9X Việt làm giày từ bã cà phê được Forbes vinh danh nói gì khi bị tố bóc lột, huỷ hợp đồng dồn đồng hương vào đường cùng?

Năm 2020, cả cõi mạng Việt không khỏi xôn xao và ngưỡng mộ khi Jesse Khánh Trần và Sơn Chu - 2 chàng trai Việt Nam xuất hiện trong danh sách 30 Under 30 năm 2020 của Forbes châu Âu. Cả hai đều từng là du học sinh Phần Lan, cùng nhau thành lập nên Rens Original - dự án startup với những đôi giày làm từ bã cà phê và thu về nửa triệu đô la tiền đầu tư trên Kickstarter. Con số này đã giúp Rens Original trở thành hiện tượng gọi vốn cộng đồng ngành thời trang thành công nhất Bắc Âu.

Tuy nhiên mới đây, Rens Original bị tố bóc lột, chèn ép nhân viên và lợi dụng sức lao động của sinh viên Việt Nam khiến dân mạng Việt chú ý. Dù câu chuyện xảy ra ở nước ngoài song với những gì Rens đã xây dựng trước đây, loạt chia sẻ mang tính tiêu cực của chính những người Việt về một startup Việt cũng đủ khiến hình ảnh của Rens bị lung lay, "kích hoạt" cho những bàn tán, tranh luận trên MXH.

Những đôi giày được làm từ bã cà phê nổi tiếng trong giới trẻ

Rens Original bị tố huỷ ngang hợp đồng làm việc, bóc lột và chèn ép nhân viên Việt tại Phần Lan

Người có bài viết gây chú ý trên LinkedIn là T.N. Tại Phần Lan, LinkedIn là một MXH có lượng người dùng cao, đem đến những đánh giá và chia sẻ về nghề nghiệp uy tín. 

T.N không nhắc đích danh Rens Original trong bài tố của mình nhưng dân mạng đã nhanh chóng lần ra công ty bị anh cho là "làm việc thiếu chuyên nghiệp, dồn người khác vào bước đường cùng". 

Tạm dịch bài đăng của T.N:

"Đã 1 tuần trôi qua kể từ thời điểm tôi nhận được thư huỷ hợp đồng làm việc với rất nhiều sự bất ngờ và thất vọng. Tôi biết rằng nếu tiếp tục im lặng thì sẽ không bảo vệ được bản thân nên đành phải lên tiếng về sự việc đáng tiếc trong công việc đầu tiên mà tôi từng mong đợi.

Sau 3 vòng phỏng vấn, ngày 12/4, tôi đã rất vui khi nhận được lời mời làm việc ở vị trí trợ lý vận hành, công việc bắt đầu từ ngày 26/4. Tôi được yêu cầu chuyển đến Helsinki (thủ đô của Phần Lan) để làm việc tại văn phòng với tư cách nhân viên chính thức. 

Khi cân nhắc kĩ càng, tôi đã chấp nhận lời đề nghị. Thế nhưng bất chấp mọi lời hứa trước đó, sau 6 ngày chờ đợi tiếp theo, tôi nhận được thư huỷ hợp đồng làm việc từ công ty và điều này xảy ra chỉ 4 ngày trước khi công việc chính thức bắt đầu. Nó như một cú sốc vì đã tin tưởng họ và chuẩn bị hết mọi thứ để chuyển từ Tampere (nơi ở trước đó của T.N) đến Helsinki. Tôi đã hủy hợp đồng với nhà cung cấp dịch vụ lưu trú, rời bỏ công việc hiện tại - nguồn thu nhập chính của tôi, thu dọn đồ đạc và đặt vé đến Helsinki. 

Hiện tại tôi không còn cách nào khác, ngoài việc bám vào kế hoạch ban đầu. Tôi sẽ chuyển đến Helsinki vào ngày mai và có rất ít hi vọng tìm được việc làm mùa hè vì hầu hết các vị trí mùa hè ở Phần Lan đã được tuyển dụng trong quý đầu tiên. Quyết định của họ đã đẩy tôi vào chân tường".

