Da có màu sậm là do các tế bào hắc tố. Càng nhiều tếbào hắc tố, màu da càng sậm. Tỷ lệ tế bào hắc tố trong lớp tế bào da liên quanyếu tố chủng tộc di truyền. Về lý thuyết, các tế bào hắc tố này chính là yếu tốbảo vệ cho làn da khỏi tác động của tia cực tím dưới ánh sáng mặt trời.
Do đó,khi bạn ra nắng hay tiếp xúc ánh nắng nhiều thì sậm đen lại vì cơ thể bạn đãtăng số tế bào hắc tố để bảo vệ làn da, khi bạn ít tiếp xúc lại thì làn da sẽsáng dần lên. Nhưng theo thời gian, dưới sự tác động tích lũy của ánh sánh mặttrời, môi trường ô nhiễm, mụn, sẹo có thể gây tổn thương da và làm cho da trởnên già cỗi hơn.
 |
| Ảnh minh họa |
Có nên lột da với hóa chất?
Những tổn thương da như vậy cóthể xử lý bằng phương pháp lột da với hóa chất, một thủ thuật không xâm nhậpnhằm kích thích sự phát triển của tế bào da, làm cho da trở nên trơn láng, sạchsẽ. Phương pháp lột da với hóa chất cũng được ứng dụng để xử lý xạm da, chúngđược sử dụng ở mặt, tay chân, cổ và ngực.
Có nhiều hoạt chất khác nhau đượcsử dụng để lột da. Hiệu quả của mỗi phương pháp tùy thuộc vào độ sâu của tổnthương, hoạt chất sử dụng, độc tính và kinh nghiệm của bác sĩ.
Lột lớp da rất nông bao gồm 10 -20% trichloroacetic acid, dung dịch Jessner được bôi từ 1 - 3 lớp, và glycolicacid 20 - 30%.
Lột trung bình thường với hoạtchất trichloroacetic acid nồng độ 30 - 50% và trichloroacetic acid thêm nhiềudung dịch khác như là dung dịch Jessner’s, solid carbon dioxide và glycolicacid.
 |
Dung dịch Jessner bao gồm 14gresorcinol, 14g salicylic acid và 14ml của lactic acid 85% được trộn lẫn vớidung dịch ethanol 95% để đủ 100ml. Công thức này được tạo ra nhằm để hạn chế tốithiểu độc tính của từng thuốc riêng lẻ. Trichloroacetic acid có thể được pha chếvới nhiều nồng độ tùy thuộc vào sự định giá cần lột đến độ sâu của lớp da nào.
Phương pháp lột da với phenol ítcó nguy cơ để lại sẹo hơn so với sử dụng TCA, nhưng thường đi kèm với trìnhtrạng giảm sắc tố da hơn. Phenol được hấp thu vào máu và có thể gây rối loạnnhịp tim. Để tránh tác hại này, bệnh nhân được khám xét toàn diện với thử máu,nước tiểu và đo điện tim. Phenol được bài tiết hơn 75% thông qua đường tiểu.
Tiền xử lý trước với một hóa chấttẩy trắng có thể phòng chứng tăng nhiễm sắc đối với những người nhạy cảm như:hydroquinone, azealic acid, tretinoin.
Về mặt kỹ thuật, bệnh nhân đượckhuyến cáo ngưng trang điểm khoảng 24 giờ trước đó và sau khi thực hiện đượckhuyến cáo giữ ẩm vùng da được xử lý để kích thích vết thương mau lành. Có thểdùng kèm những dung dịch làm dịu da (emollient lotion). Sau khoảng 7 - 9 ngày,lớp biểu mô có thể tái tạo và có thể thực hiện trang điểm. Sử dụng kem chốngnắng để phòng ngừa tăng nhiễm sắc.
Biến chứng: có lẽ biến chứng haygặp nhất là để lại sẹo, thay đổi sắc tố da, nhiễm trùng là một vấn đề khôngthường xuyên, đỏ da đôi khi cũng có thể xảy ra, đôi khi bùng phát lên với trangđiểm.
Những phương pháp thông dụng
Các acid trái cây
Có 5 loại acid trái cây:
Citric acid: thường được chiếtxuất từ chanh, cam và từ quả dứa.
Phương pháp này thường đơn giảnvà hiệu quả.
Glycolic acid: chiết xuất từđường mía, phương pháp này có thể làm bong lớp sừng bên ngoài và kích thíchcollagen phát triển.
Malic acid: chất này chiết xuấttừ quả táo, nó có thể làm nở lỗ chân lông, làm lỗ chân lông đẩy chất bả nhờn vàlàm giảm mụn.
Tartaric acid: chất này chiếtxuất từ quả nho và có tác dụng như phương pháp trên, làm bong da nhẹ.
