Bố mẹ đã sai lầm thế nào khi dạy con học chữ, học tiếng Anh sớm

Trước thực trạng nhà nhà dạy con học đọc sớm, người người dạy con học chữ sớm, đặc biệt là dạy con học tiếng Anh chỉ từ mười mấy tháng tuổi, chuyên gia nghiên cứu tâm lý giáo dục trẻ từ 0 -18 tuổi Yến Phạm cho rằng, đây thực sự là việc làm sai lầm, nó xuất phát từ "ham muốn" chủ quan của cha mẹ muốn biến con mình thành "thiên tài". Theo chuyên gia Yến Phạm, thay vì quan sát con, yêu thương con, lắng nghe và chia sẻ cùng con... rất nhiều cha mẹ Việt hiện nay đang tham vọng con mình trở thành "thần đồng" trong một lĩnh vực nào đó mà ép con học từ sớm, học đủ thứ từ học chữ, học đọc, học tiếng Anh cho đến rèn luyện trí não...

Nhìn nhận từ thực trạng này, chị Yến Phạm bày tỏ quan điểm: "Trẻ em thực sự học tốt khi ít nhất được 4, 5 tuổi, chứ không phải từ mười mấy tháng. Vì lúc đó bộ não con đã tương đối có thể tiếp nhận một ngôn ngữ mới và có khả năng phân biệt từ ngữ". Chính vì vậy, phụ huynh đang bị dẫn dắt vào cái mê cung luẩn quẩn "con mình là thiên tài". Và để thay đổi suy nghĩ đó, trước hết các bậc phụ huynh cần thay đổi chính mình, để mình không trở thành nạn nhân của những kẻ lợi dụng.

Dạo này mọi người share nhau đủ thứ, share nhau cho con học tiếng Anh trên ipad từ mười mấy tháng, học chữ sớm chưa đủ, bây giờ nhiều người con share nhau việc cho con bịt mắt đọc chữ hay phân biệt màu sắc... Nếu được dùng một từ thật sự để nói về những thứ này, tôi xin dùng từ "hư danh" và "háo danh". Mọi phụ huynh đều mong con giỏi, con thần đồng và bị ám ảnh việc "mọi đứa trẻ đều là thiên tài" mà không hiểu gốc rễ của vấn đề. Mong con giỏi giang hoặc mong con phát huy được chính mình là nhu cầu đúng đắn của phụ huynh, nhưng nhu cầu đó đang bị kẻ khác lợi dụng để kiếm tiền, biến nó thành ham muốn, thành thứ để khoe khoang con mình... Nhu cầu đó là có thật, và chính cái ham muốn đó phụ huynh đã biến con mình thành một thứ sản phẩm nhằm thỏa mãn nhu cầu chứng tỏ chính bản thân mình.

Không phải như thế hay sao khi phụ huynh nào cũng chăm chăm cho con học tiếng Anh ngay từ sớm, càng sớm càng tốt, mới lọt lòng càng hay, mà không nghĩ một cách thấu đáo con mình ở đâu, làm gì, và học sớm như thế liệu có tốt? Tôi không phản đối chúng ta nên học ngoại ngữ, thậm chí phải học cả tư duy của người Tây, nhưng bắt đầu từ lúc nào và như thế nào thì cần xem lại.

Cho trẻ xem ipad suốt ngày hoặc ít nhất là lấy lý do học tiếng anh để cho con tương tác với một thứ "không phải con người" và "không có cảm xúc hai chiều", với mong muốn con học được vài ba chữ tiếng Anh đem khoe thiên hạ trong khi con mình thì thui chột cảm xúc thì thật là sai lầm. Nhiều người nói rằng "tắm" tiếng Anh cho con để con biết tiếng Anh sớm và nói tốt thì còn sai lầm hơn. Trẻ em thực sự học tốt khi ít nhất được 4, 5 tuổi, chứ không phải từ mười mấy tháng. Vì lúc đó bộ não con đã tương đối có thể tiếp nhận một ngôn ngữ mới và có khả năng phân biệt từ ngữ. Trước đó bạn đưa bánh sinh nhật cho con, nói đây là "bánh sinh nhật, thì hôm sau bạn nói đây là bánh gato, đứa trẻ sẽ nói lại ngay "bánh sinh nhật" mà!

