Idol mới và nghệ sĩ cũ

Idol là idol.

Giờ tôixin nói về các anh chị đang làm công việc nghệ thuật hàng ngày. Tôi muốnchia sẻ với họ qua kinh nghiệm của tôi. Tôi phải khéo vậy; tôi định viết vềtiền.

Trước đâykhi dẫn chương trình cho VTV6 tôi được catse (cát sê) từ 300.000 đến 500.000một chương trình. Số tiền đó gồm việc ghi hình (mất 3-5 tiếng chuẩn bị vàquay), viết kịch bản (mất ít nhất một buổi), thực hiện phóng sự, tham giacác buổi bàn nội dung, v.v. Quần áo và tiền taxi tôi tự lo (mua bộ quần áomới và đi taxi đến trường quay là mất hết catse). Thường tôi phải đợi batháng mới nhận catse. Tức nếu nhận. Tôi hay quên chuyện catse thành rachuyện catse hay quên tôi.

Tôi làmvì tôi muốn làm. Tôi quý bạn Tú Anh dẫn chương trình cùng tôi, quý cả ekip,quý khán giả trẻ, và tôi hiểu đó là cơ hội một đời chỉ có một lần. 

Nhưng tôivẫn bực mình. Số tiền ấy hơn cả số lẫn tiền. Đó là sự tôn trọng, là đánh giávề sự đóng góp của mình. Tôi hỏi tại sao catse ít quá vậy. Lý do người tanói: kinh phí nhà nước chỉ có thế. Lý do người ta không nói: kinh phí nhànước dành cho bọn em chỉ có thể.

Sự thậtlà 1 ngày dạy tiếng Anh cho con nhà giàu tôi có thể kiếm được nhiều tiền hơnnửa năm dẫn chương trình phát cho hàng triệu người xem.

Tôi biếtvới nhiều người 500.000 cho một chương trình là số tiền không nhỏ. Nhưng vớingười sống ở thành thị, có gia đình và quan trọng nhất là muốn có thời gianvà điều kiện để đầu tư hết mình cho nghệ thuật thì đó là con số quá ít. Tôichưa vợ, dễ kiếm tiền từ việc khác; chẳng ai nên thương tôi. Nhưng rất nhiềungười nên thương các đồng nghiệp của tôi.

Tôi làmphim được ít hơn nữa, khoảng 400.000 một ngày quay, cũng phải tự lo quần áo,taxi... (Tôi có duy nhất một bộ com-lê đen xuất hiện rất nhiều bộ phim vàchương trình truyền hình khác nhau, tôi gọi nó là “Old black”.) Lúc ấy đa sốdiễn viên làm cùng tôi nhận catse ít hơn. Mà phim truyền hình không phảingày nào cũng quay, thế là mấy bạn ấy phải chạy sô. Đến, diễn, chạy – chuẩnbị vào vai làm gì khi không có tiền đi siêu thị? Ở ViệtNamhiện nay hay có trường hợp diễn viên phục vụ hàng triệu dân kiếm được ít hơnngười lái xe phục vụ duy nhất một ông sếp. Đó là diễn viên “thành công”, cótài, xuất hiện nhiều bộ phim khác nhau. Rất nhiều nghệ sĩ thành công ở rấtnhiều lĩnh vực khác cũng bị thế.

Tôi viếtchuyên mục cho báo điện tử, catse trung bình mỗi bài là khoảng 150.000. Tôitrả cho người vẽ minh họa (tên Việt, rất tài năng) bằng ấy số tiền tôi nhận.Thành ra tôi làm miễn phí. (Nếu tôi trả bạn ấy mức xứng đáng thì tôi lỗnặng.)

Tôi diễnở nhà hát được ít hơn nữa, mấy ly cà-phê là hết. Tất cả những việc nghệthuật ấy tôi làm cho vui. Tiền không quan trọng. Tôi có nguồn thu khác. Tôimay mắn vậy. Nhưng người may mắn như tôi không nhiều.

Dần dầntiền catse đang tăng lên nhưng vẫn không đáng kể. Những bài các bạn đọc về“catse khủng bố” chỉ nói về catse bán mình cho người giàu, công ty nọ, sựkiện kia, không phải làm nghề thực sự. Nghệ sĩ hàng đầu ở nhiều nước kháckhông cần bán mình như vậy; catse làm nghề thực sự là đủ - còn cái “thực sự”đó nghệ sĩ nào ai cũng hiểu.

Ở ViệtNamít người làm nghệ thuật sống bằng nghề. Nghề là cái dẫn đến cái khác. Khôngsống bằng nghề thì sống bằng…hình ảnh. Quan trọng nhất là lên báo – bằng mọicách phải lên báo. Từ đó mình sẽ được mời “xuất hiện” ở đâu đấy, nhận tiềnnọ kia. Chuyện đó các bạn quá hiểu; các bạn là nạn nhân hết.

Cái gọilà hiệu tượng Uyên Linh cho thấy khán giản ViệtNam“khát tài” như thế nào. Khát lắm! Cả mấy năm trời bị bắt phải uống nướcgiếng, bỗng xuất hiện chai Lavie cả dân số ngất tập thể.  

Điều buồnnhất là người trong giới đang tự làm khổ cho nhau. Tiền thì có rồi. Nếu cácông lớn đầu tư nhiều hơn vào các em nhỏ thì tất cả mọi người trong cuộc(trong đó có các ông lớn) sẽ được nhiều tiền hơn, có thể tiếp tục đầu tư nhưvậy. Đó là bài toán hết sức đơn giản – Vietnam Idol cho thấy khán giả sẵnsàng tiêu tiền vì tài năng – nhưng vẫn là bài toán quá khó với người cầm bútchì.

Tôi quýcác anh chị làm tài xế. Nhưng lái xe và làm nghệ sĩ hàng đầu là hai việckhác nhau. Bao giờ nghệ sĩ hàng đầu Việt Namkiếm được nhiều tiền hơn người lái xe cho sếp – kiếm bằng nghề “thực sự” –thị trường Việt Nammới phát triển. Những Uyên Linh là bánh chưng, là món ăn đặc biệt. Ngon thìngon, nhưng hàng ngày người ta vẫn ăn phở.

Phở đócũng phải ngon.

TIN LIÊN QUAN