Người trẻ Việt: Làm ra bao nhiêu tiền cũng không thấy đủ, tiêu bao nhiêu cũng không thấy vừa!

Phần đông các ông bố bà mẹ Việt thường dúi tiền vào tay con nhưng rất ít người cùng ngồi xuống trao đổi với con cách quản lý và sử dụng đồng tiền, để đến khi bước vào đời đa số các bạn trẻ đều lúng túng với đồng tiền, làm bao nhiêu cũng không thấy đủ, tiêu bao nhiêu cũng không thấy vừa.

Học cách kiếm tiền khó một thì học cách tiêu tiền khó đến mười."Đầu tháng ăn tiêu xả láng, cuối tháng lãng vãng mì tôm"là tình trạng chung của nhiều bạn trẻ hiện nay. Dù đã đi làm với mức lương khá hay chỉ mới ra trường với đồng lương đủ ăn, người trẻ vẫn loay hoay mãi trong vòng xoay quản lý tài chính cá nhân, không biết cách nào để chi tiêu hợp lý. Greg Mcbride – trưởng ban phân tích tài chính của trang web Bankrate đã từng nói rằng: "Con người ta sẽ ngày càng trở nên mệt mỏi với cuộc sống đạm bạc. Và khi mà mức sống được nâng lên thì họ sẽ trở lại với nếp sống cũ, tiêu tiền nhiều hơn, nợ nần nhiều hơn và ít tiết kiệm hơn."

Hôm nay chúng tôi sẽ chia sẻ với các bạn quan điểm của một cựu du học sinh Việt tại Anh về vấn đề quản lý tài chính cá nhân và chi tiêu của người trẻ hiện nay.

Hoàng Huy là cựu du học sinh Việt tại Anh, hiện đang là Giám đốc Marketing của một công ty du lịch

Sau nhiều năm học tập tại London, Anh, Hoàng Huy đã trở về nước và hiện đang là Giám đốc Marketing của một công ty du lịch. Huy cho biết trong friendlist của mình có rất nhiều người trẻ nên Newsfeed Facebook thể hiện sống động nhịp sống và hơi thở của tuổi trẻ. Hoàng Huy lại được làm việc cùng với nhiều bạn 9x nên tha hồ quan sát và cảm nhận cái thế giới quan rất thú vị của các bạn trẻ. Theo Huy, hai trong số những chủ đề chưa bao giờ ngừng hot với rất nhiều các bạn trẻ đó là than vãn: Không có người yêu (FA, thật & giả) và kế tiếp đó là than hết tiền, thiếu tiền và ít tiền.

Vấn đề chi tiêu của người trẻ thực sự là một vấn đề đang rất được quan tâm. Dựa trên những kinh nghiệm thực tiễn trong nhiều năm du học ở nước ngoài, Hoàng Huy đã có những chia sẻ rất thực tế về cách tiêu tiền của giới trẻ hiện nay.

Người trẻ, với sức tiêu dùng mạnh, độ ham thích với cái mới cao trong khi thu nhập còn hạn chế thế nên những lúc bối rối về mặt tiền bạc là không thể nào tránh khỏi. Và mình cũng đã đi qua đầy đủ những cung bậc như thế, cả ở trong nước cũng như khi ở nước ngoài thế nên chắc vài kinh nghiệm nhỏ của mình chắc ít nhiều có ích với những ai cần nó.

Nếu bạn đã đủ 18 tuổi và còn đi học dưới sự chu cấp của bố mẹ, tốt nhất đừng nên than, vì như thế vô duyên lắm. Bởi lẽ, theo luật, sự trợ cấp đấy là không bắt buộc, bố mẹ thương và ủng hộ bạn, họ có thể cho bạn một chút tiền nhưng đó không còn là nghĩa vụ nữa. Và người Anh có câu "Beggars cannot be chosers" (Ăn mày còn đòi xôi gấc). Nhận chu cấp và than vãn, vô tình bạn có thể làm bố mẹ buồn hoặc tệ hơn là gây một áp lực vô lý đối với họ, những người duy nhất trên đời yêu thương chúng ta vô điều kiện.

Nếu bạn đã đi làm, càng không nên than hết tiền, vì càng than sẽ càng làm cho nhiều người biết cái yếu của bạn trong việc lên kế hoạch và tổ chức cuộc sống. Không một chàng trai hay cô gái nào hứng thú với một đối tác không biết sắp xếp cuộc sống ngay cả khi còn độc thân. Và cơ bản, than không thay đổi được bản chất của vấn đề. Bạn đã kiếm tiền nhưng chưa đủ, đó là dấu hiệu bạn cần xem lại chi tiêu và cần cố gắng hơn.

Vậy thì phải làm gì để vẫn có thể sống tốt trong điều kiện tài chính còn hạn chế?

1. Hãy tính lại

Tổ chức lại cách chi tiêu theo chu kỳ thu nhập, nếu bạn lĩnh lương theo tuần hay theo tháng thì bạn làm theo chu kỳ đó. Hãy liệt kê tất cả các khoản mục bạn cần phải chi một tháng thành hai loại (Compulsory & Optional: Bắt buộc và Không bắt buộc) hoặc Needs & Wants.

