Khoảng một năm nay tại một sốphòng mạch tư sản phụ khoa và bệnh viện chuyên khoa sản ở TP.HCM tiếp nhận nhiềuphụ nữ có “bụng bầu” đến khám thai. Tuy nhiên, kết quả khám lâm sàng và chẩnđoán hình ảnh lại không hề có em bé trong bụng! Vì sao có hiện tượng lạ như vậy?

“Ôi, thai giả thiếu gì. Chúng tôigặp hoài ở phòng mạch chứ đâu”. Một bác sĩ đang khám cho một thai phụ tại phòngkhám thai Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM) vào chiều 5-1 đã thốt lên như vậy.

Bảy tháng: hàng chục ca thaigiả!

Ghi nhận của chúng tôi tại phòng khám thai Bệnh viện Từ Dũ cho thấy từ ngày 18-5đến 9-12-2009 nơi này đã tiếp nhận khám thai cho 11 “bà bầu”, nhưng tất cả nhữngngười này đều không có thai. Trong số này có năm chị ngụ tại TP.HCM, còn lại ởcác tỉnh Đồng Nai, Long An, Lâm Đồng, Kontum. Độ tuổi của các “bà bầu” từ 37-45,chỉ có ba “bà bầu” 27-34 tuổi. Các “bà bầu” này khi được bác sĩ khám thai hỏiđều cho biết họ có đi cầu kinh ở một nhà thờ tại TP.HCM và “có thai”.

Phó khoa khám bệnh Bệnh viện TừDũ Nguyễn Thị Thanh Phượng cho biết những phụ nữ này khi đến khám thai đều nói“thai đang đạp, đang máy dữ lắm”. Nếu không khám lâm sàng, siêu âm thai mà chỉnhìn vẻ bên ngoài của những “bà bầu” này ai cũng nghĩ họ có thai thật. Thậm chícó người bụng to giống như gần đến ngày sinh. Nhiều “bà bầu” nói họ có thai đã19-20 tháng nhưng chưa thấy sinh. Có người khẳng định dù đang mang thai nhưngvẫn có kinh hằng tháng bình thường.

Tuy nhiên, khi bác sĩ khám lâmsàng (nghe tim thai, đo bề cao tử cung, khám trong...) thấy không có thai và đềnghị đi siêu âm thì một số chị lại không đồng ý với lý do: “Cha dặn chừng nàođẻ thì đẻ. Không được cho siêu âm”. Một số chị đồng ý cho siêu âm thì kếtquả không thấy thai trong tử cung. Có chị đã bật khóc khi biết không có thai.

Niềm tin tạo cảm giác có thai

Bác sĩ Lê Thị Thu Hà - phó khoakhám bệnh Bệnh viện Từ Dũ - giải thích việc mang thai giả theo y văn là nhữngngười tha thiết mong đợi, khao khát tột cùng chuyện có con, và khi có ai đó tácđộng đến đối tượng rằng họ đang có thai thì họ sẽ có cảm giác y như mang thaithật.

Khi niềm tin có thai càng lớn thìnhững người này sẽ cảm nhận bụng mình cứ từ từ to lên và họ cũng có những hiệntượng như ốm nghén. Còn việc bụng to là do họ bị trướng hơi trong ruột. Tuynhiên, bác sĩ Thu Hà cũng ngạc nhiên, theo y văn thì hiện tượng mang thai giảrất hiếm, nhưng hiện nay hiện tượng này xảy ra khá nhiều tại TP.HCM.

Khi nào thì bụng hết to? Theo bácsĩ Thu Hà, khi nào họ hết niềm tin hoặc nhận thức được không hề có thai thì bụngsẽ từ từ xẹp. Còn nếu họ vẫn giữ niềm tin đó thì bụng cứ to hoài.

Thai giả không lạ!

Thai giả ở người có tên khoa học là pseudocyesis. Phụ nữ có thai giả cũng có các triệu chứng và dấu chứng như có thai thật, chỉ khác là không có thai nhi. Đây là một điển hình của y khoa tâm - thể, ảnh hưởng của tâm lý lên sinh lý, thể chất. Những phụ nữ quá mong ước có thai hoặc quá sợ hãi có thai đều dễ dẫn đến tình trạng có thai giả.

Cơ chế là do tác động của tâm lý lên trục dưới đồi - tuyến yên - thượng thận làm thay đổi cả hệ thống kích thích tố trong cơ thể khiến có dấu hiệu ốm nghén, nôn mửa buổi sáng, ngực căng, tiết sữa, bụng to, rối loạn kinh nguyệt.

Tình trạng mang thai giả này thường gặp ở lứa tuổi 30-40, ở những phụ nữ hiếm muộn, sẩy thai nhiều lần, và nói chung - ở những người nhạy cảm về thần kinh, bị ám ảnh, bị căng thẳng, thậm chí trầm cảm. Chính vì thế chữa trị nhiều khi không dễ. Phải dùng đến tâm lý trị liệu, phân tâm học, gây mê, thôi miên... Có trường hợp phải cho sinh đẻ như thật mới giải quyết được tâm lý bà mẹ!

Thai giả không lạ với ngành y, được ghi nhận trong y văn từ thời Hippocrates, hơn 300 năm trước Công nguyên. Tại Mỹ, thập niên 1940 tỉ lệ có thai giả khá cao, ngày nay rất hiếm, vài chục ngàn ca sinh thường mới có một ca có thai giả. Để chẩn đoán thai giả cần khám tim thai, siêu âm...

Bụng to là do tích hơi trong ruột và tích mỡ ở thành bụng. Nhiều trường hợp bệnh nhân còn thấy thai máy, thai đạp, thật ra chỉ là những vận động của các luồng khí (hơi) trong ruột mà thôi.

BS Đỗ Hồng Ngọc

TheoLê Thanh Hà
Khát khao có con cũng làm bụng to!