Mê ly cá diếc

Tuy nhiên giống cátựa cá mè vinh, có mắt đỏ này chỉ quen thuộc với dân miền Trung vàBắc. Dường như trong Nam không có cá diếc sinh sống, có lẽ do thổnhưỡng hoặc môi sinh không phù hợp. Song nói thế không có nghĩangười sành ăn Nam bộ không biết thưởng thức cá diếc mặc dù có thể kýức về cá diếc của họ nghèo nàn hơn.

Bổ dưỡng

Sách Nam dược thầnhiệu của Tuệ Tĩnh gọi cá diếc là “tức ngư”. Theo đó, cá diếc có thểgiúp chữa nhiều bệnh. Cụ thể: trị chứng lao tổn do “ăn ở mất chừngmực, ham muốn quá độ". Chữa bệnh tiểu đường: “cá diếc một con bỏruột, lấy lá trà bỏ vào ruột cho đầy, bọc nhiều giấy đem nướng chínmà ăn...”. Trị chứng ăn không tiêu do tỳ vị hư lạnh, lười vận độnglại ăn uống quá độ bằng cách: “cá diếc to, bỏ ruột, lấy 5, 6 tép tỏidồn vào bụng cá, ngoài gói vài lớp giấy, nướng chín. Bỏ tỏi đi, ăncá. Ngày ăn hai ba lần”.

 Còn theo BS. ĐàoMinh Sơn, những người mắc chứng xuất tinh sớm, di tinh, dương vậtkhó cương cứng nên thường ăn cá diếc. Bài thuốc này như sau: cá diếcmột con, hạt sen 20gr, thịt nạc thăn 50gr, dâm dương hoắc, đỗ trọng8gr, gia vị, rượu đủ dùng. Cá làm sạch, thịt nạc thăn rửa sạch, tháinhỏ, thịt nạc và các vị thuốc trên rửa sạch, buộc kín trong túi vảicho vào bụng cá, đặt cá vào chõ hấp chừng 30 phút là dùng được.

Từ xưa, trong khotàng y thực Việt đã có bài thuốc canh cá diếc nấu với rau hẹ ta hoặcrau má cơm (loại rau má cọng và lá nhỏ, mềm dẻo, vị nhân nhẫn) hayrau sam non giúp thanh nhiệt, trợ gan.

Ngoài ra, cá diếc cònlàm được nhiều món ngon khác, không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc.

Khoái khẩu gỏi cádiếc

Món này do một anhbạn, chủ quán ở Q.3, TP.HCM, chế ra, hương vị thanh tân và an toànhơn món gỏi cá diếc nguyên con ở miền Bắc. Cá diếc chọn những con tongang trên hai ngón tay rưỡi người lớn làm sạch, lóc bỏ xương, xắtmỏng thịt vừa gắp.

Thịt cá xắt xong ngâmtrong nước muối khoảng mười phút, vớt ra để ráo rồi vắt chanh vào cácho chín tái, lại vắt nước ra tiếp. Thính trộn gỏi là hỗn hợp gạonếp và bắp rang vừa cháy, tỷ lệ 2/3, giã mịn, đợi khi ăn mới trộndần vào cá. Kỳ công hơn là khâu chế nước xốt.

Ngoài xương mớ cá vừalóc ra, anh bạn này còn gia thêm ít thịt heo nạc và tép tươi, bằmnhuyễn và ít nấm rơm xắt ba. Thêm một ít tương hột và mè giã để tăngđộ béo, bùi tự nhiên.

Nước dùng hầm là nướcdừa xiêm, lúc sôi bùng anh không đậy nắp, để lửa nhỏ, vớt bọt thườngxuyên. Gia vị vừa ăn. Khi gần bắc xuống anh còn cho vào ít tinh dầucà, ớt màu và bột mì tinh để tạo thêm độ sánh và màu vàng tươi thậtđẹp mắt.

