Với 90% doanh nghiệp rơi vàotình trạng khó khăn năm vừa qua, không ngạc nhiên khi thị trường liên tụcnhận được những kết quả báo lỗ hoặc sụt giảm doanh thu. Nhưng đáng nói là cảnhững “ông lớn” cũng không thoát khỏi vòng vây khủng hoảng.
Với tăngtrưởng GDP 2011 đạt 5,89%, con số mặc dù không đạt như mong đợi song cũng ởmức tương đối chấp nhận được trong bối cảnh kinh tế toàn cầu gặp nhiều khókhăn.
Song khôngthể phủ nhận, tâm lý bi quan chưa hoàn toàn được hóa giải khi nhà đầu tưliên liếp nhận được những thông tin thua lỗ hoặc kết quả kinh doanh lao dốctrong mùa báo cáo tài chính các doanh nghiệp những ngày gần đây.
 |
| “Sức khỏe của doanh nghiệp hiện nay đang bị hao hụt nặng” (ảnh minh họa). |
“Lưỡi hái” khủng hoảng không chừa quymô
Trao đổitrong một phiên hội thảo tổ chức hồi cuối năm 2011, dẫn số liệu của Bộ Kếhoạch và Đầu tư,chỉ trong 9 tháng đầu năm 2011 đã có gần 50.000 doanhnghiệp, chiếm 9% tổng số doanh nghiệp trong nước phải đóng cửa, TS Trần ĐìnhThiên từng đánh giá “sức khỏe của doanh nghiệp hiện nay đang bị hao hụtnặng”.
Tuy nhiên,đáng lưu ý là vị chuyên gia này còn tiết lộ thêm một thông tin không khỏigây sốc rằng “số doanh nghiệp đóng cửa có thể lên tới 30-35%, tức là gấp 3-4lần con số công bố”.
Trong khiđó, theo thông tin từ Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa, nguyênThống đốc Ngân hàng Nhà nước Cao Sĩ Kiêm thì số doanh nghiệp rơi vào tìnhtrạng “rất khó khăn” hiện nay không chỉ ở mức 30% như Phòng Thương mại vàCông nghiệp Việt Nam (VCCI) từng công bố, thực tế còn khắc nghiệt hơn rấtnhiều với tỉ lệ lên đến 90%. Khó khăn không kể doanh nghiệp lớn hay bé, đặcbiệt càng nhỏ lại càng khó khăn hơn.
Cùng nhìnlại bức tranh lợi nhuận gần đây, bắt đầu từ những “đại gia” rất tên tuổi nhưHoàng Anh Gia Lai, Hòa Phát...
Kết thúcnăm hoạt động 2011, lợi nhuận HAGL giảm mạnh tới gần 90% với mức lãi thuđược chỉ đạt 224 tỷ đồng. Lợi nhuận trước thuế giảm còn 312 tỷ đồng, chỉ đạt1/8 của con số đạt được hồi năm 2010 là 2.453 tỷ đồng. Mức sụt giảm chủ yếuxuất phát từ sự đi xuống của lợi nhuận tài chính khi mất tới 84% so năm2010, còn 338 tỷ đồng.
Hồi tháng12, tập đoàn của ông “bầu” bóng đá Đoàn Nguyên Đức cũng vừa phải đón nhậnmột thông tin không mấy tốt lành khi bị Tổ chức đánh giá tín nhiệm Standard& Poor"s (S&P) hạ mức tín nhiệm dài hạn từ mức B xuống mức B- và đưa triểnvọng tín dụng vào diện tiêu cực.
Đến lượtHòa Phát, cả năm 2011 mặc dù hoàn thành vượt kế hoạch doanh thu hơn 335 tỷđồng, tăng 25% so với cùng kỳ nhưng với mức lãi đạt 1.283,7 tỷ đồng, giảm 7%nên tập đoàn cũng mới chỉ hoàn thành 69% kế hoạch lợi nhuận (1.865 tỷ đồng).
Chưa kể,giai đoạn cuối năm, các ông chủ trên không tránh khỏi đau đầu khi những tinđồn lần lượt xuất hiện trên thị trường như việc HAGL nộp đơn phá sản hay ôngTrần Đình Long phải bán máy bay cá nhân do thiếu tiền. Tin đồn chỉ dừng lạilà tin đồn khi ông Long mua thêm chiếc máy bay khác đắt tiền hơn, hay “bầu”Đức lên tiếng vụ mua cổ phiếu để tăng sở hữu chứ không phải để cứu giá HAG.
