Trong khi biệt giam chờ thihành án “dựa cột”, biết không còn ngày mai, phạm nhân bất ngờ khai ra sự thậtvốn đã chôn chặt quá lâu. Lời thú tội chân thật dẫu muộn màng, có trường hợpđược đến đáp bằng sự sống như tử tù Xiêng Phênh trước đây, hoặc gián tiếp cứusống thân nhân.
Những tiết lộ của người quản giáo– người thầy và là người duy nhất tiếp cận can phạm ở chốn biệt giam.
Trại Tân Lập từ lâu đã có lớp gọilà “lập công chuộc tội”. Thụ án ở trại thường có mặt những đối tượng từng làmmưa làm gió một thời ngoài xã hội, nay vào trại chấp hành bản án nghiêm khác: tùchung thân, tù 20 năm đến 30 năm. Lớp lập công chuộc tội dành cho những phạmnhân biết ăn năn, hối cải, tự nguyện lập công thông qua lao động hoặc có côngtrạng khác.
Trung tá Cao Mạnh Cảnh, cán bộtrại giam Tân Lập thường là người đứng đầu lớp lập công chuộc tội và một trongnhững nhiệm vụ của người đứng lớp là nắm được tâm lý, tư tưởng của nạn nhân, từđó có phương pháp giúp phạm nhân tháo gỡ bức xúc, tạo kiều kiện lập công. Trungtá Cảnh nhớ lại: Dạo đó, ngày 25-9-2001, một phạm nhân báo cho anh biết tâm lýbất thường và những biểu hiện tỏ rõ sự bức xúc về “đồng bọn ngoài xã hội” củaphạm nhân Phạm Văn Thành (trong vụ án ma túy Chu Văn Hiếu).
 |
| Ảnh minh họa |
Khi được vào lớp lập công chuộctội, Trung tá Cảnh hỏi có phải phạm nhân bức xúc về bản án chung thân, cho rằngán tuyên như vậy là nặng hoặc chưa chính xác? Tuy nhiên, Phạm Văn Thành không tỏra thắc mắc về mức án mà nói bóng gió chuyện bất công. Thành nói, trước đây khiCQĐT hỏi cung, cả khi ra tòa, tuyệt nhiên y không nói nửa câu về những nhân vậtcốt cán từng lôi kéo y phạm tội do sợ bị trả thủ. Nay án tuyên chung thân đã nhưđinh đóng cột, chưa biết khi nào được giảm án, ra tù, do đó thay cho sự lo sợ,che giấu đồng bọn trước đây, Phạm Văn Thành so sánh chuyện kẻ trong, ngườingoài, sinh bực dọc, bức xúc.
Vào hôm sau, Thành được cán bộCảnh đưa vào lớp lập công chuộc tội. Bài học đầu tiên của lớp là chính xác củapháp luật đối với người phạm tội biết nhận rõ lỗi lầm, lập công hoặc tiếp tụcgiúp cơ quan chức năng đấu tranh chống tội phạm, làm rõ các đối tượng trong vụán có liên quan. Thành cũng được cán bộ có liên quan. Thành cũng được cán bộCảnh gặp gỡ, động viên riêng. “Tù chung thân không phải đã hết cơ hội làm lạicuộc đời. Nếu còn những điều gì uẩn khúc chưa nói khi ra tòa thì nay khi bản ánđã có hiệu lực pháp luật, cơ hội duy nhất chỉ là sự ăn năn, tích cực cải tạo,lập công để có thể được giảm án”- Trung tá Cao Mạnh Cảnh phân tích.
Hơn tuần sau, trong buổi học củalớp phạm nhân Thành đã thành thật nói ra sự thực liên quan đến vụ buôn bán, vậnchuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy mà y đã lãnh án chung thân. Thành nói, sựthật là từ năm 1995 đến 2000 y đã cùng một số tay chân cốt cán vận chuyển ma túytừ Lai Châu về Hà Nội.
