Không phải EQ, IQ hay AQ, một chỉ số khác mà cha mẹ nên sớm trang bị cho con

Tất cả chúng ta đều đã nghe nói về IQ - chỉ số thông minh và EQ - chỉ số cảm xúc. Nhưng bạn có biết về CQ - chỉ số văn hóa (trí thông minh văn hóa)? Mặc dù IQ và EQ từ lâu đã được coi là những yếu tố quan trọng, nhưng CQ đang dần dần được đánh giá là "kẻ thay đổi cuộc chơi" trong điều kiện hội nhập văn hoá đa dạng.

Trong cuốn sách Sự khác biệt về trí tuệ văn hoá: Làm chủ một kỹ năng mà bạn không thể thiếu trong nền kinh tế toàn cầu ngày nay, tác giả David Livermore viết rằng yếu tố dự đoán số một về thành công của một người trong một thế giới không biên giới không phải là chỉ số IQ, sơ yếu lý lịch hay chuyên môn của họ, mà là chỉ số CQ.

CQ đang dần dần được đánh giá là "kẻ thay đổi cuộc chơi" trong điều kiện hội nhập văn hóa đa dạng

Trí tuệ văn hóa - CQ là gì?

CQ được hiểu đơn giản là "khả năng hoạt động hiệu quả trong nhiều bối cảnh văn hóa khác nhau bao gồm quốc gia, dân tộc, tổ chức và thế hệ". Nghiên cứu được thực hiện trong thập kỷ qua cho thấy những người có CQ cao có thể thích nghi và phát triển trong một xã hội toàn cầu phức tạp.

Trong một phân tích tổng hợp của một mẫu kết hợp gồm 44.155 cá nhân, các nhà nghiên cứu Thomas Rockstuhl từ Đại học Công nghệ Nanyang ở Singapore và Lynn Van Dine từ Đại học Bang Michigan đã phát hiện ra rằng việc có CQ luôn gắn liền với hiệu quả liên văn hóa.

Những người thông minh về văn hóa không phải là chuyên gia trong các nền văn hóa cụ thể. Thay vào đó, họ sở hữu một loạt các phẩm chất cho phép họ lập kế hoạch hợp tác liên văn hóa và thể hiện các hành vi phù hợp trong bất kỳ môi trường văn hóa nào, ngay cả những môi trường không quen thuộc.

Elaine Wilson, một giáo viên tiểu học ở Belton (Mỹ), người đã trải qua một phần thời thơ ấu của mình ở Nhật Bản, Ma-rốc và Thái Lan, cảm thấy rằng việc trẻ em và cả người lớn nhận thức được các nền văn hóa khác có thể tạo khác biệt. So với các thế hệ trước, trẻ em ngày nay cần một bộ kỹ năng độc đáo để thành công trong "ngôi làng toàn cầu" đa dạng. Và việc cha mẹ hay những người chăm sóc chú trọng nâng cao trí thông minh văn hóa của con mình là vô cùng cần thiết.

Cụ thể, bốn khía cạnh của CQ là:

Định hướng: Động lực và sự tự tin để vượt qua sự khác biệt của các nền văn hóa và làm việc với những người từ các nền văn hóa khác.

Kiến thức: Cấu trúc kiến thức phức tạp và nhiều sắc thái về sự giống và khác nhau giữa các nền văn hóa.

Chiến lược: Lập kế hoạch và nhận thức về các nền văn hóa trước, trong và sau các cuộc gặp gỡ giữa các nền văn hóa.

Hành động: Linh hoạt thay đổi hành vi để hành động phù hợp trong các tình huống liên văn hóa.

Những cách để tăng trí thông minh văn hóa của con bạn

Tăng CQ của bạn. Trẻ em cần một người hướng dẫn để định hướng trong cuộc sống, và còn hình mẫu nào tốt hơn cha mẹ của chúng? Học một ngôn ngữ mới, xây dựng tình bạn với những người khác biệt về văn hóa và để bản thân (cùng gia đình bạn) tiếp xúc với các nền văn hóa khác.

Nói về khuôn mẫu. Kiểm tra kiến thức văn hóa của con bạn, sau đó thảo luận về việc các khuôn mẫu có thể gây tổn hại cho các mối quan hệ như thế nào. Ví dụ, tin rằng những người thuộc một nền văn hóa nhất định là lười biếng hoặc tham lam là định kiến. Trẻ em có thể học hành vi tiêu cực này từ gia đình, bạn bè, bạn cùng lớp và thậm chí cả TV và phim ảnh.

Tham dự các lễ hội đa văn hóa và sắc tộc. Có nhiều cơ hội để các gia đình mở rộng tầm nhìn và làm quen với con người, truyền thống và ẩm thực từ các nền văn hóa khác. Cha mẹ có thể tìm hiểu và cho con tham gia. 

Xây dựng một thư viện âm nhạc chiết trung. Âm nhạc là một cách dễ dàng để khám phá các nền văn hóa khác, vì vậy hãy cố gắng lắng nghe các giai điệu từ khắp nơi trên thế giới.

Đa dạng hóa kỳ nghỉ của bạn. Chúng ta thường có truyền thống ngày lễ của riêng mình, nhưng tại sao không nghiên cứu cách các nền văn hóa khác tổ chức ngày lễ? Gia đình bạn có thể giữ các nghi lễ của nó, nhưng cũng giới thiệu một trò chơi hoặc phong tục văn hóa mới.

Học một ngôn ngữ khác. Trở thành đứa trẻ song ngữ hoặc đa ngôn ngữ sẽ mang lại lợi thế cho con bạn trong xã hội toàn cầu của chúng ta. Lớp học, đĩa CD, DVD, sách và Internet có thể là những công cụ hữu ích trong việc học một ngôn ngữ mới. 

Nghiên cứu được thực hiện trong thập kỷ qua cho thấy những người có CQ cao có thể thích nghi và phát triển trong một xã hội toàn cầu phức tạp.

Nói về sự khác biệt. Bất cứ điều gì "khác biệt" đối với một đứa trẻ đều có thể trở thành thành kiến văn hóa hoặc cơ hội để học hỏi và phát triển. Nói về sự khác biệt làm cho mỗi chúng ta trở nên độc đáo và khiến thế giới trở thành một nơi thú vị hơn như thế nào. Những đứa trẻ thông minh về văn hóa nhận thức được bản sắc riêng của chúng và cũng tôn trọng sự khác biệt của từng cá nhân.

Khuyến khích trẻ giữ một tâm trí cởi mở. Elaine Wilson nói: "Chúng ta không nhất thiết phải đồng ý với cách thức của các nền văn hóa khác, nhưng chúng ta nên hiểu niềm tin của họ và cách họ thực hành nghệ thuật sống". Dạy con bạn rằng đôi khi bối rối về lối sống của một nền văn hóa khác là điều bình thường, nhưng giữ một tâm trí cởi mở là điều cần thiết.

Suy nghĩ lớn. Xem xét cho con tham gia các khóa trao đổi học sinh, sinh viên hoặc đến thăm một quốc gia khác. Tất nhiên, không phải ai cũng có phương tiện hoặc cơ hội để làm những việc này, nhưng có lẽ chúng có thể là một mục tiêu trong tương lai.

Làm mẹ

Một kiểu nuôi dạy con lỗi thời, tác động tiêu cực nhưng nhiều cha mẹ vẫn áp dụng

Theo Phụ nữ Việt Nam