Ông Lý năm nay 75 tuổi, gần đây phát hiện một chấm đen trên chân mình có sự thay đổi. Vốn chỉ to bằng hạt đậu xanh, giờ nó đã phình to bằng hạt đậu nành, bề mặt còn tiết dịch bất thường, phần da đó như bị hoại tử. Sau khi kể với gia đình, ông được đưa đi khám và phát hiện chấm đen đó chính là u hắc tố ác tính. May mắn là chưa di căn, sau phẫu thuật, ông hồi phục nhanh và xuất viện.

Trên lâm sàng, không ít trường hợp như ông Lý. Nhiều người không quan tâm đến các chấm đen trên cơ thể, chỉ khi bệnh tiến triển nặng ảnh hưởng đến cuộc sống mới đi khám, nhưng lúc đó có thể đã muộn! Những "chấm đen" bất thường trên cơ thể cần được đặc biệt chú ý.

1. Bạn có nốt ruồi "nguy hiểm" không?

Hầu hết mọi người đều có nốt ruồi, trong y học gọi là nốt ruồi tế bào, phần lớn là lành tính. Chúng là khối u da lành tính xuất phát từ tế bào hắc tố, liên quan đến sự gia tăng tế bào melanin ở biểu bì hoặc trung bì. Một số là bẩm sinh, số khác xuất hiện sau này.

U hắc tố (melanoma) là khối u ác tính bắt nguồn từ tế bào hắc tố, mức độ ác tính rất cao. Nó có thể xuất hiện trên da, niêm mạc, màng mạch mắt... Do tế bào mất hình dạng bình thường và hoạt động mạnh hơn, chúng dễ di căn. U hắc tố có thể bẩm sinh hoặc phát triển từ nốt ruồi lành tính hoặc loạn sản.

Những năm gần đây, tỷ lệ mắc u hắc tố ngày càng tăng. Đáng sợ hơn, u hắc tố có tỷ lệ tử vong rất cao. Năm 2017, tại Mỹ, 72% ca tử vong do ung thư da là từ u hắc tố.

U hắc tố là một trong những khối u ác tính tiến triển nhanh nhất và tiên lượng xấu nhất, đồng thời cũng là loại ung thư da ác tính nhất, với tỷ lệ tử vong lên tới 45–50%. Ngay cả u hắc tố giai đoạn sớm cũng có thể di chuyển trên biểu bì. Khoảng 70–80% bệnh nhân được chẩn đoán khi đã di căn, lúc này tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ còn 4,6%.

Lưu ý Nốt ruồi ở ba vị trí này có liên quan mật thiết đến ung thư nên xử lý kịp thời

Tuy nhiên, không phải tất cả nốt ruồi đều liên quan đến u hắc tố. Bạn có thể áp dụng quy tắc ABCDE để đánh giá sơ bộ:

- A chỉ sự bất đối xứng: Nốt ruồi lành tính thường có hình tròn hoặc hình bầu dục đối xứng, trong khi khối u ác tính thường không đối xứng.

- B chỉ ranh giới: Ranh giới giữa nốt ruồi lành tính và vùng da xung quanh rất rõ ràng, trong khi ranh giới giữa nốt ruồi ác tính không rõ ràng và không đều.

- C chỉ màu sắc: Màu sắc của nốt ruồi sắc tố thường đồng nhất, trong khi nốt ruồi ác tính có màu sắc không đồng đều và đa dạng, có thể là màu đỏ, trắng hoặc đen nhạt.

- D là đường kính: Đường kính của nốt ruồi sắc tố thường nhỏ, ngoại trừ một số nốt ruồi bẩm sinh có thể phát triển rất lớn. U ác tính có đường kính lớn hơn nhiều so với u lành tính và có khả năng đột nhiên phát triển lớn hơn trong một thời gian ngắn.

- E chỉ sự phát triển: Nếu nốt ruồi đột nhiên to ra hoặc thay đổi hình dạng trong một thời gian ngắn, bạn nên cảnh giác vì đó có thể là nốt ruồi ác tính.

