Lãi suất (LS) là và được thảo luận nhiều nhất tại hội nghị “Triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng(NH) TP.HCM năm 2010” vào ngày 26.1.

Cào bằng lãi suất tuần và năm

Lãi suất “méo mó”

Ngoài tăng LS kịch trần, các NH còn cạnh tranh đưa ra các chương trình khuyến mãi để huy động vốn - (Ảnh: D.Đ.Minh)

Ông Lê Kim Hòa - Giám đốc NH Đầutư và phát triển chi nhánh TP.HCM (BIDV) cho biết trong tổng vốn huy động của NHthì vốn huy động ngắn hạn vẫn chiếm tỷ trọng cao hơn trung và dài hạn. Người dânthích gửi ngắn hạn bởi lo sợ lạm phát.

Ngoài ra, trong các kỳ hạn ngắn, các NHcũng đa dạng huy động LS ngày, tuần với mức khá cao.

LS huy động mà các NH hiện nay ápdụng là 10,49%/năm cộng thêm các chương trình khuyến mãi (tỷ trọng chiếm 30 -40% LS niêm yết) nên đã làm méo mó LS trên thị trường. Chính vì vậy, các NH tựđẩy mình vào áp lực về nguồn vốn trung dài hạn để cho vay dù quy định cho phépNH sử dụng tới 30% vốn huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn.

Phát biểu tại hội nghị ông TrầnXuân Huy - Tổng giám đốc NH TMCP Sài Gòn Thương tín (Sacombank) cho rằng các NHđều đưa ra LS huy động tuần đến 12 tháng bằng nhau là 10,49%/năm nên mới dẫn đếntình trạng khách hàng đua nhau gửi kỳ hạn ngắn. Ông Huy cho rằng, các NH cầnthực hiện nghiêm việc không cho phép rút trước hạn để tránh tình trạng kháchhàng chuyển tiền từ NH này sang NH khác làm cho các NH khó khăn về thanh khoản.

Theo báo cáo từ NH Nhà nước(NHNN) chi nhánh TP.HCM, LS huy động vốn của các NH đã và đang điều chỉnh theoxu hướng tăng, đặc biệt là LS huy động tiền đồng.

Trong đó LS cao nhất tập trungvào các kỳ hạn ngắn 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng đã tiến sát ngưỡng 10,5%/năm.Nguyên nhân dẫn đến tình hình này do các NH đáp ứng nhu cầu vốn của doanhnghiệp. Đồng thời các NH cũng cạnh tranh nhau qua việc tăng LS cùng các hìnhthức khuyến mãi để thu hút nguồn vốn nhanh.

Tỷ lệ sử dụng vốn (dư nợ tín dụngso với vốn huy động) tại một số NH thương mại hiện nay ở mức cao, trong đó mộtsố NH sử dụng vốn trên thị trường II (liên NH) để cho vay dẫn đến những khó khănluân chuyển vốn, ảnh hưởng đến thanh khoản NH. Tỷ lệ nợ xấu của một số NH cao đãgây ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình luân chuyển vốn của các NH này và thịtrường tiền tệ.

Đây là một trong những yếu tố tác động  trực tiếp đến thị trườngtiền tệ mà LS nói chung và thị trường liên NH nói riêng trong một số trường hợptăng nhanh và tăng cao. Những tuần cuối tháng 12.2009 luôn ở mức cao, loại kỳhạn cho vay qua đêm ở mức 12%/năm và trên 12%/năm.

Thu phí cho vay là sai luật

Hoạt động của các NH trên địa bàn TP.HCM chiếm 1/3 hoạt động NH cả nước. Theo kế hoạch NHNN chi nhánh TP.HCM đề ra năm 2010, tăng trưởng huy động vốn, tín dụng của các NH trên địa bàn TP.HCM từ 25% - 27%; tỷ lệ nợ xấu dưới 3% so với tổng dư nợ tín dụng.

Mặc dù chênh lệch LS bình quân đầu vào và đầu racủa các NH ở mức dương và hạch toán kinh doanhcó lãi nhưng xu thế tăng của LS huy động hiệnnay đang gây áp lực lớn đối với LS cho vay cũngnhư chi phí hoạt động kinh doanh NH và tiềm ẩnrủi ro về LS.

Ông Hòa còn cho biết các NH hiệnáp dụng LS cho vay theo 2 hình thức: trần LS12%/năm và LS cho vay thỏa thuận. Đối với LS chovay trần, do khoảng cách LS đầu vào và đầu ranhỏ nên các NH cho vay kịch trần dẫn đến khôngphân biệt khách hàng tốt, khách hàng xấu, kỳ hạnngắn - dài...

Thống đốc NHNN ông Nguyễn VănGiàu cho rằng, cạnh tranh LS tiền gửi của các NH hiện nay là không bình thườnggây nên sự xáo trộn trên thị trường và làm suy yếu tài chính của chính NH đó.Các NH tự đưa LS huy động lên thật cao rồi bày ra thu các loại phí trong hoạtđộng cho vay.

Việc thu phí này là sai luật dođó khi thanh tra NHNN và công an vào cuộc thì các NH này phải chịu trách nhiệm.Chất lượng tín dụng hiện nay cần xem xét lại bởi dư nợ tín dụng tăng gần 37% -gấp 7 lần so với GDP (trong khi những năm kinh tế ổn định chỉ là 3 - 4 lần) mànền kinh tế vẫn kêu thiếu vốn là có vấn đề. Đối với thị trường liên NH, NHNN sẽchấn chỉnh hoạt động kinh doanh trên thị trường này. Những NH nào cho vay vượt20% tổng vốn huy động thì NHNN sẽ thực hiện thanh tra.

Về vấn đề thanh khoản trên thịtrường, ông Giàu cho rằng sẽ không có biến động gì lớn từ đây đến Tết. NHNN sẽchủ động đưa tiền ra thị trường. Ông Giàu còn lưu ý các NH cần chú trọng đếnviệc bơm tiền vào các máy ATM nhằm tránh tình trạng ATM thiếu tiền hoặc ngườidân “rồng rắn”... trong dịp gần Tết.

Theo Thanh Xuân
Lãi suất “méo mó”