Đó mới chỉkể đến những tập đoàn tư nhân lớn, còn chưa đề cập đến kết quả kinh doanhcủa các tập đoàn nhà nước mà bây lâu nay vẫn bị đánh giá là “không hiệu quả”và nằm trong diện trọng tâm để tái cơ cấu toàn bộ từ năm 2012 này.
 |
| “Từ năm 1991 đến nay, chưa bao giờ tình hình kinh tế-xã hội lại xấu như bây giờ” (ảnh minh họa). |
Ngân hàng “mệt mỏi” vì nợ xấu
Những thôngtin gần đây về lãi “khủng” của các ngân hàng lớn cũng như mức chi trả tiềnlương cao ngất ngưởng tại các nhà băng không khỏi gây thắc mắc cho nhiềungười khi thị trường chung cả năm qua ảm đạm. Bởi, với đặc trưng là tổ chứctài chính trung gian, các ngân hàng không khỏi bị ảnh hưởng vì nợ xấu haykhả năng thanh toán của người đi vay.
Đáp lại mốibăn khoăn này, Vụ trưởng Vụ Chính sách Tiền tệ (NHNN) Nguyễn Thị Hồng đã khẳng định:“Lợi nhuận thực tế của các ngân hàng không thể cao như công bố ban đầu được”do “các TCTD đều phải trích lập quỹ dự phòng rủi ro; lãi công bố chỉ thểhiện ở chênh lệch thu chi chứ chưa hẳn thể hiện hết phần lợi nhuận thu về”.
Thống kêđược công bố gần đây của bộ phận nghiên cứu tài chính Gafin cho thấy, tríchlập dự phòng rủi ro của 8 trong tổng số 9 ngân hàng niêm yết trong năm 2011là gấp 2 cùng kỳ, lên đến 13.390 tỷ đồng. Riêng Ngân hàng Quân đội chưa côngbố báo cáo.
VietinBankcó mức trích lập dự phòng rủi ro lớn nhất với 4.871 tỷ đồng. Sacombank tríchlập dự phòng tăng đột biến từ 243 tỷ đồng lên 3.394 tỷ đồng. Tổng trích lậpdự phòng của VietinBank, Vietcombank và Sacombank hơn 11.652 tỷ đồng, chiếm87% tổng số dự phòng của cả 8 ngân hàng.
Cùng vớiđó, thống kê cũng chỉ ra, tới 7/8 ngân hàng đều có tỷ lệ nợ xấu tăng trongnăm vừa rồi. Habubank có tỷ lệ nợ xấu cao nhất trong 8 ngân hàng với 4,7%,trong khi cùng kỳ là 2,4%. Đây cũng là ngân hàng đầu tiên báo lỗ hơn 40 tỷđồng trong quý IV.Một ngân hàng chưa niêm yết cũng báo lỗ trong quý III làABBank lỗ 18 tỷ đồng.
Theo mộtbáo cáo hoạt động ngân hàng trên địa bàn năm 2011 của NHNN chi nhánh TPHCMthì “tỷ lệ TCTD kinh doanh kém hiệu quả (lãi ít hoặc lỗ), nợ xấu phát sinhcao, chủ yếu là các TCTD có cho vay bất động sản, với các dự án lớn và mangtính chất đầu cơ”.
Cụ thể, kếtthúc năm 2010, có tổ chức tín dụng dư nợ bất động sản chiếm tới 70% tổng dưnợ. Cơ quan này kết luận: Những khó khăn hiện nay đã và đang phản ánh rõ hệquả của việc tăng trưởng tín dụng nóng. Tăng trưởng tín dụng, nhất là vàolĩnh vực bất động sản, và việc bắt buộc phải hoàn thành các chỉ tiêu kếhoạch kinh doanh đề ra, đã tiềm ẩn và phát sinh những vấn đề liên quan.
Như vậy,nhìn toàn cảnh thị trường năm vừa qua, đúng như cách nói của chuyên gia kinhtế Lê Đăng Doanh: “Từ năm 1991 đến nay, chưa bao giờ tình hình kinh tế-xãhội lại xấu như bây giờ”.
“Phép màu”,bên cạnh việc chờ đợi kinh tế toàn cầu phục hồi trở lại, có lẽ năm nay phảichờ đến “bàn tay hữu hình” của Nhà nước giải cứu được hệ thống doanh nghiệpcũng như bất động sản và ngân hàng bước ra khỏi vòng xoáy mâu thuẫn giữanhững mục tiêu có vẻ khó cân bằng là kiềm lạm phát và giữ tăng trưởng.
TheoDân trí
