Giải phẫu tập đoàn: Sao thoát "tác động chính trị"?

Đó là câu hỏi khó của TS.Nguyễn Đình Cung, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý Kinh tế TƯ, đặtra tại Hội thảo quốc tế về tái cấu trúc các tập đoàn tài chính bảo hiểm trênthế giới, diễn ra sáng 14/2, tại Hà Nội.

Một hội thảo, theo kỳ vọngcủa Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ, sẽ được ngành tài chính Việt Nam nóichung và các tập đoàn, DN hoạt động trong lĩnh vực tài chính nói riêng tiếpthu, học hỏi như là những cơ sở khoa học giúp định hướng các vấn đề trọngtâm của tái cấu trúc các tập đoàn tài chính - bảo hiểm - ngân hàng phù hợpvới chuẩn mực và thông lệ quốc tế.

Câu hỏi của TS. Nguyễn ĐìnhCung nằm trong phần hỏi đáp các chuyên gia quốc tế ở phần cuối của hội thảo.Ở đây, ông muốn các diễn giả làm rõ 3 vấn đề: ảnh hưởng/tác động chính trịtới các tập đoàn là gì; chúng tồn tại dưới hình thức nào và làm thế nào đểtách bạch, ngăn chặn tác động của ảnh hưởng chính trị tới hoạt động kinhdoanh của các DNNN, tập đoàn?

Một câu hỏi khó, lâu nay vẫnđược các nhà nghiên cứu, các chuyên gia đặt ra tại các hội nghị, hội thảo vềcái gọi là ảnh hưởng của những tác-động-chính-trị vào hoạt động kinh doanhcủa các tập đoàn ở Việt Nam - hay nói cách khác, đằng sau các tập đoàn ấy,khi các nhóm lợi ích - "thò tay" vào can thiệp để nhăm nhe bảo vệ quyền lợicủa mình, liệu họ có thể phát triển vững mạnh và tái cấu trúc thành công?

Ngược lại, mối quan hệ cóthể nói là thiếu minh bạch, lành mạnh này cũng dễ dẫn đến một chiềuhướng tiêu cực khác: các công ty lớn, tập đoàn tác động ngược lại trongviệc ra quyết định, chính sách - một kiểu chủ nghĩa tư bản thân quen vốnđã xảy ra ở Indonesia nhiều năm trước.

Câu hỏi này quả hóc búa vớicác chuyên gia đến từ công ty tư vấn McKinsey ở Việt Nam, Mumbai (Ấn Độ),Thượng Hải (Trung Quốc); đại diện Công ty tài chính quốc tế (IFC), hay tậpđoàn HSBC Insurance ở Việt Nam... tại hội thảo. Sau những phút giây im ắng,một vài diễn giả đứng lên trả lời nhưng hầu hết là không "trúng", và các đạibiểu trong khán phòng vẫn không thỏa mãn.

Riêng ý kiến của TS. StefanBinder, Giám đốc cao cấp McKinsey & Company Thượng Hải, có đề cập đến vấn đềnày một cách trực diện hơn khi ông thừa nhận rằng, đúng là khi làm việc vớicác DNNN, ông được nghe kể họ phải chịu những áp lực, những cuộc tiếp xúcyêu cầu các tập đoàn phải tạo công ăn việc làm hay đảm bảo vốn, tài sản củaNhà nước... Tất nhiên, theo Stefan Binder, đây là những yêu cầu phù hợp, bởinếu Việt Nam muốn có những DN khoẻ mạnh, có cơ cấu quản trị tốt thì về dàihạn lợi ích của cơ quan Nhà nước sẽ phù hợp với lợi ích của các tập đoàn.

Song, phần trả lời này làchưa đủ khi nói về những tác động tiêu cực, tác động của các nhóm lợi íchlên hoạt động kinh doanh của các DNNN và tập đoàn.

Cũng tại hội thảo này, TS.Stefan Binder cho rằng, Việt Nam cũng như các thị trường mới nổi như TrungQuốc, Ấn Độ, Thái Lan... rất cần thiết phải tích hợp các công ty tài chínhphát triển thành các tập đoàn do sự hạn chế cấp phép mới ở các thị trườngnày, trong khi các tập đoàn tài chính đòi hỏi phải có thương hiệu mạnh, cóvốn, nhân sự giỏi. Họ cần sử dụng sức mạnh của một nhóm để có thể cạnh tranhvới các DN tư nhân ngày càng lớn mạnh khi mở rộng thị trường.

Ngoài ra, theo ông Adel Meer,Giám đốc đầu tư IFC khu vực sông Mekong và Thái Lan, quan trọng nhất là cáctập đoàn tài chính cần thiết lập hệ thống nhận diện rủi ro hoạt động chặtchẽ và hiệu quả.

"Xu hướng của các tập đoàntài chính là dựa vào cơ quan quản lý, tức làm theo các quyết định của Ngânhàng Nhà nước chẳng hạn. Đó là biện pháp phòng vệ cuối cùng. Việc cần thiếtlà xây dựng hệ thống phòng chống rủi ro hoạt động có hiệu quả. Từ nhân viênbán hàng, kế toán... đến chủ tịch HĐQT, cần đảm bảo rằng vị trí nào cũnghoạt động tốt và an toàn trên toàn hệ thống", ông Adel Meer nói.

Nếu là bạn, bạn sẽ trả lờicâu hỏi của TS. Nguyễn Đình Cung như thế nào? Làm gì để tái cấu trúc cácDNNN, các tập đoàn, đặc biệt là các tập đoàn tài chính, một cách hiệu quảnhất?

Theo VEF