Anh Lý năm nay 28 tuổi, công việc bận rộn, thường xuyên thức khuya tăng ca, ăn uống cũng thất thường. Gần đây anh phát hiện lưỡi mình trở nên kỳ lạ, có một lớp rêu lưỡi dày và hôi miệng ngày càng nặng.

Ban đầu anh tưởng chỉ là vấn đề răng miệng thông thường nên không để ý. Nhưng mấy ngày sau, tình hình không những không cải thiện mà còn tệ hơn. Anh bắt đầu lo lắng, quyết định đi khám. Bác sĩ nói với anh rằng rêu lưỡi của anh dày và nhớt, có thể là biểu hiện của tỳ vị thấp nhiệt, liên quan lớn đến việc anh thường xuyên thức khuya và ăn uống không điều độ.

Lưỡi khỏe mạnh trông như thế nào?

Một chiếc lưỡi khỏe mạnh thường có màu hồng nhạt, kích thước vừa phải, bề mặt sạch sẽ, không có vết nứt hay loét, rêu lưỡi mỏng, màu trắng, phủ đều trên bề mặt, không bong tróc hoặc tích tụ rõ rệt. Chiếc lưỡi như vậy thường cho thấy khí huyết trong cơ thể dồi dào, chức năng tạng phủ bình thường, quá trình trao đổi chất tốt.

Lưỡi, với tư cách là một cơ quan quan trọng của cơ thể, không chỉ dùng để nếm thức ăn mà còn có thể phản ánh tình trạng sức khỏe. Y học cổ truyền cho rằng, khám lưỡi là một trong những phương pháp chẩn đoán bệnh quan trọng. Thông qua quan sát màu sắc, hình thái, rêu lưỡi..., có thể biết được tình trạng khí huyết, tạng phủ, âm dương trong cơ thể.

Y học hiện đại cũng xác nhận, những thay đổi ở lưỡi thực sự có liên quan mật thiết đến tình trạng sức khỏe. Ví dụ, khi cơ thể xuất hiện viêm nhiễm, nhiễm trùng, vấn đề về hệ tiêu hóa..., màu sắc lưỡi và rêu lưỡi có thể thay đổi.

3 thay đổi ở lưỡi, rất có thể gan và dạ dày đang "cầu cứu"

Rêu lưỡi vàng

Rêu lưỡi vàng thường là biểu hiện cơ thể có nhiệt, có thể liên quan đến can vị (gan dạ dày) thấp nhiệt. Can vị thấp nhiệt chỉ tà khí thấp nhiệt ở gan mật và tỳ vị (lá lách và dạ dày) tác động lẫn nhau, dẫn đến một loạt triệu chứng. Tình trạng này thường gặp ở những người lâu ngày ăn uống không điều độ, ăn uống vô độ, thích ăn đồ cay dầu mỡ. Khi rêu lưỡi vàng, có thể kèm theo các triệu chứng như đắng miệng, hôi miệng, chán ăn, đại tiện nhớt.

Lưỡi cho biết bạn khỏe mạnh hay không 3 thay đổi có thể cho thấy gan hoặc dạ dày đang kêu cứu

Nếu xuất hiện tình trạng này, nên điều chỉnh chế độ ăn, ăn nhiều thức ăn thanh đạm, ít ăn đồ cay, dầu mỡ, đồ chiên rán. Đồng thời, có thể uống một số loại trà có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp như nước đậu xanh, trà lá sen. Nếu triệu chứng kéo dài không thuyên giảm, nên kịp thời đến gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị thêm.

Mép lưỡi có vết răng

Mép lưỡi có vết răng thường có thể liên quan đến tỳ vị (lá lách và dạ dày) hư nhược. Tỳ vị hư nhược chỉ chức năng vận hóa của tỳ vị suy giảm, dẫn đến rối loạn chuyển hóa nước và thấp trong cơ thể. Tình trạng này thường gặp ở những người lâu ngày ăn uống không điều độ, ăn kiêng quá mức, suy nghĩ nhiều. Khi mép lưỡi có vết răng, có thể kèm theo các triệu chứng như cơ thể mệt mỏi, chán ăn, đại tiện lỏng nát, dễ mệt.

