Kiếm tiền hay ngăn ngừa nguy hại?

Ngày 31-5, các đại biểu Quốchội đã nghe tờ trình và thảo luận tại tổ về dự án Luật Thuế bảo vệ môitrường, một dự luật được kỳ vọng là sẽ dùng công cụ tài chính để giữ gìn môitrường an toàn hơn với con người. Luật này sẽ được Quốc hội xem xét, thôngqua tại kỳ họp cuối năm nay, dự kiến có hiệu lực từ 1-1-2012.

Không thể “dùng nước thayxăng”

Trình bày báo cáo thẩm tra dựluật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho rằng biênđộ khung thuế đối với xăng dầu (1.000-4.000 đồng/lít) là rộng, mức trần4.000 đồng/lít là cao, bởi hiện nay trong giá xăng dầu đã bao gồm nhiều loạithuế, phí và chiếm tới 40% giá của một lít xăng; riêng phí là 1.000 đồng.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh, đánh thuế xăng dầu để bảo vệ môi trường nhưng sẽ không ảnh hưởng đến giá bán xăng. Ảnh: HTD

“Nếu áp dụng mức thuếsuất đối với xăng dầu như quy định của dự luật, cho dù có trừ phí xăngdầu thì giá bán vẫn sẽ tăng, dẫn đến tăng giá của nhiều loại hàng hóa,dịch vụ có sử dụng xăng dầu. Do đó, cần tính toán hợp lý để tránh gâytác động đến đời sống, giá thành sản phẩm, kiềm chế lạm phát, duy trìcân đối kinh tế vĩ mô” - ông Hiển nhấn mạnh.

Đồng tình, đại biểu NguyễnĐình Quyền (Hà Nội) và Huỳnh Thành Đạt (TP.HCM) đề nghị cân nhắc mức thuếđối với xăng vì người dân đi xe máy không thể “dùng nước thay xăng”, ít cólựa chọn phương tiện thay thế.

“Chúng ta rất hay rậm rịchnhằm vào xăng để tăng giá. Cơ quan chức năng cũng định thu phí bảo trì đườngbộ thông qua xăng. Nếu chúng ta thấy tiện để thu thuế qua xăng thì rất nguyhiểm. Đánh thuế vào xăng với mức cao thì rõ ràng là tác động đến toàn bộ giácả và các mặt hàng khác” - bà Lê Thị Nga, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháplên tiếng. Theo bà Nga, cần phải phân tích rất kỹ những yếu tố làm nên giáxăng để xem cái nào thu đúng mục đích, nếu đúng thì thu đến mức độ nào…

Trao đổi với báo giới bên lềQuốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Phạm Khôi Nguyên bàytỏ quan điểm phải đánh thuế xăng dầu vì tiêu thụ xăng dầu là gây ô nhiễm.Xăng dầu đắt dân có thể phản ứng nhưng có đắt thì dân phải hạn chế sử dụngvà dùng nguyên liệu thay thế. “Tuy nhiên, đánh thuế này thì phải giảm giácác thành phần khác cấu tạo nên giá xăng dầu. Nếu thuế môi trường trong giáxăng dầu là 1.000 đồng thì thuế khác áp cho mặt hàng xăng dầu phải giảm đểkhông làm biến động giá” - ông Nguyên nói.

Bỏ lọt nhiều “thủ phạm”

Theo tờ trình, Chính phủ đềxuất năm nhóm hàng hóa chịu thuế: xăng dầu (xăng các loại, nhiên liệu bay,diesel, dầu hỏa, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn); than; môi chất làm lạnh chứahydro-clo-flo-carbon (dung dịch HCFC); túi nhựa xốp (túi nylon) và thuốc bảovệ thực vật thuộc nhóm hạn chế sử dụng. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Ngọc Đàovà Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội) đều cho rằng Chính phủ cần bổ sung vào đốitượng chịu thuế các loại hóa chất như hạt nhựa, hạt nix, chất tẩy rửa, thuốcnhuộm… “Chất tẩy rửa ở các làng nghề đang làm cho khu vực sông Nhuệ vàđồng bằng Bắc Bộ ô nhiễm và Chính phủ lúng túng chưa xử lý. Với cách làm ănnhư thế này thì sẽ không còn môi trường cho chúng ta tồn tại được” - bàKhánh lo lắng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóaGiáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng Nguyễn Minh Thuyết bổ sung: “Ở đâytôi không thấy có dịch vụ nào bị đánh thuế hết, trong khi dịch vụ cũng gâyảnh hưởng đến môi trường. Ví dụ, các dịch vụ nhà hàng xả thẳng nước thảixuống biển, sông. Các quán karaoke hát ầm ĩ ảnh hưởng đến môi trường…”.

Cho rằng dự luật chưa lưu ýđến những cái nhỏ nhưng gây ô nhiễm lớn, đại biểu Trần Du Lịch (TP.HCM) đềnghị đánh thuế với cả thuốc lá mà “không sợ thuế chồng thuế”. Phó Chủ nhiệmỦy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng hiến kế: “Trước mắt đưa một số mặt hàngvào diện chịu thuế nhưng với thuế suất 0% để có sự cảnh báo đối với xã hội”.

Tham gia soạn thảo dự án luật,bộ trưởng Bộ TN&MT cho biết danh mục đối tượng chịu thuế sẽ tiếp tục đượccập nhật. Bên cạnh công cụ thuế, Chính phủ cũng đang xúc tiến ban hành cácnghị định về thu phí rác thải, khí thải…