2. 3 vị trí mọc nốt ruồi cần đặc biệt thận trọng

Những vùng thường xuyên bị cọ xát

Nốt ruồi mọc ở lòng bàn tay, nách, lòng bàn chân, ngực sẽ bị cọ xát trong các hoạt động hàng ngày. Nốt ruồi bị cọ xát sẽ kích thích tế bào hắc tố biến đổi, có khả năng trở thành ung thư sau một thời gian dài.

Lưu ý Nốt ruồi ở ba vị trí này có liên quan mật thiết đến ung thư nên xử lý kịp thời

Những bộ phận thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

Tiếp xúc lâu dài với tia cực tím là một trong những nguyên nhân quan trọng gây ra bệnh ung thư hắc tố, vì tia cực tím có thể làm hỏng DNA của da và gây ra bệnh ác tính tế bào. Khi ra ngoài, hãy nhớ bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời, đặc biệt là những nơi có nốt ruồi.

Các vùng chấn thương

Về mặt lâm sàng, nhiều bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh ung thư hắc tố đã bị chấn thương như đâm thủng, đập vỡ và đè bẹp tại vị trí ban đầu. Nếu tình trạng tăng sắc tố ở vùng bị thương vẫn tiếp diễn, nguy cơ chuyển hóa thành ác tính trong quá trình phục hồi sẽ cao hơn.

Lưu ý Nốt ruồi ở ba vị trí này có liên quan mật thiết đến ung thư nên xử lý kịp thời

3. Nốt ruồi đỏ - dấu hiệu cảnh báo ung thư gan?

Ngoài nốt ruồi đen, nhiều người còn có nốt ruồi nhỏ màu đỏ trên cơ thể. Những nốt ruồi màu đỏ này thường là nốt ruồi mạch máu. Bề mặt có màu đỏ tươi hoặc màu anh đào, có thể lồi lên hoặc phẳng, có đường kính từ 1 đến 3 mm. Nó không gây ra bất kỳ sự khó chịu nào và sẽ không rơi ra sau khi ấn.

Loại nốt ruồi này khá phổ biến ở người lớn tuổi. Khoảng 75% người cao tuổi ở độ tuổi >75 có vấn đề về nốt ruồi mạch máu. Tất nhiên, nó cũng xuất hiện ở một số người trẻ, nhưng tương đối hiếm. Nốt ruồi mạch máu thường xuất hiện ở cánh tay và phần thân trên. Chúng không ảnh hưởng đến sức khỏe và không cần điều trị thêm.

Nhưng nếu nốt ruồi nhện đỏ xuất hiện trên da, tức là một đốm đỏ trên da được bao quanh bởi một vòng mạch máu giãn nở, nốt ruồi xung quanh có thể mờ dần sau khi ấn vào điểm chính giữa. Hiện tượng này là triệu chứng phổ biến của tổn thương gan và khoảng 60% bệnh nhân bị xơ gan có triệu chứng nốt ruồi hình sao trước khi được chẩn đoán.

Lưu ý Nốt ruồi ở ba vị trí này có liên quan mật thiết đến ung thư nên xử lý kịp thời

Ngoài việc liên quan đến bệnh gan và ung thư gan, nốt ruồi nhện còn có thể do sự dao động quá mức nồng độ estrogen trong cơ thể. Chúng cũng có thể xuất hiện ở phụ nữ mang thai và trẻ em trong độ tuổi phát triển, nhưng chúng sẽ biến mất khi quá trình tiết hormone ổn định.

Nếu một số lượng lớn nốt ruồi hình sao xuất hiện trên da trong một thời gian ngắn hoặc hiện tượng nốt ruồi trở nên nghiêm trọng hơn đáng kể, bạn phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời để thực hiện các xét nghiệm liên quan.

Mọi người đều có nốt ruồi. Hầu hết các nốt ruồi đều lành tính và sẽ đi cùng chúng ta trong suốt cuộc đời. Tuy nhiên, chúng ta không thể hoàn toàn bỏ qua nó, nên chú ý nhiều hơn đến những thay đổi của nốt ruồi trong cuộc sống hàng ngày và tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời nếu phát hiện bất thường về hình dạng hoặc kích thước.


Lưu ý: Bài viết mang tính tham khảo, không thay thế chỉ định y tế. Mọi vấn đề sức khỏe cần tư vấn bác sĩ chuyên khoa.

Theo Thương trường