Trẻ, xinh xắn, hát hay là những gì người ta nói về Lê Cát Trọng Lý. Sở hữu haigiải thưởng được xem là danh giá nhất hiện nay – Bài hát Việt (giải Ca khúc củanăm 2008 với bài Chênh Vênh), Cống hiến(giải nhạc sĩ của năm 2010), hàng chục tác phẩm được đánh giá cao cùng một lượngfan không nhỏ cả nước và ngoài nước, có vẻ như Lê Cát Trọng Lý đã có đầy đủnhững điều kiện cần thiết để bước trên vị trí ngôi sao.
Thế nhưng, cô vẫnthầm làm việc sớm tối đi về với những sân khấu nho nhỏ từ vài chục tới vài trămkhán giá. Hỏi, cô nói: “Tôi không đi tìm khángiả”, nhưng vẫn khẳng định: “Tôi khôngmuốn chia sẻ âm nhạc với tất cả mọi người”.
Nhận kỷ niệm chươngvà giấy chứng nhận Nhạc sĩ của năm trong lễ trao giải Cống hiến tối 5/4 tại Nhàhát Thành phố (Tp. HCM), Lý bất chợt lóng ngóng đến tội nghiệp so với chỉ vàiphút trước đó, khi cô ôm đàn hát Chênh vênh.Giữa sân khấu rộng, cô cứ đứng nhìn xuống (may mà chưa gãi đầu như ở vài nơikhác), phân vân giữa việc đi vào hay làm gì tiếp theo. Khán giả, vốn đã quen vớikiểu cách của các “lễ trao giải” vẫn lặng yên chờ đợi, rồi vỗ tay khuyến khích,càng khiến Lý bối rối hơn. Đến khi MC giục nói vài lời thì Lý… “Em xin lỗi! Emkhông được chuẩn bị để nói nên… không biết phải nói gì”.
 |
| Lê Cát Trọng Lý nhận giải Nhạc sĩ của năm |
Đó không phải là lầnđầu tiên cô xin lỗi khán giả ngay trên sân khấu. Đêm nhạc Acoustic tại phòng tràWE trung tuần tháng Ba vừa qua, Lý cũng xin lỗi khán giả vì:“Em đã chuẩn bị bài hát mới để hát cho mọingười nghe. Bài hát cần có phần đệm piano nhưng (chép miệng, lắc đầu) bạn chơipiano vẫn chưa tới nên thôi giờ em hát bài khác vậy”. Những nghệ sĩ nhiềukinh nghiệm sân khấu thường sẽ không ứng xử như cô mà chỉ việc thản nhiên giớithiệu bài hát tiếp theo rồi lại tiếp bài hát khác cho đến khi nhạc công đến.Song chính từ câu xin lỗi ấy người ta có thể nhìn thấy ở Lý sự chân thành hiếmcó trong làng văn nghệ.
Cô không dùng kỹ năngnghề nghiệp mà đang trò chuyện, tâm sự với bạn bè. Cả khi nói về tác phẩm sắptrình bày, Lý cũng không theo khuân mẫu: “Và sau đây là một sáng tác của…” màcho biết: “Bài em sắp hát có một câu khôngphải tiếng Việt, không phải tiếng Anh, cũng không phải tiếng gì hết mà em… chế”.Và cô bắt đầu ca khúc Chuyến xe củamình bằng “pà tun bì đa la kha ma ta ri đa” – một “câu kinh” nửa như trong Ẩngiáo, nửa như trong Phật giáo Tây Tạng – tôn giáo mà Lý thừa nhận là rất thíchvì sự bình yên của nó. Lý kể, mỗi khi rảnh rỗi, cô thường đọc sách Phật giáo,tìm gặp các vị sư để trò chuyện. Cũng có thể đó là lý do khiến nhạc của cô luônphảng phất triết lý thiền, về có - không, còn- mất, về hành trình kiếm tìm hạnhphúc của từng cá nhân.
