Chị Phan Thùy L. (Đống Đa, HàNội) có cô con gái năm nay 13 tuổi, vốn bận rộn công việc kinh doanh nên chị ítkhi có thời gian chuyện trò với con gái.
Một hôm vô tình chị bắt gặp con đangloay hoay thử áo "nhỏ" của mẹ, chị tá hỏa nhận ra rằng con mình đã lớn, nhưnglại không biết phải bắt đầu nói chuyện với con như thế nào, cứ khi gợi ý thì conbé có vẻ ngượng, chuyển qua chuyện khác. Chị quyết định bí mật để vào phòng conquyển sách giáo dục giới tính, với hy vọng vì tò mò, con bé sẽ đọc.
 |
| Để giúp đỡ có hiệu quả con gái trong qúa trình phát triển thể chất và tâm lý, chính người mẹ cũng cần có hiểu biết |
Mẹ là “chuyên gia”
Câu chuyện của chị N.TH. ở TháiNguyên cũng vậy, con gái chị học lớp 6, sang năm nay trông có vẻ phổng phao hẳn,chị cứ nghĩ như mình ngày xưa, đến mười lăm mười bảy tuổi mới "thấy tháng"; nênchị cũng chưa nghĩ con mình "bị" sớm như vậy. Thật bất ngờ và bàng hoàng khithấy con gái mắt đỏ hoe, ấp úng hỏi mẹ "Mẹ ơi, con phải làm thế nào bây giờ,con bị chảy máu!"
Câu chuyện của chi L. và chị H.chỉ là một trong vô số các tình huống mà các bà mẹ gặp phải khi có con gái đangtrong độ tuổi dậy thì. Độ tuổi dậy thì của trẻ em gái theo như nghiên cứu củagiới chuyên môn phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Thể chất, tâm sinh lý, điều kiệnkinh tế, xã hội. Với thời điểm hiện tại, trẻ em gái thường bắt đầu dậy thì từ12, 13 tuổi.
Để định hướng về vấn đề giới tínhcho trẻ, không ai có thể làm tốt hơn người mẹ trong việc cung cấp cho con gáinhững hiểu biết về sự phát triển thể chất, sinh lý sinh sản và cả những vấn đềvề văn hoá ứng xử, giao tiếp vì mối quan hệ mẹ -con gái là mối quan hệ đặc biệt:con gái thường gần gũi với mẹ để chia sẻ, tâm tình. Chính nhờ mối quan hệ đó màngười mẹ có thể dạy bảo con gái từ rất sớm những điều nhỏ nhất của phép vệ sinhphụ nữ cho đến khi con gái đến tuổi đi lấy chồng.
Những biến đổi rõ rệt của cácem gái tuổi dậy thì
Vú trước đây giống như con trainay bắt đầu nhú lên có màu sắc như chũm cau và phát triển to dần. Vú là tập hợpcủa nhiều tuyến có khả năng bài tiết ra sữa sau khi sinh con. Kích thước của vúthường là mối quan tâm của các em gái. Vú có thể to nhỏ, trung bình hay khôngphát triển lắm là chuyện bình thường. Phụ nữ mỗi người một vẻ thì vú cũng vậy.
Một vú có thể bắt đầu to lêntrước hoặc phát triển nhanh hơn vú kia cũng không có gì lo lắng. Khoảng 40% phụnữ có kích thước vú không đều, nhiều em gái phải đến tuổi 20 thì vú mới bằngnhau. Đa số các em gái thường rất bối rối khi thấy mình bắt đầu có ngực, muốnmặc áo lót để "che chắn" như phụ nữ trưởng thành, lúc này người mẹ phải hướngdẫn giúp con chọn mua loại áo ngực phù hợp: Nên chọn loại áo mỏng, thoải mái,không chật quá thường là áo dệt kim Đông Xuân (loại dành riêng cho trẻ em gáimới lớn), không nên cho con mặc các loại áo có đệm mút, áo nâng ngực; nên khuyêntrẻ khi ở nhà, không phải đi học, đi ra ngoài thì nên cởi bỏ áo ngực; đảm bảocho sự phát triển tự nhiên.
 |
| Dạy trẻ cách theo dõi chu kỳ kinh nguyệt, theo dõi và nhận biết được các thay đổi có tính chất bệnh lý |
Cơ quan sinh dục ngoài và trongcũng có những thay đổi. Lớp mỡ dưới da tăng lên ở toàn bộ khu vực cơ quan sinhdục và nhất là vùng hông. Tử cung và 2 buồng trứng đạt kích thước bình thườngvào tuổi dậy thì, đồng thời buồng trứng bắt đầu hoạt động: rụng trứng lần đầu vàsau đó tiếp tục tái diễn ở mỗi chu kỳ (một chu kỳ bình thường là 28-32 ngày).
Cùng với hiện tượng rụng trứng lànhững thay đổi có chu kỳ ở lớp bề mặt tử cung và hiện tượng hành kinh - hiệntượng đặc trưng của giới nữ. Lông cũng bắt đầu mọc ở mô vệ nữ và hố nách. Thânthể con gái trở nên tròn trĩnh hơn tạo nên hình dáng đặc thù của giới nữ do lớpmỡ dưới da phát triển hơn so với con trai. Lúc này người mẹ cũng phải quan tâm,hướng dẫn con gái cách chọn băng vệ sinh phù hợp, cách vệ sinh bằng nước sạch,thay băng vệ sinh thường xuyên để tránh viêm nhiễm, giặt quần lót sạch sẽ, khôngphơi quần áo lót ở những chỗ ẩm thấp, tối tăm để không bị nhiễm nấm.
Dạy trẻ cách theo dõi chu kỳ kinhnguyệt, theo dõi và nhận biết được các thay đổi có tính chất bệnh lý: huyết cóbị đen không? có mùi hôi không? có bị ra huyết kéo dài không?... Bình thường,chất xuất tiết có độ dính, có thể kéo dài được hoặc đặc và nhờn, trong hoặc hơitrắng, khi bị nhiễm khuẩn, chất xuất tiết có thể thay đổi về mùi (hôi) - về màusắc và độ dính (dính máu, màu vàng hay xanh) - ngứa hay có cảm giác nóng rát.Nếu thấy bất thường cần được thăm khám và tư vấn điều trị sớm.
Những nét nổi bật trong tính cáchcủa con gái tuổi dậy thì là thích được chiều chuộng, được bảo vệ, được mọi ngườiyêu quý chứ không phải là muốn thỏa mãn một thể chất dường như vẫn còn ngủ yên,hay giấu diếm tâm trạng thực, thích được khen, dễ buồn, dễ xấu hổ, nhạy cảm, mơmộng hão huyền, thường chỉ mơ ước có một người đàn ông lý tưởng (kiểu như mộthoàng tử nào đó)... những tình cảm này mang dấu ấn thuần khiết, rất ít màu sắctình dục...
Ngày nay mẫu hình một người congái đã có nhiều điểm thay đổi nhưng những gì tốt đẹp của nữ tính truyền thốngvẫn cần được chắt lọc và bảo vệ. Lại cũng chính người mẹ có ảnh hưởng mạnh nhấtđến con gái trong sự hình thành nhân cách, giới tính.
Theo BS. Đào Xuân Dũng
