Mẹ ăn con lớn

Nguồn dinh dưỡng đầu đời sẽảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe cũng như sự phát triển toàn diện của trẻ sau này,và sữa mẹ chính là thức ăn hoàn hảo mà tạo hóa ban tặng cho các bé thơ.

"Sữa mẹ là thức ăn tốt nhấtcho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ" - thông điệp này xuất hiện gần như thường xuyêntrên các phương tiện truyền thông, đủ để thấy tầm quan trọng và những lợi íchcủa sữa mẹ - thức ăn đầu tiên lý tưởng nhất cho các thiên thần nhỏ.

Sau khi sinh, các bà mẹ vẫn phảitiếp tục chế độ dinh dưỡng tương tự khi mang thai. Phụ nữ cho con bú có nhu cầunăng lượng rất cao; trung bình mỗi ngày, một bà mẹ "sản xuất" khoảng 600 -1000ml sữa. Điều này đòi hỏi cơ thể phải nạp thêm ít nhất 500 calo mỗi ngày đểđảm bảo sức khỏe cho mẹ và lượng sữa cần thiết cho bé.

Sữa mẹ chính là thức ăn hoàn hảo mà tạo hóa ban tặng cho các bé thơ

Chất lượng sữa mẹ chỉ bị ảnhhưởng trong trường hợp bị thiếu hụt dinh dưỡng trầm trọng, khi kiêng khem quámức hoặc do ăn quá nhiều loại thức ăn nào đó; nhưng số lượng sữa thì phụ thuộcrất nhiều vào chế độ ăn uống của người mẹ. Thực phẩm hấp thu trong giai đoạn nàykhông chỉ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng tăng đáng kể sau khi sinh của mẹ, mà còndùng để sản sinh sữa cho con.

Trẻ sơ sinh có thể nhận đến 1000calo mỗi ngày từ sữa mẹ; nếu mẹ không nạp đủ năng lượng, sữa vẫn được duy trìcho bé, nhưng cơ thể mẹ sẽ suy kiệt dần vì phải ưu tiên năng lượng cho việc sảnxuất sữa. Cơ chế này cũng tương tự như khi mang thai, nhu cầu dinh dưỡng của bàothai sẽ được đáp ứng trước nhu cầu của thai phụ.

Vậy các bà mẹ nên ăn uống thếnào?

Đa dạng và đủ 4 nhóm

Hiện nay có rất nhiều bà mẹ vẫncòn thói quen kiêng khem qua mức sau khi sinh. Thói quen này hình thành từ nhữngkinh nghiệm dân gian của ông bà xưa với khá nhiều "cấm đoán" và răn đe về nhữngtác hại về sau nếu không tuân thủ nghiêm ngặt. Điều đáng nói là những thực đơncho "bà đẻ" theo kiểu này thường nhiều chất béo, thiếu chất xơ và không cung cấpđủ những vitamin cũng như khoáng chất cần thiết cho cả hai mẹ con.

Thực tế, chế độ ăn uống của bà mẹsau khi sinh cũng gần như khi mang thai, nghĩa là nên đa dạng và nhiều dinhdưỡng. Ăn nhiều loại thực phẩm không chỉ giúp cơ thể hấp thu nhiều dưỡng chấtcần thiết mà còn khiến mẹ cảm thấy ngon miệng; điều này khá quan trọng, vì mộtsố bà mẹ sau khi sinh do mệt mỏi hoặc stress trở nên chán ăn, cảm giác này sẽtăng lên trầm trọng nếu bữa ăn quá đơn điệu và nhàm chán.

Ngoài việc tăng cường protein,các bữa ăn cần phải đáp ứng đủ nhu cầu về chất sắt, kẽm, magiê, vitamin D,vitamin E và acid folic. Kẽm có trong thịt, trứng và ngũ cốc. Magiê có trong ngũcốc và các loại đậu. Vitamin E có trong các loại hạt, dầu thực vật và ngũ cốc.Thịt, cá, trứng, các loại rau lá xanh cũng giàu chất sắt.

Hạn chế thức ăn nhiều chất béo,đường, chúng không chỉ khiến mẹ tăng cân nhiều mà còn dẫn đến nguy cơ béo phì,tiểu đường cho bé. Không nên dùng thực phẩm chưa nấu chín kỹ. Thức ăn nhiều giavị cay nồng đôi khi cũng khiến bé khó chịu. Tốt nhất mẹ nên theo dõi phản ứngcủa bé, vì "mẹ ăn gì, con hưởng nấy", nếu để ý quan sát, bé sẽ cho bạn biếtchính xác những món nào nên loại ra khỏi thực đơn của mình.

Nếu bạn hoặc gia đình không cótiền căn dị ứng thức ăn thì hãy yên tâm, hầu hết thực phẩm bạn dùng sẽ không gâyvấn đề gì với con. Một số món như sữa tươi, trái cây thuộc họ cam quýt, đậuphộng... có thể khiến bé đau bụng, thở khò khè hay khó chịu. Thường thì khoảng 4- 6 tiếng kể từ khi mẹ dùng thức ăn, sữa sẽ bị ảnh hưởng.