Lactic acid: có tác dụng làm bongđi lớp da chết, làm cho da khỏe mạnh hơn, mềm hơn và sáng sủa hơn. Chất này đượcchiết xuất từ sữa chua hoặc từ quả việt quất.
Vì các acid thuộc nhóm AHA chỉ cótác dụng bong lớp sừng ngoài da và còn tùy thuộc vào nồng độ acid, nồng độ từ 2- 8% chỉ làm bong một ít lớp sừng, còn nồng độ 12% làm bong toàn bộ lớp sừng vàgây ra hiện tượng kích thích da. Phương pháp này có thể lặp lại cách nhau khoảng2 tuần, tùy thuộc vào mức độ lột. Với phương pháp lột da này, bạn sẽ cảm nhận vàtrông vẻ bình thường sau 3 - 4 ngày nếu lột nông, nếu lột sâu với nồng độ caohơn phải mất vài tuần và vài tháng để hồi phục hoàn toàn.
|
Lột theo phương phápJessner
Đây là phương pháp cho phép lộtsâu hơn so với phương pháp sử dụng AHA. Hoạt chất được điều chế từ salicylicacid (beta hydroxy acid), lactic acid (một loại alpha hydroxy acid) vàresorcinol.
Bác sĩ sẽ bôi một lớp glycolic để lau sạch các chất bã nhờn và lớpda chết bên ngoài để giúp cho dung dịch Jessner thấm tốt hơn. Sau đó sẽ bôi mộtlớp dung dịch trên mặt bạn.
Dung dịch này sẽ gây một cảm giác bỏng nhẹ, sau đódung dịch này sẽ bị trung hòa và rửa sạch với nước lạnh. Bệnh nhân được đắp mặtnạ và cho về. Phương pháp này có thể lặp lại cách nhau khoảng 2 - 3 tuần.
Lột theo phương pháp ObagiBlue
Phương pháp này tương đối mớiđược phát triển nhờ BS. Zein E. Obagi, sử dụng trichloracetic acid (TCA) để xửlý các nếp nhăn, các sẹo nông, sẹo da và tăng nhiễm sắc tố da.
Nó được thực hiệntừ 1 - 4 bước, thuận lợi cho mọi loại da. Với phương pháp Blue peel, những ngườivới tông da đậm màu có thể an toàn để thực hiện việc tái tạo da. Dung dịch đượcbôi lên da từ 1 – 4 lớp và lưu lại trên da khoảng 25 - 30 phút, cho cảm giác dabỏng nhẹ. Lớp da của bạn sẽ bị lột trong vòng 2 - 3 ngày và lành sau 7 - 10ngày.
Một lớp màu xanh vẫn còn lưu lại trên da của bạn, nó sẽ được rửa sạch đisau 12 – 24 giờ. Phương pháp này có thể thực hiện ở cổ, ngực, lưng, tay và chânnhư kỹ thuật ở mặt. Sau đó bạn sẽ được hướng dẫn chế độ chăm sóc da bằng cách sửdụng thêm một số loại thuốc bôi, kem chống nắng. Phương pháp này có thể lặp lạicách nhau khoảng 4 tuần.
Lột theo phương pháp sử dụngPhenol
Đây là phương pháp dùng để cảithiện những tổn thương da do ánh sáng mặt trời, cũng như những nếp nhăn trungbình của da. Nó gây tổn thương tương đối sâu có thể đến lớp bì, phương pháp nàythường được giới hạn riêng cho vùng mặt, không áp dụng với cổ, tay… Có những báocáo ghi nhận có thể có tổn thương gây sẹo khi sử dụng ở những vùng không phảimặt.
Tắm trắng
Do nhu cầu không ngừng làm đẹp,các dịch vụ làm đẹp đã triển khai chế độ chăm sóc da không chỉ giới hạn riêngvùng mặt mà còn khắp cơ thể, các loại mỹ phẩm dưỡng thể ra đời kéo theo phươngcách tắm trắng cũng hình thành.
Hiện nay, một số thẩm mỹ việnthực hiện một số dịch vụ như tắm trắng, có nơi công đoạn này thực hiện qua 7công đoạn, có nơi qua 15 công đoạn… Các sản phẩm được giới thiệu là: sữa, tảobiển, mật ong, trân châu, tinh dầu thiên nhiên…
Thực ra với những công đoạn nàynhìn chung chỉ có tác dụng làm bong lớp thượng bì da bên ngoài (lớp sừng), làmdưỡng da, bảo vệ da, làm da sáng hơn, thông qua các alphahydroxy acid (AHA), cácchất dinh dưỡng da. Sau một thời gian, màu sắc da trở về nguyên thủy như banđầu. Tuy nhiên, bên cạnh đó có một số người sau khi tắm về ở những cơ sở sử dụnghoạt chất trôi nổi, bị dị ứng với biểu hiện nóng, rát da, đỏ da…
Theo Bs. Ngô Hữu Lộc
SK&ĐS