Trong số đó, Thành đã vậnchuyển cho vợ chồng tên Chu Văn Hiếu và Trần Thị Lý để hai đối tượng này tiêuthụ tại Hà Nội, số lượng 30 kg thuộc phiện và nhiều bánh heroin. Quá trình làmăn, Hiếu và Lý từng tuyên bố với Thành là đã chấp nhận vào cuộc chơi phải liều,có chết cũng không hé răng và yêu cầu Thành phải tuân thủ. Khi Thành bị bắt,trước CQĐT, Thành đã giấu bặt việc mình chuyển ma túy cho vợ chồng Hiếu và Lý,chỉ khai báo những việc khác không liên quan đến hai đối tượng này.
Ra tòa, Thành cũng khai báo tươngtự. Nhưng những ngày ở trại, Thành hiểu rằng, bản án chung thân đã không thểthay đổi, một sự phán quyết nghiêm khắc và Thành phải đối mặt, phải trả giá chohành vi phạm tội của mình. Vậy thì việc y che giấu những đồng phạm, những kẻthậm chí từng lừa gạt, chiếm đoạt tiền của mình để làm gì, tại sao không khaibáo? Tại sao phải khăng khăng “không biết” để biến mình thành kẻ ngoan cố, quanhco còn đồng bọn vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật, vẫn tiếp tục phạm tội. Tạisao phải sợ hãi điều vô lý? Sự văn khoăn rồi cũng được hóa giải khi cán bộ Cảnhđưa Thành vào lớp học này cùng những buổi phân tích cặn kẽ.
Những thông tin này sau đó đượcchuyển tới Cục CSĐT tội phạm về ma túy. Đây chính là một trong những cơ sở quantrọng, chìa khóa giúp CQĐT mở rộng điều tra, có tính bước ngoặt của vụ án buônbán ma túy lớn liên quan vợ chồng Hiếu và Lý. Một thời gian sau, khi vụ án kếtthúc, vợ chồng Chu Văn Hiếu, Trần Thị Lý hiện diện là ông chủ, bà trùm đường dâybuôn bán ma túy lớn từ Lai Châu về Hà Nội, trong đó Phạm Văn Thành chỉ là mộtmắt xích.
Hiếu, Lý và đồng bọn trong đườngdây có tới 22 tên đã vận chuyển tiêu thụ trái phép 315 kg thuốc phiện, hàng chụcbánh heroin. Với kết luận này, ngày 18-8-2003, TAND Hà Nội đưa vụ án ra xét xử,tuyên 4 án tử hình, 7 án chung thân. Hiếu nhận mức án cao nhất. Giai đoạn haicủa vụ án được điều tra ngay sau đó, làm rõ hành vi phạm tội của 23 bị cáo khác.Tháng 12-2006, phần 2 của vụ án tiếp tục được TAND Hà Nội xét xử, tòa tuyên 6 ántử hình, 12 án chung thân còn vợ y, Trần Thị Lý chỉ phải nhận án chung thân.
Trung tá Cao Mạnh Cảnh nói rằng,anh không chỉ đứng lớp lập công chuộc tội của những can phạm ma túy. Nhiều nămlàm việc ở trại Tân Lập, anh là người đứng lớp những “học trò” mới nghe tênnhiều can phạm đã khiếp vía: băng nhóm Khánh Trắng, Phúc Bồ, Long bến Bính, Lâmgià…Nhiều can phạm nổi tiếng cứng đầu, xưng anh chị ở trại khác cũng được chuyểnvề đây, tuy nhiên chỉ lựa chọn một số trường hợp có thể đưa vào lớp lập côngchuộc tội. Thực tế, khi vào trại, các can phạm chưa hoàn toàn đoạn tuyệt với quákhứ tội lỗi, con đường xóa ranh giới này không hề đơn giản.
Do đó, nếu can phạm có ýđịnh phạm tội mới, nhất thiết phải được phát hiện, ngăn chặn. Nếu can phạm cóđược giãi bày, khi vào thụ án cũng là thời điểm cuối cùng cần phải tạo điềukiện cho can phạm thổ lộ, nói những điều chưa nói. Bởi thế, từ năm 2000 tới nay,Trại giam Tân Lập mở 12 lớp lập công chuộc tội và có gần 600 “học trò”, trong đókhông ít trò mang án chung thân, án tù 20 năm hoặc 30 năm.