Cá diếc bình dị như cô gái quê trong thơ Nguyễn Bính nhưng thủy chung với những dòng nước êm đềm nơi sông, rạch, bàu... thế nên càng hút hồn dân mộ điệu

 Rau cho món gỏi nàycàng nhiều càng tốt: chuối chát, dưa leo, khế hườm... xắt mỏng, thêmhúng lủi, diếp cá, tía tô cùng cải bẹ xanh non. Tất cả tạo dư vịchát, nồng, chua, thơm dịu vừa kích thích vị giác vừa trợ tiêu hiệuquả. Rồi cuốn mỗi thứ một ít, chấm vào nồi nước xốt nhỏ đang bốckhói. Khách nhai từ tốn sẽ nhận ra vị ngọt thanh của cá tươi đangngậm đủ tinh chất từ nước xốt giàu đạm, thơm phức xen lẫn vị chuachua, chan chát, nhân nhẫn của các loại rau ăn kèm.

Quả là một món ăn đủđầy đạm, đường, tinh bột, chất béo và giàu vitamin nên thực khách cứcuốn rào rào! Điểm sáng tạo rõ nét của món này là nước xốt luôn đượcđun sôi, giúp tiệt trùng một lần nữa những miếng thịt cá diếc tươihồng bởi cá diếc thường sống trong môi trường nước ngọt nên làm móntái không an toàn bằng cá biển.

Nếu không có cá diếc,bạn có thể áp dụng công thức trên cho cá chép, điêu hồng... tươi vẫnngon lạ thường.

Cá diếc rau răm

Những khi bạn bị cảm,người mệt mỏi chán ăn, thử ăn canh cá diếc rau răm sẽ tươi tỉnh hẳn.Nồi canh cá diếc đang tỏa khói và phảng phất thơm, một mùi thơm nồnglẫn hăng nhẹ do tinh dầu từ rau răm và ớt xanh tạo nên làm mũi thựckhách như thông thoáng hơn. Thịt cá diếc tươi rất ngọt, nên ngườinấu khỏi cần gia vị bột nêm hay đường vẫn hấp dẫn. Riêng trứng cádiếc béo thanh, không ngậy càng ăn càng ghiền. Ở miền Trung, vào lúcmưa dày, khoảng tháng chín-mười âm lịch, cá diếc cái thường ômtrứng. Còn cá diếc sông Thu Bồn, đoạn qua Hội An, gần như đẻ lai raiquanh năm. Song thịt những con cá đang ôm trứng nhạt hơn cá... thiếunữ! Mật cá đắng thanh mà hậu ngọt, vảy cá beo béo rất ấn tượng.

 Thêm nữa, cá diếcchứa nhiều xương hom nên người quen ăn luôn vẽ sớ cá xuôi theo chiềuxương, từ sống lưng ra sẽ “ngon ăn hơn”. Sau cùng, bạn vừa thổi vừahúp những muỗng nước canh ngọt dịu, thơm nồng lẫn cay ấm, trán sẽlấm tấm mồ hôi rồi khoan khoái dâng trào.

Hay khi vào bàn nhậu,đến lúc sắp “ngất ngư” mà đối tác vẫn còn muốn “dzô 100%”, nếu có,bạn thử gọi món này cứu bồ. Người viết từng trải nghiệm, canh nàygiúp dã rượu rất hiệu nghiệm.

Được biết, xuất xứmón canh này từ miền Trung, còn gọi là nấu ngọt. Tỷ lệ giữa cá vàrau răm khoảng 1-1 hoặc 1-2, thêm trái ớt xanh giã dập, một vài látkhóm chín và mấy miếng cà chua, ít tiêu sọ giã. Bạn nấu nước sôitrước, cho cá vào, năm phút sau cho thơm, ớt và phân nửa lượng raurăm vào, năm phút sau cho tất cả vào.

Món này bạn có thể ănkèm với bún hoặc cơm, chấm nước mắm nhĩ giầm ớt xanh hoặc ớt hiểmhay muối tiêu, muối ớt chanh đều ngon tinh nguyên.

Theo Tạ Tri