Nguyên văn bài đăng của T.N ở LinkedIn

Phía dưới bài đăng của T.N, nhiều người đã để lại bình luận động viên, đồng cảm. Thậm chí không ít người còn nhắn tin và đề nghị được giúp đỡ T.N ổn định cuộc sống ở Helsinki trong thời gian sắp tới. 

Đặc biệt trong số đó có 2 bình luận đến từ 2 người Việt Nam đã tiết lộ thêm về sự việc. Cụ thể, N.N - 1 trong 2 người kể trên cho biết nhiều người bạn của mình đã mắc kẹt khi làm việc cho Rens Original vì mức lương thấp. Đồng thời người này cho biết cùng thời điểm T.N bị từ chối, một người bạn của mình đã nhận được đề nghị làm việc ở Rens. Tạm dịch bình luận của N.N:

"Chào T.N, tôi rất tiếc khi biết chuyện đã xảy ra với bạn. Tôi chỉ ngẫu nhiên thấy bài đăng này và TÔI ĐÃ SỐC. Tôi không bị sốc vì số tiền họ sắp trả cho bạn, vì rất nhiều người bạn của tôi đã bị mắc kẹt trong cái công ty mà bạn biết là gì rồi đó. Tôi bị sốc vì một người bạn của tôi đã nhận được đề nghị cho vị trí của bạn, vào cùng thời điểm bạn đang chờ đợi để nhận nó. Thật là điên rồ! Tôi không biết đây có phải là ngẫu nhiên không? Hoặc là họ đã tìm thấy ai đó "phù hợp hơn"? Tôi không chắc chắn nhưng điều này là không thể chấp nhận được và phi đạo đức. Tôi chỉ muốn cho bạn biết rằng bạn tôi đã không chấp nhận công việc vì họ biết họ đáng giá hơn hơn thế. 

Vì vậy, đừng lo lắng! Bạn rất xứng đáng hơn thế này! Cố gắng hết sức và Helsinki sẽ mang đến cho bạn nhiều cơ hội tốt hơn! Cố lên T.N".

P/s: Cả công ty không chỉ uống cà phê để sống, vì vậy họ không có quyền làm điều đó với bạn. 700 EUR cũng là một số tiền vô lý và khó ai có thể sống với số tiền đó ở Helsinki. Tôi thực sự hy vọng ai đó sẽ gọi tên công ty đó ở đây để mọi người có thể tẩy chay và tránh xa nó. Cảm ơn bạn đã can đảm nói lên điều đó để mọi người sẽ không bị mắc kẹt vào mớ hỗn độn này nữa".

Bình luận của N.N

Ngoài N.N, một người khác là N.A.L cũng chỉ ra những mánh khoé bị cho là bóc lột du học sinh Việt Nam của Rens Original. Tạm dịch bình luận của N.A.L:

"Điều buồn cười là họ chỉ thuê các ứng viên Việt Nam làm việc ở vị trí "trợ lý thực tập". Tại sao không phải là sinh viên thực tập người Phần Lan, Mỹ hoặc Ấn Độ? Bởi vì vị trí đó dễ để bị lợi dụng, bị ngược đãi, bị đuổi khi người đó không thể chịu đựng được nữa. 

Sinh viên mới tốt nghiệp Việt Nam đang gặp rất nhiều rào cản ở Phần Lan, nhất là áp lực thị thực lao động. Không giống như người bạn dũng cảm này đã dám nói ra, hầu hết họ (và tôi) đều thỏa hiệp với nhiều loại chính sách bất hợp pháp chỉ để có được một vài dòng trong hồ sơ cho công việc bấp bênh của họ. Nếu một người Phần Lan bị đối xử như vậy, công ty sẽ bị kiện từ lâu. 

Thật buồn khi nhắc đến cả hai người sáng lập ra công ty này, họ cũng là người Việt Nam. Người Việt Nam coi thường và bóc lột người Việt Nam khác. Điều này thực sự đáng xấu hổ và thất vọng. 

