Công ty Vedan là thủ phạmchính “giết” chết sông Thị Vải, làm cuộc sống hàng ngàn hộ dân điêu đứngnhưng số tiền họ đưa ra để “hỗ trợ” người dân giống như là ban phát.

Mức bồi thường thiệt hại cho nông dân TPHCM, ĐồngNai, Bà Rịa-Vũng Tàu vừa được Công ty Cổ phần hữu hạn Vedan VN (Vedan) đưa ra dohành vi gây ô nhiễm của mình chỉ bằng một phần rất nhỏ so với tính toán thiệthại của các nhà khoa học. Thái độ này một lần nữa cho thấy thái độ thách thứccủa Vedan bất chấp  sự phẫn nộ của những người dân bị thiệt hại.

 “Sát thủ” làm từ thiện!

 Với nông dân xã Thạnh An,huyện Cần Giờ-TPHCM, Vedan đưa ra mức hỗ trợ chỉ hơn 1,7 tỉ đồng. Tuy nhiêntheo Vedan, vì “muốn duy trì mối quan hệ thân thiện với nông dân địa phươngvà hy vọng vụ việc này có thể nhanh chóng giải quyết tốt đẹp nên Vedan đềnghị giá trị hỗ trợ vẫn căn cứ theo lời hứa của công ty trước đây là 7 tỉđồng”.

 Với nông dân tỉnh BàRịa-Vũng Tàu, Vedan cũng đưa ra luận điệu tương tự: hỗ trợ 2,4 tỉ đồng nhưngđể nhanh chóng kết thúc vụ việc, công ty này đồng ý tăng thêm 7,6 tỉ nữa chonông dân... Trong khi theo tính toán của các ngành chức năng, Vedan phải bồithường cho nông dân TPHCM 45,7 tỉ đồng và Bà Rịa-Vũng Tàu 53,6 tỉ đồng.   

Hết chịu nổi Vedan !
Cá tôm trên sông Thị Vải bị cạn kiệt do môi trường nước bị Công ty Vedan đầu độc. Ảnh: Kim Cương

Cách xử sự của “sát thủ” đầuđộc sông Thị Vải giống như họ đang làm từ thiện. Thứ nhất, Vedan cho rằngmình chỉ “hỗ trợ” nông dân chứ không phải “bồi thường”; thứ hai, Vedan tỏ rarất “hào phóng”, thay vì 1,7 tỉ đồng sẽ... cho chẵn 7 tỉ đồng; thứ ba, vìVedan tự xem mình là người đi ban ơn nên số tiền bồi thường không cần căn cứvào quy định, ràng buộc nào ngoài “lời hứa của công ty trước đây”.

 Biến chuyện động trờithành không có gì

 Vì sản xuất, nuôi trồng thủyhải sản bị thiệt hại do nước sông Thị Vải bị ô nhiễm, nông dân ba tỉnh, TPđã ủy nhiệm Hội Nông dân đứng ra đàm phán mức bồi thường với Công ty Vedan.

 Để có cơ sở tính toán thiệthại và mức bồi thường, Hội Nông dân và các cơ quan chức năng địa phương đãhướng dẫn nông dân kê khai thiệt hại khá chi tiết và công phu. Tuy nhiên,kết quả này không được Vedan chấp nhận vì cho rằng còn có nhiều doanh nghiệpkhác cũng xả nước thải ra sông Thị Vải.

 Trước tình hình đó, Bộ Tàinguyên và Môi trường đã chỉ đạo Viện Môi trường và Tài nguyên - Đại học Quốcgia TPHCM (IER) vào cuộc. Kết quả điều tra của IER cho thấy phạm vi ảnhhưởng ô nhiễm lưu vực sông Thị Vải được chia làm ba mức độ.

 Vùng ô nhiễm đặc biệt nghiêmtrọng (ký hiệu là H) bao gồm một phần các xã Long Phước, Phước Thái - huyệnLong Thành, một phần xã Long Thọ, Phước An - huyện Nhơn Trạch (Đồng Nai) vàmột phần xã Mỹ Xuân - huyện Tân Thành (Bà Rịa-Vũng Tàu) chiều dài tuyếnkhoảng 12 km, tổng diện tích 3.294 ha.

