Thờiphong kiến Trung Quốc, các vương phi và cung tần mỹ nữ ở hoàng cung thườngđược thái y và quan ngự thiện dâng một loại trà tinh chế uống mỗi ngày đểlàm tăng mùi thơm da thịt, bồi bổ sức lực, khí huyết, chống hen phế quản vàmẩn ngứa da làm sạm đen, sần sùi.
Qua thời gian nghiên cứu,giới y học cổ truyền đã khám phá ra rằng đó là loại trà được chế biến từ mèđen. Hoàng đế Võ Tắc Thiên (nhà Đường) là người phụ nữ đầu tiên phổ biến đạitrà việc dùng mè đen làm mỹ phẩm bảo vệ và dưỡng da.
Làmthuốc
MiềnNam gọi mè đen, miền Bắc gọi vừng đen, tên y học cổ truyền là hắc chi ma. Làthực phẩm dinh dưỡng cao nhờ trong mè đen chứa hàm lượng kcalo gồm: 1.200mgcan-xi, 379mg phốt-pho, 100mg sắt, 46,90g lipid, 28,90gr protein, cácvitamin B1, B6, B2, PP (trong 100gr).
![]() |
Các danh y Hoa Đà (thời TamQuốc), Tuệ Năng (nhà Minh) và Tuệ Tĩnh (Việt Nam, trong sách Nam dược thầnhiệu) đều dùng mè đen chế biến làm dược liệu chữa các bệnh về phẫu thuậtxương, xương gãy, tháo khớp xương. Bằng cách dùng mè đen sao khử thổ, tánbột mịn trộn với mật ong, mật gấu, nước cốt gừng để uống ( từ 10-15gr/lần)giúp làm màng phủ vết thương, chỗ bị trật gãy.
Sau đó, bó nẹp và phối hợpvới nhiều vị thuốc khác để tăng hiệu ứng mau lành xương, tăng mức dẻo gân,độ cứng, độ chịu áp suất, trọng lực, xương hết giòn, hết cong vẹo khớp cơ.
Đơn thuốc như sau: 300gr mè đen (lựa hạt mọng tròn, đen bóng, vỏ mỏng, khi rang dễ bóc vỏ, thơm,béo, nếm vị thấy ngọt); lá dâu tằm ăn còn non 500gr, rửa sạch, phơi 2 nắngcho héo, bỏ cuống, sống lá, sao khử thổ. Tán nhuyễn hai thứ riêng, thêm 50grmật ong, xe viên 1gr. Uống ngày 3 lần, 15 viên/lần.
Mỹphẩm dưỡng da
Bên cạnh việc dùng mè đen chếbiến thuốc, các nhà nghiên cứu cũng đã phát hiện ra hạt mè đen có tính năngbảo vệ, giúp cho da luôn tươi mát và có rất nhiều vitamin E để tăng cường hệmiễn dịch, kháng khuẩn tế bào da.
Đơn thuốc như sau: mỗi sángtrước khi điểm tâm, tối trước khi ngủ, nhai và nuốt sống từ 25-40gr mè đen,sau đó uống 50-100ml nước mía ép (loại mía lau hoặc mía tây, vỏ tím than,nước ít đường), liên tục 5-10 ngày.
Phụ nữ trong thai kỳ hoặc sắpsinh, để da luôn mịn màng, trắng hồng, mặt không nám, sinh con dễ: nấu mèđen gồm 20-50gr, 3 muỗng mật ong trong 100ml nước còn 50ml. Chia 2 phần ăntrong ngày. Cách 3 ngày/lần. Sau sinh nếu bị tắc sữa, thiếu sữa, da bụng bịnhiều lằn sọc, bụng dưới hay đau, da tay chân nhăn, cầm nắm khó do tê ngóntay: sao 25-30gr mè đen, vừa cháy; trộn ½ muỗng cà phê muối, giã nhuyễn ănvới cơm gạo lức (nên phân biệt với gạo huyết rồng); liên tục 5-7 ngày. Bàithuốc này giúp hết tê, tăng sữa và mịn màng da bụng.
Phụ nữ trung niên dùng 200grmè đen, 250gr nha đam và 20gr nước cốt nho, trộn đều, ép lấy nước cốt, uống2ngày/lần, giúp trẻ hóa da.
Theo Lương y DươngTấn Hưng