Nhân tài Việt Nam ở Phần Lan, tôi biết không dễ kiếm việc làm trong thời kì dịch bệnh này nhưng xin làm ơn hãy tôn trọng bản thân và ĐỪNG BAO GIỜ nộp hồ sơ vào Rens Original hoặc bất cứ công ty tương tự, việc này phải dừng lại". 

Phía dưới bình luận này, N.N đã trả lời: "Tôi thật sự nóng lòng muốn xem đại diện của Rens Original sẽ nói gì hay có hành động nào về vấn đề này".

Bình luận của N.A.L

Phía Rens Original nói gì trước những cáo buộc?

Liên lạc phía Rens Original, chúng tôi đã nhận được phản hồi về sự việc này như sau:

RENS có nắm được thông tin mà T.N đăng tải trên LinkedIn những ngày qua và phản hồi như thế nào về những chia sẻ đó? 

Chúng tôi có biết được bài viết mà bạn T.N đăng tải trên LinkedIn. Ngay sau khi nắm được vấn đề, đích thân CEO của Rens Original - Khánh Trần đã nhanh chóng gửi lời xin lỗi chính thức về việc đã hủy hợp đồng thực tập của T.N vào phút chót. Chúng tôi thấu hiểu được những khó khăn của T.N trong hoàn cảnh này và đang chủ động liên lạc với T.N với mong muốn giải quyết vụ việc một cách thỏa đáng nhất. 

Rens Original có ý kiến gì về cáo buộc vi phạm về luật lao động Phần Lan và bóc lột thực tập sinh mà mình đang vướng phải? 

Việc hủy quyết định nhận T.N làm thực tập sinh lần này của chúng tôi là chưa phù hợp. Tuy nhiên, cách giải quyết nêu trên không hề vi phạm luật lao động cũng như không xâm phạm bất kỳ tiêu chuẩn hoặc thông lệ lao động nào ở Phần Lan. Đáng buồn thay, trên thực tế, phần lớn các vị trí thực tập cho sinh viên hoặc người mới ra trường hiện nay ở Phần Lan là thực tập không lương. Chúng tôi luôn tin rằng đây là một thực trạng không công bằng với các bạn trẻ vừa ra trường và đang trong những bước đầu của quá trình phát triển sự nghiệp. Đây là lý do tại sao chúng tôi chưa bao giờ thuê một thực tập sinh mà không trả công cho họ kể từ khi thành lập Rens. 

Rút kinh nghiệm từ vụ việc lần này, chúng tôi đã rà soát lại và đang tiếp tục xây dựng, phát triển cách quản lý nhân sự nội bộ cũng như đổi mới chương trình thực tập của mình, cam kết mang lại một quá trình tuyển dụng tốt hơn cho tất cả các ứng viên trong tương lai. Một trong những thay đổi đầu tiên của chúng tôi là việc quyết định tăng mức lương khởi điểm cho thực tập sinh tại Rens vượt qua mức lương được yêu cầu bởi Cục Quản lý Di trú Phần Lan. Từ đó, thực tập sinh tại Rens hoàn toàn có thể sử dụng hợp đồng thực tập để xin và gia hạn thị thực cư trú ở nước sở tại, một điều mà đa số các chương trình thực tập từ các công ty tại Phần Lan không đạt được. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những thực tập sinh vốn không đến từ những quốc gia trong khối Liên minh châu Âu.

Jesse Khánh Trần và Sơn Chu (đang ngồi) cùng với nhân viên trong công ty

Mọi người ăn uống vui vẻ ở văn phòng Rens Original

Còn có uẩn khúc gì trong quá trình trao đổi giữa phía RENS và T.N mà người ngoài chưa được biết? 

Nhằm tôn trọng quyền riêng tư của T.N, chúng tôi xin phép không thảo luận bất kỳ vấn đề nào liên quan đến thư từ, cuộc gọi và các trao đổi riêng tư giữa Rens và T.N về vấn đề này.

Đời sống

Hot dad Kiên Hoàng tiếp tục bị dân mạng "bóc phốt", tố nhân cách giả tạo?

 THEO PHÁP LUẬT & BẠN ĐỌC