Nhưng không chỉ Trại giam Tân Lậpcó lớp đặc biệt. Cán bộ quản giáo Trại giam Thanh Xuân (Hà Nội) nay vẫn nhớ hìnhảnh tử tù Xiêng Phênh 15 năm trước. Xiêng Phênh được giảm án từ tử hình xuốngchung thân vì đã khai ra đường dây ma túy lớn, chuyện đó dư luận đã biết đến.Điều đáng nói là trạng thái của Xiêng Phênh không thay đổi, y bị tạm giam tạiTrại giam Thanh Xuân, chờ ngày ra pháp trường.
Hầu như không ai nghĩ lá đơn gửiChủ tích nước xin được ân giảm án tử hình xuống chung thân của Xiêng Phênh cóthể được chấp nhận bởi tội trạng đặc biệt nghiêm trọng của y là không bàn cãi.Những cán bộ lấy lời khai lúc đó còn nhớ, chỉ khi đưa ra pháp trường hành quyết,Xiêng Phênh…xin hoãn để được khai! Chuyện này tới nay vẫn hy hữu trong thi hànhán. Khai xong tự nhiên phá lên cười, rồi nói bằng giọng Việt trọ trẹ rằng y đãnói được “hòn đá mắc họng” mấy lâu, nay có chết cũng bình thản. Tử tù XiêngPhênh được Chủ tịch nước ân giảm còn lời khai này đã giúp CQĐT khám phá vụ án matúy lớn nhất tính đến thời điểm đó: 34 đối tượng tham gia vận chuyển trên 400kgheroin.
Trong vụ án Nguyễn Văn Tám, đốitượng Lương Văn Chinh bị tuyên án tử hình ở phiên tòa sơ thẩm nhưng sau khi xửphiên phúc thẩm, Chinh đã thoát án tử hình, chỉ bị phạt tù trung thân. Lương VănChinh chính là mắt xích lớn trong vụ án nhưng điều đáng nói là ma túy đã hútnhiều người trong gia đình Chinh sa lầy ngày càng nặng. Khi bị bắt, Chinh chỉkhai một số tình tiết về đồng bọn còn người thân trong gia đình liên quan nhưthế nào, y im bặt. Ngày đó, Chinh là một trong những đối tượng đầu tiên bị bắtkhi đang vận chuyển 2 bánh heroin từ phà Lạc Quần, huyện Xuân Trường (Nam Định).
Thế nhưng khi vào trại tạmgiam, Chinh chỉ quanh quẩn số ma túy bị bắt quả tang còn trước đó, gặp ai, quanhệ thế nào, vận chuyển bao nhiêu lần, y không hé miệng. Sau này, các điều traviên phát hiện, Chinh là mắt xích nắm nhiều thông tin nhưng không khai báo dotrong gia đình y nhiều người liên quan, sợ khai ra sẽ bị phạt nặng. Gần 4 thángở trại, Chinh vẫn là bị can ngoan cố, thiếu thành khẩn.
Mỗi mũi điều tra khai thác ngaycác thông tin ở quê bị can, đồng thời CQĐT cũng cho rà soát lại các bị án ma túykhác. Các anh bắt đầu để ý nhiều hơn tới Lương Văn Bình, là anh trai của Chinh,đã bị kết án tử hình trong vụ án ma túy khác. Khi đó, Bình đang bị giam giữ tạiTrại giam Lạng Sơn, án đã có hiệu lực pháp luật, chờ ngày ra pháp trường xử tử.Rất có thể giữa tử tù Bình sẽ có liên hệ chặt chẽ với đường dây tội phạm ma túyNguyễn Văn Tám mà Chinh là một mắt xích. Mũi điều tra lên Lạng Sơn được thựchiện. Bấy giờ Bình đã bị giam nhiều năm, hai lần ra tòa lĩnh án, biết không còncơ hội làm lại cuộc đời, người Bình gầy tọp. Thượng tá Phạm Văn Chình trực tiếpchỉ huy mũi điều tră khai thác can phạm Lương Văn Bình. Tuy nhiên, Bình tỏ rachán nản, cho rằng y đã khai hết, nói hết trước tòa, nay không còn gì khai báothêm…
Biết tâm lý tử tù không tha thiếtgì khi một lần nữa lại phải khai báo, Thượng tá Phạm Văn Chình tìm cách tác độngtâm lý, động viên Bình. Qua nắm bắt tâm lý, anh biết tử tù Bình chỉ muốn đượctạm hoãn thi hành án thêm thời gian, nếu không Bình sẽ không khai báo thêm điềugì. Đề nghị của Bình được tổ điều tra báo cáo với lãnh đạo Tổng cục Cảnh sát. Sựviệc được giải quyết khá nhanh, trên cơ sở đề nghị của Bộ Công an, Chánh án TANDTối cao đã ra quyết định tạm hoãn thi hành án tử hình đối với Bình ( việc thihành án thời gian khác).
