 2007, đầu năm 2008 CPIđã tăng đến hai con số?

Vấn đề của năm 2007 và 2008 khácvới hiện nay. Hai năm đó cả nước hào hứng trong khí thế tiến công sau khi gianhập WTO, sau hai năm chúng ta đã có những bài học kinh nghiệm hết sức quý báu.

Tất nhiên là người dân quan tâmđến giá cả hằng ngày nhưng Chính phủ thì không thể chỉ quan tâm mỗi một vấn đềđó. Chẳng hạn như nhiều người muốn giao thông tốt hơn, nhất là trong những ngàytết, như vậy phải đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Nếu Chính phủ tập trung vào đầu tưcơ sở hạ tầng thì chi phí đi lại của người dân sẽ giảm dần.

Còn rất nhiều vấn đề khác sẽkhông được nhìn cụ thể nếu không so sánh. Tất nhiên vấn đề quản lý giá cả hằngngày cũng rất quan trọng, vì có nhiều tiểu thương lợi dụng tâm lý của người dânđể tăng giá khi có cơ hội, mà trong rổ giá thì giá lương thực chiếm tới gần 50%.

Việc điều hành cần uyển chuyểnsao cho vừa đảm bảo được quyền lợi chính đáng hằng ngày của người dân, lại phảicó quyết sách cho những vấn đề cơ bản lâu dài.

Ông Nguyễn Tiến Thỏa (cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính): Giá điện kéo giá than theo hướng thị trường

Bộ Công thương cũng có ba phương án tăng giá điện năm 2010, theo đó, mức tăng giá mạnh nhất là trên 10%, mức thấp nhất là trên 4,9%.

Cục Quản lý giá có hai phương án đề nghị tăng 10,7% và 6,8%.

Việc Chính phủ chọn phương án tăng giá điện năm 2010 là 6,8% đã có tính toán các vấn đề tổng thể. Sở dĩ chúng tôi chọn phương án thấp nhất là tăng 6,8% vì theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng về cơ chế thực hiện giá than theo thị trường, theo đó giá than sẽ được định hướng bán theo giá thị trường chứ không bán dưới giá thành như hiện đang bán cho điện.

Mức tăng giá tối thiểu là 6,8% nhằm để ngành điện có thể mua than được với giá thành khai thác than, giúp ngành than không bị lỗ. Để đảm bảo khách quan, giá thành sản xuất than được căn cứ trên kết quả kiểm toán 2008 của Kiểm toán Nhà nước với ngành than.

Theo Võ Văn Thành - CầmVăn Kình
“Giải mã” tăng giá đầu năm