
Thực trạng này đặt ra yêu cầu cấp thiết về sự minh bạch và giám sát trong thu chi tại các cơ sở giáo dục
Phụ huynh “méo mặt” vì các khoản thu quỹ lớp, thiết bị, tri ân…
Mỗi mùa tựu trường, thay vì niềm vui con trẻ bước vào năm học mới, nhiều phụ huynh lại đối mặt với một “bài toán tài chính” đầy áp lực. Từ quỹ lớp, tiền mua thiết bị, đến các khoản tri ân, ngoại khóa… tổng số tiền phải đóng khiến không ít gia đình rơi vào cảnh chật vật. Những câu chuyện được chia sẻ trên các diễn đàn phụ huynh cho thấy một thực trạng đang âm ỉ trong hệ thống giáo dục công lập: thu nhiều, thiếu minh bạch và đôi khi vượt quá khả năng của người dân.

Một phụ huynh có con học lớp 11 cho biết, đã phải đóng 3 triệu đồng tiền quỹ lớp ngay đầu năm học. Trong đó, khoản thu hộ nhà trường chỉ hơn 200.000 đồng, phần còn lại được chi cho các hoạt động “ngoại giao” và “tri ân” mà theo lời phụ huynh là “chẳng thấy gì ra hồn”. Một người khác chia sẻ: “Biết là đóng nhiều thì các con được nhiều hoạt động, nhưng như thế so với mặt bằng chung là hơi cao. Mà thực tế thì hoạt động cũng chẳng có gì nổi bật. Năm nào cũng đóng tiền tri ân, nhưng không rõ tri ân ai, tri ân bằng gì, và có thực sự cần thiết hay không”.
Không ít lớp đề xuất mức quỹ lên tới 2 triệu đồng/học sinh. Khi phụ huynh phản đối, người đại diện lớp thậm chí nhắn tin: “Nếu không đồng ý thì cho con chuyển trường”. Một phụ huynh bức xúc: “Cho con đi học chứ không phải đi mua chữ. Phải mạnh mẽ phản đối để không thành tiền lệ”.
Ngoài quỹ lớp, nhiều trường còn yêu cầu phụ huynh đóng tiền mua điều hòa, rèm cửa, bàn ghế, máy chiếu, camera… Những thiết bị này được đề xuất thay mới mỗi năm, dù đồ cũ vẫn còn sử dụng tốt. Một phụ huynh than thở: “Năm nào cũng đóng tiền mua điều hòa, rèm cửa, mà đồ thì vẫn thế, chẳng thấy mua mới”.
Nhiều phụ huynh cho rằng, hội trưởng hội phụ huynh - người do chính họ bầu ra lại trở thành “cánh tay nối dài” của nhà trường, đứng ra vận động và thu các khoản không rõ ràng. Một phụ huynh kể: “Quỹ lớp 500.000 đồng/học sinh, nhưng hội trưởng lại trích một nửa cho nhà trường. Vậy quỹ lớp còn lại bao nhiêu? Có báo cáo không? Có biên bản không?”.
Không ít phụ huynh chọn cách im lặng, đóng tiền trong khả năng vì không muốn con bị ảnh hưởng. Một người kể: “Cô giáo cứ nhắc tên học sinh có phụ huynh chưa đóng tiền trong nhóm Zalo lớp. Áp lực lắm. Con thì ngại, bố mẹ thì xấu hổ”. Một phụ huynh khác thở dài: “Thời của tôi đi học đơn giản, giờ thì phụ huynh phải tính toán từng khoản, từng thiết bị. Không lẽ lại cho tụi nhỏ ở nhà, vì đâu đâu cũng vậy”.
Phải công khai thu/chi, đúng quy định, có sự đồng thuận
“Tôi không phản đối việc đóng góp nếu thực sự cần thiết và minh bạch. Nhưng tôi cần được biết rõ tiền đó dùng vào việc gì, ai giám sát, và có báo cáo công khai hay không. Nếu không, thì đó không phải là đóng góp tự nguyện, mà là bắt buộc. Các trường cần nghiêm túc thực hiện quy định về hoạt động thu/ chi”- Chị Hải Yến (Hà Nội)
Hiện tại, Sở đã có hướng dẫn tạm thời chưa thu học phí, do học sinh năm nay được miễn học phí theo chính sách mới. Sở cũng sẽ tổ chức tập huấn cho toàn bộ các cơ sở giáo dục tại 168 phường, xã về việc triển khai các quy định liên quan đến thu chi, chế độ miễn giảm học phí và hỗ trợ chi phí học tập. Việc triển khai phải đảm bảo đúng quy trình, công khai và minh bạch.
Liên quan đến các khoản thu dịch vụ, ông Huy cho biết Hội đồng nhân dân TP.HCM đã ban hành 9 nội dung thu có mức trần và mức sàn rõ ràng. Đối với 15 nội dung thu khác, nhà trường bắt buộc phải lấy ý kiến và thống nhất với Ban đại diện cha mẹ học sinh, đồng thời công khai ngay từ đầu năm học.
Về công tác vận động tài trợ, các trường phải thực hiện đúng quy định tại Thông tư 16, trong đó yêu cầu xây dựng kế hoạch, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt trước khi triển khai. Nguồn tài trợ có thể đến từ phụ huynh, tổ chức, doanh nghiệp, nhưng phải đảm bảo nguyên tắc minh bạch, không áp đặt hay “cào bằng” giữa các đối tượng.
Bộ GD-ĐT cũng đã ban hành nhiều quy định siết chặt các khoản thu đầu năm học. Theo Thông tư 55/2011 của Bộ GD-ĐT, ban đại diện cha mẹ học sinh không được vận động hoặc tổ chức thu các khoản tiền không đảm bảo tính tự nguyện. Một số khoản thu được phép triển khai đầu năm học gồm: đồng phục, bảo hiểm y tế, tiền ăn bán trú, học phẩm cho trẻ mầm non, nước uống, quỹ lớp nếu có sự thống nhất và công khai, minh bạch.
Việc siết chặt các khoản thu đầu năm học là cần thiết, nhưng quan trọng hơn là sự đồng thuận giữa nhà trường và phụ huynh. Khi mọi khoản thu đều minh bạch, có mục đích rõ ràng và được giám sát chặt chẽ, môi trường giáo dục sẽ trở nên lành mạnh hơn.

Theo VOV