Giữa đại ngànTrường Sơn, thêm một năm học mới cũng là thêm một năm thử thách cho cả thầy lẫntrò. Những câu chuyện dạy và học giữa rừng núi trập trùng thấm đẫm gian khổ màđầy ắp tình người.
Tờ mờ sáng, thầy LýNgọc Bình - người đứng lớp của một điểm trường tại thôn 9, thuộc Trường THCSNgọc Tem (xã Ngọc Tem, huyện Kon Plông, Kon Tum), ngôi trường có cả ba cấp học:mầm non, tiểu học, THCS - chuẩn bị lên núi. Lần nào cũng vậy, hành trang cho mộtchuyến vào với học sinh ngoài những trang giáo án được xếp cẩn thận kê trênnhững bó rau, mớ cá, còn có cả một bao gạo và một ít dưa muối, chất trong thùngtôn to đùng.
 |
| Thầy Lý Ngọc Bình dạy chữ cho học sinh ở điểm trường thôn Điek Not B (Trường THCS Ngọc Tem) - Ảnh: T.B.D. |
“Chỗ mình dạyheo hút quá, hàng hóa, thức ăn không thể mang vào được nên phải dự phòng từtrước. Mỗi lần đem đi như thế này vừa tiết kiệm chi phí vừa để cầm cự trongkhoảng vài tuần ở lại dạy chữ” - thầy Bình nói.
Mơ ngày mởđường
Nếu tính quãngđường thì từ điểm trường chính vào tới bản không xa nhưng gần như toàn bộ hànhtrình vượt núi đều ngập sâu trong bùn đặc. Nơi nào không đóng bùn lại có hàngngàn cục đá to như cái nồi chặn lối xe đi. Sau khi nghỉ giải lao trên đỉnh dốcvà nhìn xuống các bản làng lẩn khuất dưới các đám mây, thầy Bình phát hiện chiếcxe gắn máy của mình đã bị bùn đặc chảy vào ống xả từ khi nào, không thể nổ máyđược.
Sau một hồi cạy bớtbùn, thông ống xả, thầy Bình cài số rồi ngồi lên cầm tay lái để chiếc xe trượtdài xuống dốc, nhưng đi được một quãng bỗng cả xe, cả người lộn hẳn về phíatrước, áo quần, mặt mũi bê bết bùn đất. Thầy chỉ biết cười: “Vậy là sáng nayphải cho các em nghỉ học chứ ?Đồ đạc, quần áo thế này, vào gột rửa cho sạch sẽthì mặt trời cũng qua khỏi núi mất”.
Điểm trường nơithầy Bình dạy nằm ở gò đất cao nhất của buôn Điek Not B. Chúng tôi khó nhận rađó là ngôi trường bởi nó lọt thỏm giữa buôn làng và gần như chẳng có gì hơnngoài tám bộ bàn ghế học sinh, tường bằng nứa và mái tôn đã co rúm, mỏng như tờgiấy vì nhiều lần bị gió quật. Thấy thầy đến, các em học sinh đen nhẻm, lam lũđã đợi sẵn từ sáng vội lao xuống. Đứa bê thùng xốp đựng sách vở và thức ăn lêntrường, đứa rửa giày cho thầy...
Thầy Bình khoe họctrò đứa nào cũng chăm chỉ. Trong lớp học có lớp 1 và lớp 4 ghép chung ấy, dẫuchỉ có 11 học sinh trên tám bộ bàn ghế, 22 tấm tôn lợp trên mái, một cái bảng,mấy cục phấn được nhà trường cấp nhưng thầy Bình bảo: “Dẫu sao thì ở đây như thếlà được rồi, nhiều chỗ còn khổ hơn”.
“Đem gạo và dưamuối lên lớp, ở lại đi dạy vài ba tuần mới “hạ sơn” một lần. Chỗ ngủ và nấu ăncủa mình được ngăn bằng tấm bảng với lớp học. Đêm nào buồn quá thì xuống bảnthăm bà con đồng bào mình rồi về ngủ. Nhớ vợ, thương con thì không biết thế nàomà nói. Khi nào đường mở, xe thông chắc mình sẽ đưa vợ con vào thăm” - thầyBình thổ lộ.
Thầy cô giáo tạiTrường Ngọc Tem cho biết phần lớn các em học sinh lên trú tại trường để học đềulà con em đồng bào Ca Dong, H’Re. Thầy hiệu trưởng Nguyễn Đăng Linh nói: “Hoàncảnh khó khăn thì ở đây em nào cũng như nhau. Trường có 178 em trú tại lớp, mangtiếng là trường bán trú dân nuôi nhưng vì cha mẹ các em cuộc sống cũng khó khănnên thầy cô nuôi hết”.