Trong phòng biệt giam,Lương Văn Bình reo lên khi tận mắt thấy quyết định tạm hoãn đóng dấu đỏ của cơquan thẩm quyền. Vậy là y có những ngày không phải sợ sệt khi nghe tiếng gõ cửalúc canh ba. Biết lời hứa của các cán bộ đã nói là làm, không có hứa xuông, Bìnhbắt đầu tin tưởng cán bộ điều tra và nói với Thượng tá Phạm Văn Chình là sẽ khaibáo thêm. Bình cũng bày tỏ nguyện vọng, hiện tại anh em Bình và Chinh đều phạmtrọng tội về ma túy, nay Bình đã nắm án dựa cột, ước mong còn lại là sau khikhai báo giúp CQĐT làm rõ đường dây thì pháp luật giảm nhẹ hình phạt với em traicủa Bình để gia đình không phải chịu cảnh hai anh em ruột đều phạm tội chết.Thượng tá Chình giải thích, tất cả những điều này đã được quy định trong phápluật, đó là sự khai báo tốt, lập công chuộc tội thì đó là những tình tiết quantrọng được tính đến khi lượng hình phạt. Nếu Bình làm tốt điều này sẽ có cơ hộigiúp em trai …
Những ngày sau đó, Bình tỏ ra rấthợp tác với CQĐT. Bình không những khai báo về em trai Lương Văn Chinh mà cònvới các đối tượng khác trong vụ án Nguyễn Văn Tám. Lời khai này cùng với nhữngtài liệu, lời khai quan trọng khác đã góp phần giúp cơ quan điều tra làm sáng tỏvụ án.
Một thời gian sau, vụ án NguyễnVăn Tám được đưa ra xét xử sơ thẩm. Tại phiên tòa sơ thẩm, Lương Văn Chinh bịkết án tử hình. Có mặt trong phiên tòa sơ thẩm, mẹ Chinh mắt đỏ hoe, gào khóc.Tuy nhiên phiên tòa phúc thẩm của TAND Tối cao đã xem xét đầy đủ các yếu tố giảmnhẹ lượng hình. Tòa khẳng định, hành vi của Chinh đặc biệt nghiêm trọng, việctòa sơ thẩm tuyên tử hình là đúng luật, đúng tội danh. Tuy nhiên, những khai báoquan trọng của Lương Văn Bình cũng như sự thành khẩn sau đó của Lương Văn Chinh,TAND Tối cao đã quyết định giảm hình phạt từ tử hình xuống chung thân đối vớiLương Văn Chinh. Trước vành móng ngựa, nghe Chủ tọa không đọc tên mình trongdanh sách các bị cáo lĩnh án cao nhất, Chinh như từ thế giới khác trở về, bị cáotròn vo mắt và nhoẻn cười khi nghe tòa tuyên án. Chinh đã thoát tội chết. Mộtđiệu cười hiếm hoi, dù biết người anh của mình không còn cơ hội làm lại cuộcđời.
Các đường dây ma túy lớn thườngliên kết rất nhiều đối tượng, tại nhiều địa phương khác nhau, giữa người trongnước và người ngoài nước, lại diễn ra một thời gian dài. Do đó, mỗi mắt xíchkhám phá lời khai của đối tượng có thể giúp CQĐT phát hiện, tìm ra các đường dâyliên quan khác, các đối tượng còn ẩn náu.
Theo Cảnh sát toàn cầu