Về phát âm con vẫn nói ngọng đến 3, 4 tuổi. Vậy không lẽ cả nhà bạn cũng nói ngọng? Cố gắng cho con biết vài chữ đó để làm gì? Trong khi cái con cần biết chính là cả câu, là một nền văn hóa và ngôn ngữ lẫn tư duy. Nếu con biết mấy chữ đó rồi mà sau đó con không thực sự đọc nhiều, viết nhiều hay nghe nói thường xuyên thì liệu con có thực sự "biết"?

Trong khi đó, đối với bộ não non nớt của các em, tất cả các học thuyết và thực tế đều cho thấy rằng, trẻ em học qua cảm xúc, qua giác quan, qua vật thật, qua tương tác với NGƯỜI chứ không phải máy hay thẻ!

Chúng ta đang bị đánh tráo khái niệm "thiên tài", phụ huynh bị đổ vào đầu khái niệm con mình là "thiên tài", chắc chắn sẽ ưu tú trong một lĩnh vực nào đó. Rồi lao vào nào là học đọc sớm, viết sớm, phát triển não trái não phải, não giữa... Phụ huynh không hiểu được gốc rễ vấn đề thì càng đi càng rối, càng dễ bị dẫn dắt vào mê cung "con mình là thiên tài" đó! Càng ngày tâm càng không an, con được cái này thì muốn được thêm cái khác. Vòng luẩn quẩn được - mất đó nó cuốn mình đi, làm cho mình thực sự không còn biết mình là ai, tại sao mình làm vậy và làm vậy để làm gì nữa. Tất cả chỉ tập trung "khai thác" con, khai thác triệt để xem đứa trẻ của mình giỏi giang ra sao, rồi kỳ vọng, áp đặt, đau khổ khi không được, nếu được tí thì hể hả nhưng sau đó lại thấy không đủ, thấy thiếu thốn, rồi lại cố gắng "được" nhiều hơn, để rồi cuối cùng lại rơi vào cái vòng luẩn quẩn đó!

Tôi gọi đó là PHỤ HUYNH HAM MUỐN.

Mà càng ham muốn thì tâm càng bất an!

Chúng ta không thể biết con mình có phải là thiên tài không, hay là một người bình thường, chúng ta không biết ai đang đứng trước mặt mình cả, chúng ta chỉ có thể, bằng một cách khoa học nhất, yêu thương nhất, chú tâm nhất, quan sát và khuyến khích cũng như tạo một môi trường tốt nhất cho đứa trẻ của mình, để rồi trên vùng đất màu mỡ và yêu thương bạn chăm chút đó, bằng sự thấu hiểu và chăm sóc, bạn sẽ có một cái cây, dù là loại cây nào, cũng sẽ là một cây khỏe mạnh nhất. 

Và khi học cách làm gương, học cách lắng nghe và thấu hiểu con, cũng như lắng nghe thấu hiểu đời sống này, cách hành xử nhẹ nhàng và đầy trách nhiệm, vị tha, giúp đỡ và hiểu biết đó, bạn đang đi trên hành trình trưởng thành của chính mình.

Tâm an và thuận tự nhiên để đi trên con đường hạnh phúc cùng với con, không phải là một con đường mà ta gào thét để con đi như ý mình, mà là dắt tay con, có khi, để con chủ động dắt tay mình đi trên con đường đầy gian nan cũng như đầy hoa thơm cỏ lạ ấy. Để thấy hạnh phúc cùng con đơn giản chỉ là biết cùng đi trên một hành trình, hành trình đó cần sự tương kính, yêu thương và nâng đỡ nhau, chứ không phải chỉ một chiều.

Để hạnh phúc cùng con không phải là đích đến, mà là một con đường, đừng biến con thành thần đồng, mà hãy cho con là một người hạnh phúc nhất vì được là chính mình!

Muốn được như thế không gì khác hơn là bớt đi sự ham muốn của mình chỉ để thực sự lắng nghe con, quan sát con, chơi cùng với con, chia sẻ với con và nâng đỡ con. Muốn làm được điều đó bạn cần thay đổi chính mình, để trong mắt con bạn là người đáng tin cậy, là cây tùng cây bách, là người công bằng, bác ái, văn minh và đầy thấu hiểu, đầy vị tha cũng như sống chủ động chứ không bao giờ là một nạn nhân. Bạn làm được chưa?

Theo Trí thức trẻ