Khi cho con bú, mẹ thường có cảmgiác mau đói. Nhưng 5 - 6 bữa ăn nhỏ sẽ tốt hơn 3 bữa chính ê hề cộng các món ănvặt "dằn bụng" khi đói. Những bữa ăn nhỏ có thể ăn cháo, bánh canh, phở, bún...hoặc bất cứ món gì bạn thích, miễn là vẫn đảm bảo đầy đủ các thành phần dinhdưỡng như trên.

Hãy luôn nhớ rằng mẹ ăn gì con ăn nấy

Mặt khác, ăn uống với số lượngvừa đủ và trải đều trong ngày cũng có lợi cho hệ tiêu hóa. Mỗi lần ăn nhẹ cũnglà một cơ hội để uống thêm nước, ăn thêm một sản phẩm từ bơ sữa ít béo hoặc mộtmiếng trái cây. Với cách ăn này, cơ thể bạn lúc nào cũng có đủ lượng calo cầnthiết.

Tăng cường chất xơ bằng cách ănnhiều rau, trái cây hoặc uống nước ép trái cây để tránh tình trạng táo bón saukhi sinh, lại thêm vitamin và khoáng chất cho cơ thể.

Cắt giảm tối đa món nhiều chấtbéo bão hòa và đường như khoai tây chiên, bánh kẹo, nước ngọt... để không thừacholesterol.

Nên uống nhiều hơn

Thành phần chính của sữa mẹ lànước, vì vậy mẹ cần phải uống nhiều hơn bình thường để đảm bảo lượng sữa cho convà cả lượng nước cần thiết cho cơ thể mình. Nước lọc, nước ép trái cây, nướcsúp, canh hoặc sữa đều tốt. Nên uống ít nhất từ 6 - 8 ly nước một ngày, ngay khicảm thấy khát hoặc mỗi khi cho con bú. Uống nước nhiều sẽ giúp sản sinh sữa mẹđều đặn, tránh tình trạng mất nước, táo bón và ngăn ngừa tắc sữa.

Trong thời kỳ cho con bú, mẹ cầntuyệt đối kiêng bia rượu, thức uống có cồn, hạn chế tối đa thức uống chứa cafeinhoặc chất kích thích. Những loại thức uống "bổ dưỡng" theo kiểu truyền miệngcũng không nên dùng nếu không có cơ sở khoa học.

Không nhiều không ít

Nhu cầu dinh dưỡng của phụ nữ chocon bú đương nhiên cao hơn bình thường, nhưng cũng nên cân bằng ở mức hợp lý. Sựđiều độ lúc nào cũng cần thiết, vì vậy mẹ chỉ nên ăn đủ, không cần phải ép mìnhbồi bổ quá mức để rồi sau đó lại khổ sở với số cân thừa "chẳng biết để đâu chohết".

Có những bà mẹ than thở về việc"ăn nhiều, sữa nhiều nhưng con vẫn cứ... còi", và cũng có những bà mẹ nuôi conbụ bẫm đến... hết hồn. Vì sao? Đó là vì sự mất cân đối trong dinh dưỡng, việctăng cường bồi bổ hay kiêng khem quá đáng đều tai hại như nhau.

Vậy "bao nhiêu cho đủ" và "cáinào thì cần"? Hãy lưu ý hai vấn đề sau:

Lắng nghe nhu cầu bản thân vàquan sát phản ứng của con: không có chuẩn mực hay định lượng nào chính xác chotất cả mọi người, có thể với người này là ít, với người kia là nhiều. Vì vậy hãyăn theo nhu cầu của cơ thể, nhưng nếu nhu cầu đó đi ngược lại những nguyên tắcăn uống lành mạnh thì phải điều chỉnh ngay. Cần phân biệt nhu cầu dinh dưỡng củacơ thể với nhu cầu thỏa mãn vị giác, vì một đằng là "ăn cho đủ" và một đằng là"ăn cho sướng miệng, cho đã thèm"...

Ngoài ra, mỗi em bé cũng sẽ cóphản ứng khác nhau với những loại thực phẩm tiêu thụ của người mẹ. Do đó mẹ cầnphải quan sát kỹ con mình để nắm bắt kịp thời những dấu hiệu cho thấy bé đang"phản đối". Nói nôm na, nếu con có biểu hiện khác thường thì trước hết, mẹ nênkiểm tra lại những thứ mình đã ăn trong vòng 24 tiếng. Bằng cách này, dần dầnbạn sẽ xây dựng được chế độ ăn an toàn và hợp lý cho cả hai mẹ con.

Ghi nhớ quy luật của tháp dinhdưỡng từ đó bạn sẽ rút ra được tầm quan trọng và số lượng cần thiết của cácthành phần dinh dưỡng để có thể kết hợp tốt các loại thực phẩm khác nhau sao chođủ chất và lượng.

Cuối cùng, ngoài chế độ ăn uốngcân đối và hợp lý, mẹ cũng cần giữ tinh thần thoải mái, vì tâm trạng ảnh hưởngrất nhiều đến số lượng và chất lượng sữa. Nên nhớ rằng tại thời điểm này, "ưutiên số một" chính là thiên thần bé nhỏ của bạn; vì thế, bằng mọi cách hãy nângniu và gìn giữ nguồn thức ăn quý giá cho con, bạn nhé!

Theo Bác sĩ Nguyễn ThịNgọc Ánh