Cuộc vận động “Người Việt ưutiên dùng hàng Việt” giờ đây đã trở thành một chủ trương được nhiều ngành, nhiềugiới đồng tình tham gia. Điều này khích lệ các doanh nghiệp Việt Nam tạo ranhững tập quán tiêu dùng góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế, và kích thíchtinh thần yêu nước cũng như ý thức dân tộc.
Tuy nhiên theo dõi dư luận, cảphía người tiêu thụ và nhà sản xuất đều có cảm nhận về nỗi băn khoăn xoay quanhhai chữ “ưu tiên”. Sự “ưu tiên” ấy mang nội hàm duy ý chí hay một sự chiếu cốđối với hàng sản xuất trong nước. Cảm nhận ấy xuất phát từ sự thừa nhận chấtlượng sản phẩm của ta, sức cạnh tranh của các doanh nghiệp ta còn yếu so vớihàng ngoại nhập.
Từ tinh thần chấn hưng nội hóa
Cách đây đúng một thế kỷ từng cómột cuộc vận động tương tự. Đầu thế kỷ 20 nước ta là thuộc địa của Pháp. Tinhthần dân tộc bị đè nén, người Việt đã noi gương người Ấn để phát động một cuộcvận động, ngõ hầu kích thích tinh thần yêu nước và hỗ trợ doanh nhân người Việtbước đầu xác lập vị thế còn non trẻ của mình trong nền kinh tế thuộc địa.
Ở Ấn Độ, người dân bị ảnh hưởngbởi tư tưởng “bất bạo động” của người lãnh đạo tinh thần là Thánh Gandhi đã phátđộng một cuộc tẩy chay hàng hóa của nước Anh đang cai trị người Ấn.
Nhưng ở nước ta cuộc vận động lạitheo hướng rất cổ điển “Ta về ta tắm ao ta, dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn” màkhông hề động chạm đến đối tượng chèn ép trực tiếp là giới chủ thực dân và nhữngchính sách thuộc địa. Chính những nhà Duy tân đã nhận ra điều ấy.
Cụ cử Lương Văn Can, vị thụctrưởng Đông Kinh nghĩa thục, đã khởi xướng “đạo làm giàu” phê phán thói “khinhhàng nội hóa”, sùng tín hàng ngoại của cả dân chúng lẫn các doanh nhân (quảchuối to hơn thì gọi là chuối Tây, quả táo ngon hơn thì gọi là táo Tàu...). Cụcho rằng giới doanh nhân phải thay đổi tập tính, phải học hỏi kỹ năng kinh doanhcủa thiên hạ để phát triển một cách căn cơ.
Cụ Phan Châu Trinh cũng cổ xúyhàng nội hóa bằng cách chế ra trang phục cho mình là bộ Âu phục, nhưng được maybằng loại đũi nổi tiếng của xứ Quảng để chứng minh hàng nội vẫn đủ chất lượngtheo kịp thời trang hiện đại của thiên hạ, không chỉ với một tinh thần cực đoan“dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn”, nói cách khác là làm sao cho nước ao nhà trongtrẻo thì tắm mới mát.
 |
| Người dân huyện Năm Căn, Cà Mau được nhân viên Công ty Mỹ Hảo tư vấn chọn hàng tại phiên chợ “Hàng Việt về nông thôn” tháng 11-2009 (Ảnh: Đức Vịnh) |
Tinh thần chấn hưng nội hóa nàyđã mang lại một phong khí cho các doanh nghiệp Việt. Để cạnh tranh với các hãngcủa cả Tây lẫn Tàu trên lĩnh vực vận tải đường sông, ông Bạch Thái Bưởi khôngchỉ đóng tàu mới mà còn đặt cho con tàu của mình những cái tên làm phấn chấnlòng người như Bạch Đằng, Đinh Tiên Hoàng...
Để tăng cường chất lượng dịch vụ,hãng tàu của ông chủ họ Bạch cấp miễn phí bánh giò cho khách điểm tâm, để cạnhtranh với bánh bao trên những con tàu của người Hoa hay bánh mì của người Tây.Rồi ông còn sáng tác những ca từ giới thiệu công ty và lịch trình các tuyến tàuđể những gánh hát xẩm quảng bá nơi đầu chợ cuối sông... Hồi ấy dường như cũngkhông ai đề ra khẩu hiệu “người Việt dùng hàng Việt”.
Rồi chúng ta còn biết đến NguyễnSơn Hà, một doanh nhân Hải Phòng, khi đưa ra sản phẩm các loại sơn hóa chất đãlấy thương hiệu “Résistanco” như gửi gắm vào đó sức đề kháng không chỉ của mộtloại sơn chống lại sự xâm thực của thiên nhiên, mà còn chống lại sự chèn ép củahàng ngoại, và thành đạt trên trường kinh doanh...
Không chỉ là sự chiếu cố
Với cuộc vận động hiện nay, ngườita có thể ghi nhận phản ứng từ cả hai phía. Người tiêu dùng luôn đòi hỏi quyềnđược sử dụng những sản phẩm có chất lượng, giá cả phải chăng. Còn những nhà sảnxuất chân chính cũng mong muốn sự lựa chọn của khách hàng phải là sự tự nguyệncăn cứ vào sản phẩm chứ không chỉ là sự chiếu cố.
Có một thực tế là lâu nay các nhàsản xuất luôn hướng ngoại coi đó là thị trường không chỉ mang lại hiệu quả kinhtế (lợi nhuận) mà còn là tiêu chí cho đẳng cấp sản phẩm, thương hiệu của mình.
Chỉ cần nhìn vào mẫu mã, kiểudáng hay bao bì, câu chữ trình bày trên sản phẩm đủ thấy các doanh nghiệp cóphần nào coi nhẹ khách hàng đồng bào mình. Thị trường của một quốc gia có số dânđông đứng thứ 13 thế giới có phần bị bỏ ngỏ cho hàng kém chất lượng, tạo lợi thếcạnh tranh cho hàng ngoại và hàng nhái, hàng giả, gây tổn hại cho cả người tiêudùng và lợi ích quốc gia...
Và đương nhiên trong thời đại hộinhập này chẳng thể đưa ra chủ trương “người Việt chỉ dùng hàng Việt”. Phải chăngvì thế mà phải dùng hai chữ “ưu tiên”?
Mới đây, tôi được dự lễ kỷ niệmcủa một doanh nghiệp thành đạt trong ngành sản xuất các loại nước giải khát.Doanh nghiệp này từng tài trợ cho giới trẻ Việt Nam chinh phục ngọn núi Everestcao nhất thế giới. Tiếp tục cuộc phấn đấu của mình, doanh nghiệp này đã đưa ralập luận: Còn gì cao hơn đỉnh Everest? Chỉ có Thượng đế. Mà trong kinh doanh thì“khách hàng là thượng đế”. Vậy thì “chinh phục khách hàng” chính là mục tiêuphát triển của doanh nghiệp.
Từ ý tưởng ấy, phải chăng cácdoanh nghiệp chúng ta hãy tiếp cận chủ trương “Người Việt ưu tiên dùng hàng Việt”bằng mục tiêu phấn đấu “”, thậm chí “Hàng Việt ưutiên chinh phục người Việt”?
Theo Dương Trung Quốc