Gọi là bán trú chứthật ra là nội trú vì đường xa, các em không thể đi về nên ở luôn tại trườngtrong hai phòng học được trưng dụng làm chỗ ngủ. “Hơn nữa, học ở trường chắcchắn mỗi ngày có ba bữa cơm trắng chứ về nhà chẳng biết có hay không”. ThầyLinh tâm sự đến thời điểm hiện tại nhà trường chỉ có thể đi xin gạo cứu trợ từxã, rồi các tổ chức về cho các em ăn cầm hơi chứ chưa nghĩ đến chuyện các em ănđủ chất.
Ngoài chuyện thiếuăn, thiếu mặc, các em học sinh ở đây còn phải vượt đường xa đến lớp trong nhữngđiều kiện khắc nghiệt. Học sinh ở thôn xa nhất đi rừng đến lớp cũng gần mộtngày. Vì thế, nếu sáng thứ bảy về nhà thì sáng chủ nhật đã phải trở lại trường.
Thầy giáobắt cá, hái rau
Trong số nhiều thầycô đang công tác tại Trường THCS Ngọc Tem thì cô Hứa Thị Thúy Kiều và chồng cũnglà đồng nghiệp được nhiều người khen là “may mắn” vì hai vợ chồng được phân dạytại cùng một điểm trường. Tuy nhiên, điều khiến vợ chồng cô Kiều chạnh lòng nhấtlà đứa con trai của mình phải gửi bà nội ở huyện Đắk Hà nuôi giùm từ khi vừatròn 6 tháng tuổi. Khoảng thời gian gần trọn một năm nay là thời điểm khó khănnhất của hai vợ chồng cô khi phải đi về liên tục để thăm con.
 |
| Bữa cơm trưa của học sinh Trường THCS Ngọc Tem - Ảnh: T.T.N. |
Dù được xem là điểmtựa tinh thần cho các giáo viên trong trường nhưng khi nói về gia đình mình,thầy Nguyễn Đăng Linh cũng không khỏi bùi ngùi: “Mang tiếng là cha nhưng từ ngàycon còn nhỏ, tôi đã vào trường công tác, mọi thứ ở gia đình một mình vợ phảicáng đáng. Đường xa thế này muốn về thăm con cũng không phải dễ, nhiều hôm nhớvợ, thương con quá chỉ biết chạy ra đầu dốc ngay trụ sở UBND xã, nơi có thể dòđược sóng điện thoại để gọi điện cho gia đình”.
Không có sóng điệnthoại, không báo chí..., chuyện thiếu thốn về vật chất là câu chuyện thường nhậtmà các thầy cô giáo ở đây phải đối diện hằng ngày. Hai thầy giáo trẻ Hoành XuânHùng và Hoàng Đình Xuân Nam mới về trường dạy, được phân vào thôn 2 đứng lớpnhưng tại nơi này không có phòng cho giáo viên ở.
Mọi thứ gần nhưtrống trơn, cả hai thầy giáo trẻ phải đến xin ở tạm tại căn nhà gỗ cộng đồng củabản, rồi đi mượn nồi, xin lửa, kiếm gạo thổi cơm. Ở đây mọi thứ hàng hóa đều trởnên đắt đỏ gấp đôi, gấp ba lần, đến một bó rau muống cũng 5.000-6.000 đồng nênđể tiết kiệm chi phí, sau giờ lên lớp, các thầy lại xuống suối bắt cá, hái rauvề lo bữa ăn.
Thầy Đinh Lê Chon,phó Phòng Giáo dục huyện Kon Plông, cho biết do điều kiện đặc thù về địa hìnhcũng như thời tiết trên đỉnh Trường Sơn nên việc dạy và học tại đây gặp rấtnhiều khó khăn, đã có nhiều trường hợp giáo viên phải bỏ mình lại giữa rừngtrong quá trình gieo chữ.
Trên đường đến bảnvới học sinh, cô giáo Trần Thị Mỹ Phương, giáo viên Trường tiểu học Măng Bút 1,đã bị lật thuyền độc mộc tại suối Sa Nghé, buôn Long Rúa, xã Măng Bút. Quê côPhương ở tận Đức Thọ, Hà Tĩnh, nên sau khi cô qua đời, thầy cô phải thuê xe đặcdụng đưa về. Năm 2006, cô giáo Tịnh (Trường THCS xã Đắk Nên) cũng tử nạn do nướcsuối bất ngờ đổ về khi cô đang trên đường qua bản mua thức ăn.
Thầy Nguyễn ĐăngLinh kể vào năm 2007, cô giáo Nguyễn Thị Thọ, giáo viên tại trường, cũng mất dobị lũ cuốn trôi khi đang trên đường vào lớp. Khi đó cô Thọ dự định đến ngày cuốituần sẽ đưa bạn trai là một đồng nghiệp về giới thiệu với gia đình ở Quảng Ngãi.Nhưng mới ngày đầu tuần cô đã ra đi mãi mãi.
|
Theo ĐoànTừ Duy - Thái Bá Dũng
Tuổi Trẻ