Từng có một nhà báoso sánh Lê Cát Trọng Lý với Trịnh Công Sơn và rằng cô là người hát đồng dao thúvị nhất hiện nay. Tất nhiên đó là nhận xét hơi khoa dại, song như nhạc sĩ TrầnHuân thừa nhận: “Âm nhạc Lê Cát Trọng Lý rất Tây, dù mộc mạc. Riêng ca từ, cáchhát lại đậm màu sắc Phương Đông”.
Nhiều năm mê mẩn theohọc violon tại nhạc viên TP. HCM đã cho cô một nền tảng âm nhạc cổ điển châu Âuvững chắc nên cũng không ngạc nhiên lắm khi Lý chủ yếu dùng violon, piano,guitar để trình tấu tác phẩm. Cái sự Tây trong nhạc Lê Cát Trọng Lý cũng giúpcác ca khúc của cô gần gũi, dễ cảm hơn với tai nghe khán giả nước ngoài. Nhữnglời khen ngợi của bạn bè quốc tế dành cho Lý khi cô hát ở Trung tâm văn hóa Pháp(L’ Espase) hay khi cô biểu diễn tại Na Uy, các đêm nhạc phòng trà phải đâu chỉvì cô nhỏ nhắn, xinh đẹp. Ca sĩ Lee Kirby (Anh Quốc) khi quyết định viết lời Anhbản Chênh vênh để biểu diễn trong dự án“Trà đá với Lee Kirby” tại Việt Nam cũng chỉ vì mến mộ tài năng của Lý bên cạnhsự tương đồng trong âm nhạc.
Song nhạc Tây chỉ làcái nền để tôn vinh hồn Việt, Lý đặt vào tác phẩm cảm thức của một cô gái Á Đôngnhiều khát khao bùng cháy nhưng vẫn cứ hoang mang, lạc lõng. Với nhiều bạn gáitrẻ đang bước vào đời, đang bắt đầu yêu, Lý đã nói thay đổi lòng của họ.
Còn rất trẻ, nhưng sáng tác lại chứa đầy thân phận, cô đơn… Có bao giờ Lý lorằng những điều đó sẽ vận vào chính mình?
- Vận vào là nói cáigì đó từ bên ngoài đi vào mình, còn cảm xúc của tôi là từ chính tôi thể hiện ranên làm sao còn vận vào được nữa. Nó đã có sẵn vậy rồi mà. Hơn nữa, nếu đó đã làsố phận thì mình có thể tránh được sao? Thế thì ta cứ chấp nhận những gì mà cuộcsống mang đến, cố gắng thích ứng với nó, vui với nó, thưởng thức nó thì mình sẽvui vẻ, thoải mái hơn.
Các tác giả nữ thường mang bản thân vào tác phẩm, tôi tạm gọi đó là “ăn” chínhmình. Lý có thế không? Nếu chẳng may Lý “ăn” hết vốn thì sao?
Đúng là tác giả nữthường có khuynh hướng như thế, nhưng tôi không “ăn” mình. Những gì tôi viết rachỉ có một phần nhỏ của tôi, phần lớn còn lại là nhờ tích lũy được từ cuộc sống,từ những người xung quanh. Nhiều thứ có thể sử dụng được ngay, nhưng nhiều thứkhác thì vẫn phải chờ chín muồi. Thực ra, bài hát của tôi không phải những câuchuyện có đầu có đuôi mà là các mảnh cảm xúc khác nhau. Mà cảm xúc thì vô chừnglắm, gọi là bất tận cũng đúng nên tôi không ngại chuyện một ngày mình hết vốn,chỉ ngại mình đánh mất cảm xúc, đánh mất đam mê thôi.
 |
Tôi vẫn không hiểu sự mâu thuẫn giữa việc Lý muốn chia sẻ tác phẩm với tất cảmọi người nhưng lại không đi tìm họ…
Tôi biết khán giả củamình lúc nào sẽ có mặt ở đâu mà tìm? Tuy nhiên, tôi cũng chưa từng nói rằng mìnhsáng tác chỉ cho bản thân hoặc cho một cộng đồng nhỏ những người yêu mến mình.Vì muốn chia sẻ với tất cả tôi cứ đi. Đi từ Nam ra Bắc, ra cả nước ngoài. Khángiả muốn gặp tôi sẽ luôn biết ở đâu. Nhưng nói chung cũng phải tùy duyên nữa. Códuyên thì chắc chắn sẽ gặp mà!