Nếu xuất hiện tình trạng này, nên điều chỉnh chế độ ăn, ăn nhiều thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng như cháo kê, khoai mỡ, bí đỏ. Đồng thời, có thể vận động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga để tăng cường chức năng vận hóa của tỳ vị. 

Trên lưỡi có điểm ứ huyết hoặc vết bầm

Trên lưỡi có điểm ứ huyết hoặc vết bầm thường là biểu hiện cơ thể có ứ, có thể liên quan đến can khí uất kết (khí gan uất trệ). Can khí uất kết chỉ chức năng sơ tiết của gan mất điều hòa, dẫn đến khí huyết trong cơ thể vận hành không thông. Tình trạng này thường gặp ở những người lâu ngày tâm trạng u uất, tinh thần căng thẳng, áp lực lớn. Khi trên lưỡi có điểm ứ huyết hoặc vết bầm, có thể kèm theo các triệu chứng như tức ngực, đau tức sườn ngực, tâm trạng chán nản, dễ cáu gắt.

Nếu xuất hiện tình trạng này, nên điều chỉnh cảm xúc, giữ tâm trạng thoải mái, tránh làm việc quá sức và áp lực tinh thần. Đồng thời, có thể tham gia một số hoạt động thư giãn tinh thần như nghe nhạc, đọc sách, du lịch...

Sáng ngủ dậy có nên cạo rêu lưỡi không?

Việc có nên cạo rêu lưỡi sau khi ngủ dậy vào buổi sáng là điều nhiều người quan tâm. Trong điều kiện bình thường, rêu lưỡi mỏng, trắng, phủ đều trên bề mặt lưỡi, có tác dụng bảo vệ lưỡi và hỗ trợ tiêu hóa. Nếu rêu lưỡi quá dày, màu sắc bất thường, có thể là biểu hiện cơ thể có bệnh, lúc này có thể cân nhắc cạo rêu lưỡi. Cạo rêu lưỡi có thể loại bỏ cặn bẩn và vi khuẩn trên bề mặt lưỡi, giảm hôi miệng, giữ vệ sinh khoang miệng.

Lưỡi cho biết bạn khỏe mạnh hay không 3 thay đổi có thể cho thấy gan hoặc dạ dày đang kêu cứu

Tuy nhiên, cần lưu ý sử dụng dụng cụ và phương pháp đúng khi cạo rêu lưỡi. Có thể chọn dụng cụ cạo lưỡi chuyên dụng, hoặc dùng bàn chải đánh răng sạch cạo nhẹ bề mặt lưỡi. Khi cạo, động tác phải nhẹ nhàng, tránh dùng lực mạnh làm tổn thương bề mặt lưỡi. Số lần cạo mỗi lần không nên quá nhiều, thường 3-5 lần là đủ. Sau khi cạo, nên súc miệng bằng nước sạch, giữ ẩm cho khoang miệng.

Từ góc độ y học hiện đại, rêu lưỡi chủ yếu được cấu thành từ cặn thức ăn, vi khuẩn, tế bào biểu mô bong tróc... Nếu rêu lưỡi quá dày, có thể dẫn đến các vấn đề như hôi miệng, ảnh hưởng sức khỏe răng miệng. Vì vậy, với những người có rêu lưỡi dày, việc cạo rêu lưỡi vào buổi sáng sau khi ngủ dậy là có lợi.

Tuy nhiên, nếu rêu lưỡi bình thường, không cần thiết phải cố ý cạo vì rêu lưỡi cũng có một tác dụng bảo vệ nhất định. Duy trì thói quen vệ sinh răng miệng tốt, như đánh răng sáng tối hàng ngày, dùng chỉ nha khoa làm sạch kẽ răng..., cũng có thể giữ cho khoang miệng sạch sẽ, giảm sự sinh sôi của vi khuẩn.

* Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo, không thay thế chẩn đoán y khoa. Nếu có triệu chứng bất thường, vui lòng thăm khám bác sĩ chuyên khoa!

Theo Thương trường