Trẻ bỗng “lớn nhanh” so với tuổi, ba mẹ đừng vội vui mừng vì dậy thì sớm cũng là một căn bệnh

Đôi khi người lớn không chú ý hay thiếu hiểu biết, thấy trẻ phổng phao nhanh chóng hơn bạn bè cùng trang lứa lại thấy làm vui mừng nhưng thực chất đây là một căn bệnh không nên mắc ở trẻ nhỏ.

Theo các chuyên gia, dậy thì sớm là một bất thường về phát triển giới tính, đặc trưng bởi sự trưởng thành giới tính sớm. Trong giai đoạn này, bé có thể phát triển nhanh về vóc dáng và các cơ quan sinh dục theo giới tính, tuy nhiên về lâu dài nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất và tinh thần của bé. Vì vậy phụ huynh cần nắm bắt kịp thời để có sự can thiệp sớm giúp con trẻ có sự tăng trưởng điều độ và lành mạnh.

Biểu hiện bé dậy thì sớm

Dậy thì sớm là biểu hiện của các đặc điểm sinh dục phụ trước tuổi phát dục, phát triển cơ quan sinh dục ngoài. Hiện nay, người ta thường cho rằng trẻ em gái phát triển các đặc điểm sinh dục phụ trước 8 tuổi hoặc đau bụng kinh trước 10 tuổi, và trẻ em trai bắt đầu phát dục trước 9 tuổi, có thể được chẩn đoán là dậy thì sớm. Còn theo quy luật thông thường, trẻ em gái sẽbắt đầu phát triển sau 10 tuổi và trẻ em trai sau 11 tuổi.

Ở các bé gái, hiện tượng dậy thì sớm thường dễ phát hiện hơn với biểu hiện ngực bắt đầu “nổi” to lên, đau hoặc ngứa, mọc lông mu, lông nách,  tăng tiết dịch âm đạo và có kinh nguyệt.

Sự phát triển sớm của các bé trai chủ yếu được biểu hiện bằng việc xuất hiện lông mu, lông nách, mọc ria mép, tinh hoàn và dương vật to ra trước 9 tuổi nhưng không gây đau hoặc ngứa. Một số bé trai còn xuất hiện hiện tượng dễ nhận thấy là nổi mụn trứng cá trên trán và mặt, giọng trầm đi. 

Bên cạnh đó, chiều cao, cân nặng tăng nhanh là biểu hiện dậy thì sớm ở trẻ được ghi nhận ở cả hai giới. Nếu thấy con phát triển nhanh về hình thể, vóc dáng, phụ huynh nên để ý thêm các bộ phận sinh dục của con để có kết luận chính xác và những biện pháp phù hợp, kịp thời.

Những nguy hại của dậy thì sớm

Dậy thì sớm ở trẻ gây ra nhiều hệ lụy không mong muốn như giới hạn sự phát triển chiều cao, gây rối loạn tâm lý cho trẻ,... khiến trẻ “không cao thêm được” và “không khỏe mạnh về tinh thần”.

Ban đầu, trẻ quả thực cao hơn so với các bạn cùng lứa tuổi, nhưng loại chiều cao này là sự thấu chi không gian tăng trưởng trước, chiều dài tổng thể ngắn lại, chiều cao cuối cùng sau khi trưởng thành không được như mong muốn. Cụ thể, trẻ em đang phát triển sớm có tuổi xương nhanh, cơ thể và xương phát triển mạnh nhưng giai đoạn phát triển xương sẽ đóng trước những bạn bình thường khác, kết quả chiều cao cuối cùng sẽ thấp hơn. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu dậy thì sớm hơn 1 năm, chiều cao suốt đời giảm khoảng 7cm, trẻ dậy thì sớm không được điều trị can thiệp có thể chiều cao suốt đời không vượt quá là 150-160cm.

Thêm vào đó, sự phát triển về thể chất của trẻ vượt qua trạng thái tinh thần tương ứng với lứa tuổi, dễ gây tổn thương tâm lý khiến bé sợ hãi và lo lắng, thậm chí bị bạn bè rè bỉu, phân biệt đối xử vì sự khác lạ khiến bé cảm thấy bị cô lập, buồn chán…

Trong một số ít trường hợp, dậy thì sớm còn có thể là biểu hiện của những bệnh lý nguy hiểm như u nang buồng trứng, u não, các bệnh tuyến giáp,... 