Có phải đó là do Lý từ chối xuất hiện ở một số nơi?
Tôi biết rất nhiềunghệ sĩ tận dụng mọi cơ hội để đến với khán giả. Nhưng tôi coi trọng sự cầnthiết hơn. Chẳng hạn, có một số nơi mượn tiếng từ thiện mời tôi đến diễn chỉ làvì muốn có Lê Cát Trọng Lý, vì một số lý do cũng không tiện nói, trong khi thậtra bất kỳ ca sĩ nào cũng có thể làm được. Ngược lại, ví dụ thôi nhé, bà của anhđang bệnh và rất muốn nghe Lý hát một lần, thì tôi sẵn sàng đến hát để bà vui.Một số bạn khác nhờ làm nhạc thì tôi làm. Nói chung, không phải là mình xuấthiện bao nhiêu lần, trước bao nhiêu người mà quan trọng là sự xuất hiện lại điềugì tích cực cho ai. Chắc chắn trong số các nghệ sĩ, có nhiều người cũng nghĩnhư tôi vậy.
Trên Blog của Lý nhiều năm trước, tôi đọc thấy Lê Cát Trọng Lý đã kết hôn. Làsao nhỉ?
Hồi đó, tôi mới 18tuổi, còn nhỏ xíu mà đi thi hát nên mọi người mới bày ghi tình trạng hôn nhân làđã kết hôn. Ngày xưa, ba tôi cũng đi hát nên ông không muốn con gái theo conđường “xướng ca vô loài” nhiều cám dỗ, lắm thị phi này. Tôi phải tranh đấu dữlắm mới theo nghiệp hát được, nhưng tất nhiên để đổi lại thì mình càng phải thậntrọng để đừng làm ba mẹ phiền lòng. Tôi có người yêu, chỉ là phải ở xa nhauthôi.
Tôi hơi ngạc nhiên vì so với lúc Lý đứng trên sân khấu Cống hiến 2010 nhận giảiNhạc sĩ của năm, Lê Cát Trọng Lý lúc này hoạt bát hơn hẳn?
Tôi rất ngại phải nóiđiều gì đó trước đông người, bởi những gì muốn nói thì đã nói trong nhạc rồi.Chúng ta thường cố gắng trò chuyện để hiểu nhau, nhưng trong nhiều trường hợpvẫn chẳng hiểu nhau được mấy. Có những người ở bên mình đã lâu, tưởng là rấthiểu mình, nhưng rồi một ngày phát hiện ra là người ta vẫn chẳng hiểu gì cả.Những lúc như thế, tôi có cảm giác rất lạ - người ta vẫn là bạn thân, nhưng lạiquá xa lạ. Như khi một người nghe tôi hát, chắc chắn điều người đó cảm nhận vàhiểu không giống cái trong đầu tôi.
Nhưng như thế chẳng phải là “bất đồng ngôn ngữ” sao?
Có quan trọng gì đâu.Người nghe hãy cứ hiểu điều họ muốn hiểu, miễn là điều đó tích cực cho cuộcsống. Trên mạng FaceBook có Hội những người không hiểu Lý hát gì, tôi cũng khôngphàn nàn. Có những người bảo nghe nhạc tôi vài bài sẽ mệt, nhưng cũng có ngườikhác bảo nhạc của tôi càng nghe càng thấm. Ta không thể bắt người khác yêu mình,cũng không thể đúc khuôn suy nghĩ của mọi người nên hãy cứ chấp nhận sự đa dạngcủa mọi người nên hãy cứ chấp nhận sự đa dạng của cuộc sống. Sự phong phú đó thúvị đấy chứ!
Theo Phụ nữ
