Các doanh nghiệpkêu trời về lãi vay quá cao. Ngân hàng Nhà nước áp trần 14%/năm cho lãi suấthuy động, trong khi lạm phát kỳ vọng của cả năm nay ở mức 18-20% và thực tếtất cả các ngân hàng đều phải nói dối với niêm yết lãi suất tiền gửi 14%/nămcho mọi kỳ hạn tiền gửi và thực tế thì huy động ở mức 18%/năm.
Một quy định bắttất cả mọi người phải nói dối là một quy định sai, huỷ hoại lòng tin, tạo rathói quen dối trá, rất có hại trước mắt và lâu dài đối với sự phát triển củađất nước.
Một số “chuyêngia” hô hào phải tìm mọi cách giảm lãi suất để giúp các doanh nghiệp.
Các chuyên giakhác, ít nhất là tất cả những người dự hội thảo của Hội Khoa học Kinh tếViệt Nam ngày 12.7.2011, thì cho rằng để chống lạm phát phải thắt chặt tiềntệ, tức là lãi suất (huy động và cho vay) phải cao (hơn mức lạm phát) đểgiảm cầu và cung về tiền, giảm lượng tiền trong lưu thông – nguyên nhân trựctiếp của lạm phát.
Các “chuyên giaminh hoạ” hay các “cố vấn” thì lập luận phải hạ lãi suất xuống vì đó là giácủa mặt hàng quan trọng nhất trong nền kinh tế - giá của vốn, nhà nước phảicho các ngân hàng vay với lãi suất thấp để họ cho vay cũng với lãi suất thấp.Nhà nước lấy đâu ra tiền cho ngân hàng vay? Hay họ khuyên nhà nước in thêmtiền? Không hiểu các “chuyên gia” và cố vấn này có gửi tiền ở và vay từ ngânhàng Việt Nam hay không? Tôi không tin là họ có kinh nghiệm trong hoạt độngngân hàng, và kinh tế dẫu họ có rao giảng về ngân hàng. Nghe các cố vấn nhưvậy sẽ nguy hại cho đất nước.
 |
| Ảnh minh họa. |
Tại hội thảotrên có một đề xuất lý thú (thực ra đã được nêu ra, kiến nghị từ lâu,nhưng dường như các cơ quan nhà nước và các nhóm lợi ích ít lắng nghe)để chống lạm phát, hạ lãi suất: giảm thu ngân sách, giảm vay nợ, cắtgiảm đầu tư công và tăng hiệu quả đầu tư công. Nói đã rất nhiều vềchuyện này, nhưng làm thì quá ít, vì giảm thế, “cắt” thế, thì người talấy đâu để chia chác, nói cách khác nó đi ngược với “lợi ích” (bất hợppháp) của một số nhóm lợi ích, nó không khuyến khích họ làm vậy. Phảitạo ra các khuyến khích khác (về mặt chính trị và hành sự) để họ có độngcơ làm vậy (quyết tâm chính trị, trừng trị việc “chia chác”).
Mức thu ngânsách của Việt Nam (tính bằng tỷ lệ của GDP) luôn ở mức cao nhất nhì khu vực,từ 21,9% năm 1995 lên 27,7% năm 2008 (trong khi các con số tương ứng củaTrung Quốc là 10,3 và 20,4%; của Thái Lan là 18,6% và 17%).
Tình hình kinhtế của chúng ta hết sức khó khăn, nhưng trong các năm qua chỉ tiêu thu ngânsách luôn luôn đạt rất tốt, luôn vượt dự toán, vượt kế hoạch và ngành thuếrất tự hào về thành tích đó. Thu ngân sách sáu tháng đầu năm 2011 hơn 300ngàn tỷ là con số cao, vượt chỉ tiêu. Tuy nhiên, thu nhiều không tốt cho đấtnước. Nó không khoan sức dân, vắt kiệt sức của người dân và các doanh nghiệp,nhưng tai hại hơn nó khiến cho phân bổ nguồn lực của xã hội đi theo hướngkhông hiệu quả: người làm ăn hiệu quả có ít nguồn lực, kẻ làm ăn không hiệuquả lại được phân bổ nhiều nguồn lực một cách không tương xứng.
Mức đầu tư từngân sách nhà nước của Việt Nam cũng cao nhất khu vực (tính bằng % của GDPtrong năm 2008, Việt Nam 9,8%; Indonesia 1,6%; Malaysia 5,8%; Trung Quốc3,7%).
Nếu chúng tagiảm thu (thuế) và giảm vay thì tổng nguồn tiền mà nhà nước có thể sử dụngsẽ giảm đi (trong khi tổng của xã hội vẫn không đổi), tức là vốn xã hội đượcphân bổ nhiều hơn cho khu vực tư nhân hoạt động hiệu quả hơn và bớt đi củakhu vực nhà nước hoạt động kém hiệu quả, do đó toàn bộ nền kinh tế sẽ hiệuquả hơn (và đấy là cách giảm lạm phát, giảm lãi suất hữu hiệu và lâu bềnnhất).
Giảm thu ngânsách, giảm chi ngân sách, siết chặt kỷ luật tài chính của nhà nước và cácdoanh nghiệp nhà nước (mà giới chuyên gia thường gọi là các biện pháp, chínhsách tài khoá thắt chặt) phải là một nhiệm vụ trọng tâm trong ổn định kinhtế vĩ mô.
Ít nguồn lực hơncho khu vực nhà nước kém hiệu quả buộc chi tiêu và đầu tư công phải cân nhắckỹ hơn, và điều đó có thể giúp làm tăng hiệu quả chi tiêu. Việc giảm thu vàgiảm chi tiêu ngân sách phải được tiến hành cả ở cấp trung ương lẫn địaphương vì các địa phương chi một phần lớn của ngân sách nhà nước.
Quốc hội mới nênthực hiện tốt hơn quyền và trách nhiệm của mình trong quyết định về tổng thungân sách, về phân bổ và quyết toán ngân sách theo đúng như luật ngân sáchquy định. Tổng cục thuế sẽ bị khiển trách hay kỷ luật thay vì được khen nếuthu vượt chỉ tiêu.
Nguồn lực xã hộinhư vậy được phân bổ tốt hơn: khu vực tư nhân hiệu quả nhận được nhiều nguồnlực hơn (do thu ít đi), khu vực nhà nước kém hiệu quả được phân bổ ít hơn(do giảm thu ngân sách), khiến cho hiệu quả của toàn xã hội tăng lên.
Ít nguồn lực hơn,làm cho kỷ luật tài chính của các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp nhà nướcbị siết chặt hơn, khiến hiệu quả chi tiêu có thể tăng, tham nhũng, lãng phícó thể giảm.
Cả hai tác độngtích cực đối với khu vực nhà nước lẫn khu vực tư nhân sẽ khởi động vòng phảnhồi tốt để nâng cao hiệu quả của cả nền kinh tế, khiến cho lạm phát, lãisuất giảm và ổn định vĩ mô được cải thiện, rồi giữ vững và duy trì.
Giảm thu ngânsách phải đi cùng với giảm chi để cho bội chi ngân sách giảm xuống. Khi hiệuquả được cải thiện cả ở 2 khu vực, khi kỷ luật tài chính được duy trì thìbội chi ngân sách cũng giảm, thậm chí có bội thu.
Giảm thu ngânsách để giảm lãi suất, giảm lạm phát, thậm chí tăng bội chi ngân sách, nghecó vẻ phi lý, nhưng suy nghĩ kỹ đấy là một biện pháp đáng thực hiện.
Theo Nguyễn Quang A
Lao động
