Theo Tổng công ty Khí VN, năm naynguồn gas trong nước từ hai nhà máy Dinh Cố và Dung Quất sẽ đáp ứng khoảng 60%nhu cầu thị trường. Và người tiêu dùng đang kỳ vọng giá gas sẽ không còn tìnhtrạng tăng giảm thất thường.
Kể từ khi VN có nhà máy chế biếnkhí hóa lỏng (gas) đến nay, đây sẽ là năm đầu tiên trong hơn một thập niên quanguồn cung cấp trong nước không còn phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nhập khẩu.
Chủ động được 90%
Còn nhớ cách đây ba năm, khi cácnhà máy ở Thái Lan cắt hết nguồn cung cấp cho VN trong khi giá trên thế giớităng đột biến, giám đốc một công ty gas nói lúc đó doanh nghiệp VN chỉ biết chấpnhận vì ở thế yếu. Còn bây giờ ông lạc quan: “Nguồn sản xuất trong nước đã vượttrội, tôi cho rằng đây là bước ngoặt của ngành gas VN vì mình không còn lép vếnữa. Nguồn cung mà chủ động được thì sẽ chủ động được các vấn đề khác!”.
Theo tính toán của Tổng công tyKhí VN, qua năm tháng hoạt động, Nhà máy lọc dầu Dung Quất đã cung cấp cho thịtrường 95.000 tấn gas. Dự kiến số này là 450.000 tấn trong năm 2010. Nhiều doanhnghiệp lạc quan, bởi nếu cộng với nguồn gas từ Nhà máy xử lý khí Dinh Cố, dựkiến khoảng 220.000 tấn, lượng gas sản xuất trong nước sẽ đáp ứng 60% nhu cầuthị trường. Cộng với việc Tổng công ty Khí VN thuê kho nổi có sức chứa 45.000tấn để chủ động nguồn nhập khẩu, một chuyên gia trong ngành nhận định nguồn cungmà VN có thể chủ động được đến nay đã lên đến 90% nhu cầu.
 |
| Từ 15-1, quy định về kinh doanh gas sẽ có hiệu lực góp phần bình ổn giá gas - (Ảnh: N.C.T) |
Tuy nhiên, nguồn cung cấp gas sảnxuất trong nước lại đang bị phân tán. Tổng công ty Khí VN đóng vai trò đầu mốiphân phối sỉ nhằm tạo sự ổn định cho thị trường nội địa. Nhưng nhiệm vụ này hiệnrất nửa vời bởi đơn vị này vừa nhập khẩu vừa bán đấu giá 50% nguồn từ Nhà máyDinh Cố (50% còn lại bán cho hai công ty thành viên không thông qua đấu giá làCông ty cổ phần Kinh doanh khí hóa lỏng miền Nam và Công ty cổ phần Kinh doanhkhí hóa lỏng miền Bắc). Trong khi đó, nguồn từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất lạigiao trực tiếp cho hai công ty trên. Sự phân tán về đầu mối cung cấp nguồn nàyđã dẫn đến rối loạn giá gas trong thời gian qua.
Mua bán lòng vòng đẩy giá lêncao
Với nguồn cung áp đảo từ trongnước, không phải chịu thuế nhập khẩu (5%), chi phí cho bảo hiểm và vận chuyểnquốc tế (khoảng 70 USD/tấn) không còn, giá gas bán lẻ trong nước có đầy đủ yếutố để có thể thấp hơn giá thế giới. Tuy nhiên, nhiều công ty gas đều cho rằnggiá không thể rẻ hơn.
Các công ty gas cho biết khi muagas từ nguồn Dinh Cố phải tính theo giá thế giới. Nghĩa là dù sử dụng nguồntrong nước để bán nhưng nhà cung cấp vẫn tính 5% thuế nhập khẩu vào cơ cấu giá.Vì thế, với giá thế giới hiện nay là 736 USD/tấn, chỉ tính riêng khoản thuế, nếumua mỗi bình gas từ nguồn trong nước, người tiêu dùng bị “oan” đến hơn 8.000đồng. Ngoài ra, các công ty gas cho biết mua từ nguồn trong nước nhưng phải trảcác khoản chi phí vận chuyển quốc tế kèm bảo hiểm theo giá nước ngoài.
Trong khi đó, Công ty cổ phầnKinh doanh khí hóa lỏng miền Nam và Công ty cổ phần Kinh doanh khí hóa lỏng miềnBắc không chỉ được ưu tiên tiếp cận nguồn gas Nhà máy Dinh Cố mà cả từ Nhà máylọc dầu Dung Quất trong giai đoạn chạy thử nghiệm. Tập đoàn Dầu khí quốc gia VN(PetroVietnam) ưu tiên chỉ định hai đơn vị trên bao tiêu nguồn gas Dung Quất cólẽ vì muốn hai đơn vị bán lẻ này bán trực tiếp cho người tiêu dùng với giá hợplý, thay vì qua Tổng công ty Khí - đơn vị thuần túy bán sỉ - giá sẽ bị đội lên.Nhưng thực tế nguồn gas này cũng lại chạy lòng vòng trước khi đến được tay ngườitiêu dùng nên không thể có giá rẻ hơn giá nhập khẩu.
Giá gas hai công ty này mua từNhà máy lọc dầu Dung Quất bao nhiêu không ai rõ, nhưng một số công ty gas phíaNam cho biết giá mua lại từ Công ty cổ phần Kinh doanh khí hóa lỏng miền Namthấp hơn giá thị trường đến 10 USD/tấn.
Lâu nay thông tin về nguồn gastrong nước bị bán lòng vòng chỉ là tin đồn thì vừa qua Thanh tra Bộ Tài chính đãchứng minh đó là sự thật. Theo công bố mới đây của Thanh tra Bộ Tài chính, thựctế Tổng công ty Khí đã bán gas từ nguồn Dinh Cố cho các đơn vị đầu mối với giáthấp hơn giá nhập khẩu tại cùng thời điểm.
 |
| Chuyển gas từ tàu lên kho gas của PetroVietnam tại Cần Thơ - (Ảnh: L.N.M.) |
Tuy nhiên, một số đơn vị mua gassản xuất trong nước của Tổng công ty Khí VN nhưng không bán trực tiếp đến ngườitiêu dùng mà bán lại cho các đơn vị đầu mối kinh doanh khác gây ra hiện tượngmua bán lòng vòng đẩy giá lên cao, nhất là với Công ty cổ phần Kinh doanh khíhóa lỏng miền Bắc và Công ty cổ phần Kinh doanh khí hóa lỏng miền Nam. TheoThanh tra Bộ Tài chính, hai công ty này nhập khẩu khoảng 30% sản lượng tiêu thụ,70% sản lượng gas mua từ Tổng công ty Khí.
Thanh tra Bộ Tài chính cho rằngviệc tham gia bình ổn giá của Tổng công ty Khí là hoàn toàn có thể thực hiệnđược nhưng trên thực tế chưa làm được. Điều đáng nói là đợt thanh tra này đượctiến hành khi nguồn gas trong nước chưa có thêm nguồn từ Nhà máy lọc dầu DungQuất.
Lâu nay các công ty kinh doanhgas cho rằng do không chủ động được nguồn gas, phụ thuộc nhập khẩu nên giá trongnước không bình ổn được. Vì vậy, với 60% nguồn gas được sản xuất trong nước,người tiêu dùng - người đã đóng thuế để xây những nhà máy kia - hoàn toàn cóquyền được hưởng lợi từ thành quả này.
|
TheoLê Nguyên Minh