Bắt buộc là: Ăn - Ở (Nếu bạn phải thuê nhà) - Đi lại - Bills (các loại hoá đơn)... những nhu cầu thiết yếu bạn cần phải chi để tồn tại. Thường đây sẽ là một con số tương đối cố định theo từng năm, chỉ thay đổi theo lạm phát.

Không bắt buộc là: Giải trí - Kết nối - Shopping... những nhu cầu mà nếu bị gián đoạn, cuộc sống của bạn không bị xáo trộn ngay lập tức.

Phân bổ tối đa 60% thu nhập của bạn cho mục này: Chi phí cuộc sống, theo thứ tự bắt buộc trước, tuỳ chọn sau. Nếu bạn phân bổ rồi mà vẫn không đủ, đừng lo, thiếu thốn sẽ là động lực để phát triển, nhưng ít nhất bạn đã kiểm soát được việc chi tiêu của mình, 60% thu nhập này dạy bạn bài học cơ bản về những giá trị thiết yếu của cuộc sống.

2. Hãy đầu tư

Đừng cứ nghe đến từ "đầu tư" là nghĩ ngay đến chứng khoán, bất động sản hay bitcoin gì đấy, xa xôi quá. Với người trẻ, đầu tư hàng đầu phải là đầu tư cho chính bản thân mình. Một khoá học kỹ năng hay ngoại ngữ, những cuốn sách hay và bổ ích, một chuyến du lịch... Tất cả những thứ làm bạn "giàu có" hơn về kiến thức, năng lực làm việc và trải nghiệm cuộc sống. Đây là sự đầu tư bền vững và siêu lợi nhuận, hãy dành ít nhất 20% thu nhập của bạn cho điều này. 20% này nhắc bạn không được bằng lòng với ngày hôm nay, hãy vươn lên.

3. Hãy nghĩ đến ngày mai

Cuộc sống là vô thường, không ai biết trước được ngày mai ra sao, có thể là đầy cơ hội nhưng có thể là rủi ro, bất trắc. Bạn chỉ có thể vượt qua những rủi ro nếu như bạn đã luôn có sự chuẩn bị tốt nhất cho tình huống xấu nhất. Ốm đau, thay đổi việc làm, hay những điều còn tệ hơn nữa... là những trải nghiệm không hề dễ chịu và chẳng ai muốn. 20% thu nhập còn lại của bạn chính là dành cho việc trích lập quỹ dự phòng rủi ro. Và hãy mua bảo hiểm ngay cả khi đang khoẻ mạnh nhất, đừng biến mình thành gánh nặng cho người thân nếu không may gặp vấn đề về sức khoẻ. Quan trọng nhất, đừng động đến khoản tiền này chỉ vì bạn thích một cái váy đẹp hay muốn đổi điện thoại mới; vì bạn cần có một cái phao cứu sinh tương đương chi phí cuộc sống tối thiểu từ 6-12 tháng trong những tình huống khẩn cấp. 20% cuối cùng này cho bạn bản lĩnh đối mặt với những điều không mong muốn.

4. Hãy đừng ngồi im và than vãn

Tuổi trẻ chẳng có gì ngoài thời gian, trí lực và nhiệt huyết. Hãy tìm mọi cách chuyển đổi những thứ đó thành tiền. Ngoài 8h vàng ngọc đã bán cho cơ quan, bạn hoàn toàn có thể tìm một nguồn thu nhập phụ từ những kỹ năng hoặc năng lực của mình, dù ít hay nhiều, bạn cũng đã bớt bị động hơn là chỉ có một nguồn thu nhập duy nhất.

5. Hãy nói không với Nợ

Trừ khi bạn là nhà đầu tư quen sống chung với những khoản nợ, hoặc là nếu không vay thì bạn nguy cấp, thì tốt nhất hãy cố gắng nói không với Nợ. Các khoản nợ dù lặt vặt nhưng cũng sẽ làm những bê bối tài chính cá nhân của bạn kéo dài và phức tạp hơn nếu bạn không quản lý tốt. Và dù trong tình huống nào, cũng đừng lạm dụng thứ tài sản quý giá nhất của mình: uy tín và danh dự của bản thân. Không sử dụng thẻ tín dụng cho tới chừng nào bạn tự tin với khả năng kiểm soát chi tiêu của bản thân.

Dù thu nhập bạn tăng hay giảm: hãy luôn tuân thủ nghiêm ngặt cơ cấu 60-20-20 này cho đến khi bạn đủ tự tin về tài chính và có thể làm chủ chuyện chi tiêu cá nhân một cách khoa học.

Có một nghịch lý mình phát hiện ra là phần đông các ông bố bà mẹ Việt thường dúi tiền vào tay con nhưng rất ít người cùng ngồi xuống và trao đổi với con cách quản lý và sử dụng đồng tiền, để đến khi bước vào đời đa số các bạn trẻ đều lúng túng với đồng tiền, làm bao nhiêu cũng không thấy đủ, tiêu bao nhiêu cũng không thấy thừa. Nhưng cũng chẳng sao, vì những gì chưa được dạy thì ta sẽ học, chẳng bao giờ là muộn.