| |
| Me non kết hợp nhiều món ngon ( Ảnh: Tạ Tri) |
“Thế giới” rau, quả, đọt… gia vịtạo chua ở miền Nam thật phong phú. Thế nhưng, me non luôn được xếp đầu bảng. Vịnó chua dịu, thanh và tỏa mùi thơm phảng phất khi gặp nước sôi. Cá, tôm nướcmặn, nước lợ, nước phèn hoặc các loại thịt thông dụng gặp me non đều thăng hoacả hương lẫn vị.
Khởi đầu với trái me non, nhỏ gầnbằng ngón út người lớn, cong queo - dân Nam bộ thường gọi là “mắt mèo”! Muốn ănkiểu fastfood dân dã thì làm muối ớt me, nước mắm me. Thịt, cá, hải sản nướnglửa than hồng hay nướng trui hoặc hấp, kiểu nào cũng “quằn đũa” với các thứcchấm vừa kể! Vị chua thanh tự nhiên không chỉ kích thích vị giác khiến khách ănthêm ngon miệng, mà nó còn hóa giải dư vị tanh của các loại đạm động vật ăn kèmlúc nguội. Làm muối, mắm me đúng điệu là rứt trái me non còn lủng lẳng trêncành, rửa sơ - giữ lại lớp phấn màu vàng cám. Muối phải là muối hột Bạc Liêu,giòn xốp, hậu ngọt thanh. Ớt nên chọn loại ớt “chim ỉa” trái nhỏ xíu, cay thâmtrầm, hậu thơm. Me đem giã trước cho “ba sồn” rồi cho muối, ớt hoặc nước mắmngon vào. Đơn giản vậy, nhưng các món chấm này không chỉ hao cơm mà còn tốn rượunữa!
Gợi chuyện, một đồng nghiệp miềnTrung lại rạo rực với kiểu muối me non hấp dẫn khác. Cá rô đồng cỡ ngón tay rưỡihoặc cá tràu cửng đem nướng trui, bỏ ruột, gợt bỏ lớp vẩy cháy rồi đem quết vớimuối ớt me. “Món này ăn với cơm nguội cũng ngon hết sẩy!”- anh bạn chép miệng,quả quyết.
Thầy tôi còn chỉ nhiều món ngon ythực từ me non. Cũng dạng muối như trên, nhưng chọn con cá “lẹp xuôi”- phơi hainắng - ở miền Trung, thêm ít lá é ta (é trắng) rồi giã nát. Chất lượng muối nàykhông kém muối cung đình Huế. Hoặc cá tràu cửng trước khi đem nướng trui, bạn mổbụng nó nhét vào vài trái me non, lúc chín hương vị thanh tao khác hẳn kiểu nướcthường. Cũng làm kiểu này với gà ta, rồi đem hấp rượu… lúc “lên dĩa” miếng gàhấp hèm không thể sánh kịp.
Đặc biệt, trái me non không thể vắng mặt trong côngthức rượu Triêu dương truyền thọ - Minh Mệnh tửu chính hiệu. Rượu này uống vừaphải, có thể trợ tiêu hóa, kích hoạt các tế bào thần kinh làm việc hiệu quả hơn,theo ông Nguyễn Phúc Ưng Viên - một trong những người lưu giữ bí quyết làm rượuMinh Mệnh y mỹ thực ở Gò Vấp. Được biết, nước ép me, ổi, bưởi non góp công đángkể trong việc tạo nên một loại nước giải khát tinh diệu. Nó giúp binh tướngtriều Nguyễn thêm dũng mãnh, tăng sức chống chọi với kẻ địch và sơn lam chướngkhí.
Trở lại trái me non chân quê, đemlàm nước mắm me - món này dân thổi kèn nghe nhắc thường… chửi! Tép bạc non đemhấp cách thủy với ít nước dừa xiêm rồi cuốn với bánh tráng, dưa leo, raunhái…chấm ít nước mắm me non. Phải nói là ngon “thần sầu”! Một người bạn ở BếnTre, cũng dân sành ăn có hạng, khổ nỗi bị chứng đau bao tử. Mà cũng “nhờ” vậy,anh phát hiện ra vị chua nhẹ ở me non không hành hạ anh như chanh, me chín… Thếlà đến tháng bảy, tám ta, anh tranh thủ hái “mắt mèo” trữ trong ngăn đá, ngănmát tủ lạnh để ăn dần. Món ruột anh đãi bạn tri âm là khô đuối đen (hắc cấy)nướng với thức chấm vừa kể.
Theo Tạ Tri
Thanh niên