Vì vậy, nếu nghi ngờ trẻ có dấu hiệu dậy thì sớm, các bậc phụ huynh nên cho con đi thăm khám, chẩn đoán và can thiệp sớm để đưa tốc độ tăng trưởng của trẻ về mức bình thường, giúp trẻ cao hơn và khỏe mạnh hơn khi trưởng thành. 

Làm thế nào để ngăn ngừa dậy thì sớm ở trẻ?

Yêu thương và dành những điều tốt đẹp nhất cho con cái là bản năng của mỗi bậc làm cha làm mẹ. Tuy nhiên nhiều phụ huynh lại chăm con quá kỹ, cho bé ăn quá nhiều đồ bổ dưỡng hay lạm dụng thuốc bồi bổ chính là lý do lớn khiến trẻ tăng trưởng nhanh về thể chất, gây dậy thì sớm.

Vì vậy, cha mẹ phải cố gắng thiết kế cho con một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, không tự ý cho con uống các loại thuốc bổ, không ăn thực phẩm nhiều hormone... Nếu trẻ bị suy dinh dưỡng, thấp còi cần làm rõ nguyên nhân và điều trị triệu chứng theo hướng dẫn của bác sĩ.  

Bố mẹ lưu ý không để trẻ tiêu thụ quá nhiều thức ăn giàu chất béo, đạm gây béo phì vì trẻ em béo phì dễ bị dậy thì sớm. Đồng thời, khuyến khích trẻ tăng cường các bài tập thể dục thể thao và đốt cháy chất béo có thể làm giảm lượng hormone của trẻ.

Ngày nay, hầu hết các loại gia cầm trên thị trường đều trộn thức ăn với các loại thuốc tăng trưởng nhanh, sau đó đi vào cơ thể qua các bữa ăn, đây là chất kích thích trẻ đang trong giai đoạn phát triển. Lượng calo cao trong gà rán, khoai tây chiên và khoai tây chiên có thể chuyển hóa thành mỡ thừa ở trẻ, gây rối loạn nội tiết và dẫn đến dậy thì sớm

Hay một số loại trái cây trái vụ, người ta thường phun kích thích để chúng phát triển tốt và chín sớm, do đó bố mẹ cũng nên tránh cho trẻ ăn nhiều. Việc tăng cường vitamin cho con bằng cách ăn hoa quả là điều nên làm, tuy nhiên cần chú ý chỉ ăn hoa quả theo mùa.

Bên cạnh việc ngăn ngừa trẻ dậy thì sớm về sinh lý, bố mẹ đừng để con bạn tự xem các chương trình truyền hình dành cho người lớn khiến bé dậy thì sớm về mặt tâm lý. Chẳng hạn, các chương trình truyền hình, đặc biệt là những bộ phim truyền hình lãng mạn, không thể tránh khỏi những cảnh yêu đương, điều này sẽ kích thích sự phản xạ của dây thần kinh tuyến yên vùng sinh dục ở trẻ, gây kích hoạt sớm và thúc đẩy sự tiết hormone tuyến sinh dục.

Vì vậy, các bậc cha mẹ nên có ý thức tránh cho trẻ tiếp xúc với các cảnh quay video “không phù hợp” và sau đó giáo dục con mình những kiến thức đúng đắn về giới tính khi thích hợp.

Trẻ dậy thì sớm điều trị thế nào? 

Nếu trẻ dậy thì sớm, cha mẹ cũng không nên quá lo lắng mà cần đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Hiện nay các bác sĩ đã có biện pháp điều trị bằng hormone để kìm hãm dậy thì, làm chậm lại và kéo dài quá trình tăng trưởng chiều cao cho trẻ em, tức là để duy trì giai đoạn tiền dậy thì bình thường để trẻ phát triển theo đúng độ tuổi.

Tùy vào thể trạng và tình hình phát triển của mỗi bé các chuyên gia sẽ có có lời khuyên và biện pháp phù hợp. Phụ huynh tuyệt đối không nên nghe theo lời truyền miệng, hoặc chỉ dẫn thiếu chuyên môn rồi tự ý cho con đi tiêm hormone ở những địa chỉ không uy tín. Đó là hành động liều lĩnh, đe dọa trực tiếp tới thể chất và tinh thần của trẻ.

Làm mẹ

Bé có những biểu hiện này trong khi ngủ, bố mẹ đừng chần chừ mà hãy đưa bé đi khám ngay kẻo muộn

Theo V.K - Vietnamnet