Cũng như măng, lá é thường đóng vai phụ trong các món ăn Việt, song hễ thiếu vắng sẽ làm “hư hao” hương vị món chính.
Lần đầu, tôi ngưỡng mộ lá é trong một dịp được mời ăn món thịt luộc cuốn
bánh tráng gạo Phú Yên, với nhiều rau non kiểu miền Trung.
Lạ ở chỗ, miếng thịt ba rọi đã bị khử mỡ, ăn thật giòn, bụng no đầy
vẫn không có cảm giác bị ngán. Sau này gia chủ mới tiết lộ, nhờ có lá é
cùng lá hồng hương, trường sinh, một ít rượu Minh Mệnh chính hiệu mới
chế biến được món thịt luộc “thượng thừa” như thế.
Có dịp rong ruổi ra Mũi Điện, điểm cực đông trên đất liền của Tổ quốc
cũng thuộc Phú Yên, đừng bỏ qua món mắm mực trộn lá é giã với ít khóm
bằm cùng ớt hiểm xanh.
Mực tươi tận bãi, nên tạo vị mắm ngọt song vẫn rất nặng mùi. May thay,
nhờ chút hăng hăng lẫn nồng the của những chiếc lá é nhỏ bé đã hòa giải
êm đẹp. Thêm một bằng chứng về tài kết hợp “cây nhà lá vườn”, nhằm giúp
người ăn thêm ngon miệng và tránh bị Tào Tháo “mai phục” của dân xứ
“nẫu”.
Đã vậy, anh bạn gốc Kon Tum thường réo gọi lên Tây nguyên thưởng thức
món gỏi lá rừng. “Có cả cá suối tươi, thịt lợn cuốn lá rừng tạo hương
vị hay lắm!”, anh bạn tranh thủ “tiếp thị”.
Thật ra, Sài Gòn thời hội nhập, người ta có thể ngồi nhà vẫn mua được đủ
đầy sản vật trong ngoài nước. Tuy vậy, đôi khi đó chỉ là phần “xác” của
món ăn mà thôi!
Cụ thể hơn, với món gỏi lá vừa rồi, phần “hồn” vẫn là độ tươi của mớ lá é
rừng, lá ngành ngạnh tím, lá “con khỉ”... Và không khí trong lành của
đại ngàn, cùng tiếng líu lo vang dậy của chim muông... Đặc biệt, mùi
thơm đặc trưng lẫn độ nồng, vị the của giống é không trồng mà mọc vẫn
đặc sắc hơn.
Theo y thực vương triều Nguyễn, nước cốt lá é giúp ngừa
cảm mạo, trị những bệnh rối loạn tiêu hóa, lạnh hô hấp gây ho, đặc biệt
chống mỏi mệt, muốn ngủ mà ngủ không được. Còn nước ngâm hột é giúp
ngừa sốt rét, bồi bổ sinh lực nhanh, mạnh men ruột.
É trồng không nên thuốc bằng giống mọc hoang
|