 Vùng ô nhiễm nghiêm trọng(ký hiệu là M) bao gồm một phần xã Long Phước, Phước Thái - huyện LongThành, một phần xã Long Thọ, Phước An - huyện Nhơn Trạch (Đồng Nai);  mộtphần xã Mỹ Xuân, thị trấn Phú Mỹ- huyện Tân Thành (Bà Rịa-Vũng Tàu) và mộtphần xã Thạnh An - huyện Cần Giờ (TPHCM),  chiều dài khoảng 7 km, tổng diệntích khoảng 5.152 ha.

 Vùng ô nhiễm còn lại (kýhiệu là L) diện tích 11.500 ha. Tỉ lệ gây ô nhiễm của Vedan đối với ba vùngnày lần lượt chiếm: 89%, 30,3% và 10,1%.

 Thế nhưng, Vedan đã phủ nhậntoàn bộ kết quả của IER với lý do IER đã bỏ qua nguồn ô nhiễm từ các nguồnnước thải  sinh hoạt và đưa ra tỉ lệ ảnh hưởng đối với ba vùng lần lượt là65- 22,3- 7,4.

 Sau đó, những cuộc họp giữacác bên tiếp tục được tổ chức nhưng Vedan vẫn khăng khăng không công nhậnkết quả của IER và tự ý đưa ra mức bồi thường cho Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàuvà TPHCM lần lượt là 15, 10 và 7 tỉ đồng.

 Qua sự việc của Vedan, cóthể thấy các cơ quan chức năng khá “ưu ái” với nhà đầu tư sai phạm nên chủtrương giải quyết mọi chuyện trong thương lượng hòa hiếu. Nhưng dường như sự“ưu ái” này đã gây ngộ nhận về vị trí của người bị hại và kẻ gây thiệt hại.

 Bởi lẽ, trong khi hàng ngànhộ dân chìm ngập trong cảnh khó khăn, nợ nần vì làm ăn thất bát thì kẻ gâyhọa cứ chơi trò “mèo vờn chuột”, mặc cả, cố tình dây dưa để hết thời hạnkhiếu kiện mong biến một chuyện động trời thành chuyện không có gì.

Ông Nguyễn Văn Phước, Viện trưởng IER:

Kết quả khoa học duy nhất

 Thống kê thiệt hại của người dân quá cao, mức đề xuất của Vedan thì quá thấp, cả hai số liệu này đều không có cơ sở. Chính vì vậy, IER được Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo sử dụng các phương pháp khoa học để tìm ra con số có cơ sở.
 
Tỉ lệ thiệt hại do Vedan gây ra theo mức 89%-30,3%-10,1% cho 3 vùng là kết quả khoa học duy nhất, không thể đem cộng trừ nhân chia gì cả! Tôi khẳng định một lần nữa: Số tiền Vedan phải chi trả cho TPHCM là 45,7 tỉ đồng, cho Bà Rịa-Vũng Tàu là 53 tỉ đồng chứ không phải là số nào khác.

 Ông Nguyễn Văn Phụng, Chủ tịch Hội Nông dân TPHCM:

Không thể nhân nhượng được nữa!

 Ngồi lại thương lượng với Vedan, hội rất mong muốn giải quyết nhanh chóng hậu quả do công ty này gây ra để “cứu” kế sinh nhai cho hàng ngàn hộ nông dân TPHCM.
 
Nhưng Vedan liên tục “ép” chúng tôi bằng sự vô lý của mình. Trong các cuộc họp, tổng giám đốc Vedan VN luôn miệng nói: “Cao! Cao!” khi IER đưa ra những con số dựa trên các tính toán khoa học.
 
Để rồi hôm nay, Vedan đưa ra con số 1,7 tỉ đồng và “ban ơn” lên 7 tỉ đồng cho nông dân TPHCM mà không biết căn cứ vào đâu. Sự nhân nhượng của người dân cũng có hạn thôi! 
 
Có thể Vedan cho rằng nếu khởi kiện, nông dân đang nợ ngập đầu  không đủ tài chính để hầu kiện nhưng công ty này không biết rằng Nhà nước VN luôn có chính sách hỗ trợ pháp lý cho người nghèo. Cho nên, nếu Vedan đã không muốn nói tình thì chúng tôi sẽ nói lý!

Theo Thu Sương
 Người lao động