Kho rượu sâm khổng lồ của đại gia Đà Nẵng

Có củ hình rồng, củ hình phượng, có củ hình con mãng xà cuộn thân, ngóc cái đầu có mào lên cao như thể đang rình mồi… 

Phòng khách căn nhà, ngoài tường cao chắc chắn thì hệ thống camera được bố trí khắp nơi, ghi hình ngày đêm để chống trộm. Trong nhà lúc nào cũng có vài người trông nom, tiếp khách tham quan kho sâm quý. 

Bước vào căn phòng đầy ánh sáng, tường rả chủ yếu bằng kính cường lực, tôi thực sự choáng ngợp với cơ man nào là bình rượu sâm. 

Có đến cả chục kiểu dáng bình rượu, bình tròn, bình vuông, bình cao, bình thấp. Dường như, mỗi bình rượu đều được thửa riêng, để phù hợp, vừa vặn với những cây sâm. 

Hàng trăm củ sâm, với những hình dáng khác nhau nằm im lìm trong bình rượu, trong làn nước xanh nhạt hoặc cánh dán. Có củ hình rồng, củ hình phượng, có củ hình con mãng xà cuộn thân, ngóc cái đầu có mào lên cao như thể đang rình mồi… 

Có củ sâm tròn ùng ục cuộn lại thành một bó, có củ nhỏ bằng ngón tay cái nhưng thẳng đuồn đuột dài đến nửa mét, khiến chủ nhân phải thửa chiếc bình nhỏ, nhưng cao nghều để thả củ sâm vào cho vừa vặn. Có bình cao đến cả mét vì củ sâm to, thân lá tốt, có bình chỉ nhỏ bằng vốc tay vì ngâm củ sâm nhỏ vừa mới nảy mầm. 

Cây sâm còn nguyên chùm quả được cho vào bình rượu để bảo quản

Tóm lại, trong căn phòng này, có đủ cả sâm to, sâm nhỏ, sâm gầy, sâm béo, sâm củ, sâm gồm cả lá, thân, rễ, hoa, quả… cực kỳ đa dạng, phong phú.

Trong số những củ sâm trưng bày ở gian ngoài, thì anh Nguyễn Thanh Tuyền nâng niu nhất và cũng kể nhiều chuyện nhất về củ sâm mà anh gọi là "mãng xà". 

Củ sâm này tuy chỉ có 40 năm tuổi, nhưng có thế tuyệt đẹp và hàm lượng saponin tổng hợp thì cực khủng, hơn 30%, cao gấp đôi những củ sâm hoang dã khác, thậm chí gấp 3 lần sâm Triều Tiên, sâm Trung Quốc. 

Hầu hết những củ sâm đều còn nguyên thân, lá. Những chiếc lá sâm vốn màu xanh thẫm, nhưng nằm trong rượu thì chuyển thành màu bạc, vì diệp lục và saponin cùng các hoạt chất trong lá nhanh chóng bị rượu chiết ra. Chỉ những củ sâm là còn giữ được màu nguyên vẹn.

Mỗi bình rượu sâm, là cả một câu chuyện vừa thực, vừa hư, vừa như truyền kỳ, mà theo anh Tuyền, phải có cơ duyên nhiều lắm anh mới sở hữu được. Theo lời anh, cách đây gần chục năm, anh mua củ sâm đó chỉ với giá 50 triệu đồng, nhưng bây giờ, có tiền tỷ cũng không mua nổi, bởi những củ sâm nhiều tuổi như thế có lẽ đã tuyệt chủng ngoài tự nhiên

Vào tháng 1 âm lịch hàng năm, sau kỳ ngủ đông, trên thân củ sâm sẽ xuất hiện một chồi non mới. Thân chồi nhanh chóng sinh trưởng và ra một tán hoa. Từ tháng 4 đến tháng 6 hoa sẽ nở và kết quả. Từ tháng 7 đến tháng 9 quả sẽ chín và rụng. Cuối tháng 10, thân cây sẽ tàn lụi và để lại một vết sẹo trên củ, đồng thời sẽ bắt đầu một chu kỳ mới.

Cứ mỗi khúc củ, lại có một vết sẹo và chỉ cần đếm khúc (còn gọi là đốt) hoặc vết sẹo sẽ tính ra được tuổi của củ sâm. Chính vì loài sâm này ra đốt, nên còn có tên khác là tiết trúc nhân sâm, đốt trúc sâm hoặc sâm trúc".

Tuy nhiên, theo anh Tuyền, hiện nay, giới buôn sâm có nhiều thủ thuật biến những củ sâm ít tuổi thành sâm nhiều tuổi. Họ chọn những củ sâm tốt, rồi dùng keo gắn lại với nhau, khiến những người ít có kinh nghiệm không thể phân biệt được.

Theo anh Tuyền, anh mua được củ sâm này là một may mắn hiếm có. Cách nay gần chục năm, một đầu nậu đã gọi anh lên Kon Tum để xem một củ sâm do một người dân tộc đào được. Anh này phát giá 40 triệu đồng cho củ sâm nặng vỏn vẹn 4,5 lạng.

Cây sâm mới được cho vào bình rượu, lá vẫn còn màu xanh thẫm

Thời kỳ đó, số tiền 40 triệu là quá lớn. Tính ra, củ sâm đó có giá gần 100 triệu đồng/kg. Các đầu nậu đều đã đến xem và không dám xuống tiền. Thế nhưng, nhìn củ sâm hoang dã ùng ục như một cuộn thừng, anh Tuyền không thèm mặc cả, xuống tiền luôn để bứng củ sâm về. Mang củ sâm về nhà, anh không cho vào bình rượu ngay, mà đặt trên chiếc bàn thửa bằng gỗ hóa thạch để ngắm nghía cho thỏa thích.

Giờ đây, củ sâm ấy đã an vị trong bình rượu và điều đặc biệt là nó vẫn giữ được tạo hình độc đáo. Còn anh Tuyền, vì quá mê tạo dáng của những củ sâm, mà anh bỏ ra cả trăm triệu đồng, chỉ để tạo hình 3D và đúc ra những củ sâm bằng thạch cao y hệt về kiểu dáng, kích thước những củ sâm mà anh sở hữu.