“Sáng hôm kia, mẹ đang lauchùi thì nhìn thấy một con gián, mẹ mới la ầm ĩ lên, chạy một mạch lên tầngnhưng không gọi tao dậy, mà lại lôi con mèo xuống, thấy mẹ tao có điênkhông, vãi luôn!”- Vi ( 19 tuổi, Linh Đàm, Hà Nội) hồn nhiên kể với mấycô bạn giờ ra chơi.
Câu kết này thực chất là mộtý khen ngợi, bởi cô nàng lý giải, mẹ lôi con mèo xuống là vì không muốn cắtngang giấc ngủ của con gái. Chưa hết, sau khi chuyển chủ đề, các cô gái hồnnhiên "vãi" đủ thứ khi bàn về ảnh các sao đi dự Cánh diều vàng trên báo,kiểu như “Sao TBQ lại có bộ mặt thế này, trông quê vãi!”.
Không chỉ là ngôn ngữ nói vớibạn bè, giới trẻ còn đưa cả từ đệm này vào trong lớp học. Và đương nhiênthầy cô là những người chịu hậu quả.
Duyên, 20 tuổi, Lê văn Lương,Hà Nội, kể chuyện một vụ trót nhỡ lời của cô bạn mình trên giảng đường. "Hômđó bạn ấy nộp tiểu luận muộn nhưng khi thầy hỏi lý do thì bạn tuôn ra mộtcâu rất vô tư: "Vì em bị ốm nên mệt vãi!". Ngay lập tức bạn ấy đã sửalại nhưng vẫn bị thầy nghe thấy và đuổi ra khỏi lớp".
 |
| Ảnh minh họa |
Cô giáo Nguyễn Ngọc Lan(trường cấp II Rạng Đông, Nam Định) từng phải nghe học sinh của mình nói mộtcâu rất tục kèm theo từ đệm này khi nói về thầy giáo dạy toán. “Đó là dothói quen dùng từ của học sinh, nếu bảo nhắc lại thì các em sẽ sửa, hoặcngay lập tức nhận ra mình nói lỡ mồm”, cô nói thêm.
Dạo một vòng facebook củagiới trẻ sẽ thấy không ít những màn đối đáp, nhận định hùng hồn với cụm từrất đại chúng ấy. "Vãi" được đi kèm với rất nhiều từ sau đó như: chưởng,nhị… hay đôi khi chỉ đứng một mình cũng là một câu cảm thán đặc biệt. Nhưmột trào lưu đang thịnh hành, chê bai, tốt xấu đều dùng kèm nó được hết.
Thầy Phạm Văn Hưng (giảngviên khoa văn học, ĐH KHXH và Nhân văn, Hà Nội) kể: “Mấy cậu em ở nhàtrước kia không bao giờ biết đến từ đó, nhưng chả hiểu bỗng dưng du nhậpđược ở đâu, động tý là nói. Ví dụ như xem ti vi về vụ sóng thần Nhật Bảncũng buông ra câu: kinh vãi!, ngồi khen một bộ phim hành động trên cinemaxthì dùng từ: Hay vãi! Vãi chưởng! Còn chê thì: Bệnh vãi!"
Có những từ đệm khác tuykhông phổ biến bằng "vãi" nhưng cũng trở thành câu cửa miệng, và nhiều khigây rắc rối cho khổ chủ.
Vân Anh (23 tuổi, Nguyễn KhắcCần, Hà Nội) thường xuyên phát cáu vì câu cửa miệng của người yêu. “Khi nóichuyện, em kêu đau vai… thì anh ấy lại bảo "Chẳng liên quan!". Hay em kể mộtchuyện gì đó, kể xong anh ấy lại buông ngay một câu: "Chẳng liên quan!". Cóthể chỉ là nói đùa thôi nhưng nghe nhiều khi thấy bực và cảm giác bị coithường".
Hậu quả là chàng và nàng đãkhông ít lần giận nhau, thậm chí to tiếng vì ngôn từ. "Rõ ràng là ngườiyêu và mình đang nói chuyện, không thể buông ra một câu chẳng liên quanđược", Vân Anh bức xúc tâm sự.
Trường hợp như Vân Anh cònnhẹ. Trung (23 tuổi, Cổ Nhuế, HN) thì bị người yêu giận đến gần ba tháng vìkhông ít lần trót đệm từ “xoắn!”. "Cô ấy có nhắc trước rồi, song vẫn quenthói dùng nên buột miệng. Nhưng đó cũng là cách tốt để mình không gặp rắcrối trong công việc. Bây giờ thì chừa hẳn rồi”. Trung kể.
Giáo sư ngôn ngữ học NguyễnThiện Giáp, Đại học KHXH và Nhân văn Hà Nội, lý giải về mốt dùng từ đệm này:"Trong cuốn Tâm lý Đám Đông của Le Bon có viết: Mỗi cá nhân đều có cảmxúc hay lý trí tập thể biểu hiện trong cuộc sống... Tuy nhiên, tâm lý đámđông lại bao gồm những tâm trạng và cảm xúc không mang tính duy lý song mangđặc tính lan truyền và lây nhiễm. Ngay khi những ý tưởng này lan rộng trongđám đông, chúng sẽ không dễ bị bác bỏ hay lật đổ, mà thường có xu hướng trởnên bảo thủ, cứng nhắc bất chấp tính vô lý của nó”.
"Từ "vãi" cũng là một tràolưu tâm lý đám đông, ở đó một người bị tác động bởi số đông khi họ tiếp xúcở mức độ thường xuyên. Nhưng cứ xem những cơn sốt được tạo nên do tâm lý đámđông trong thị trường bất động sản, vàng, đôla… thì có thể thấy ngay kếtthúc của những trào lưu ngôn từ này", giáo sư phân tích.
Trong từ điển tiếng Việt,"vãi" là một động từ, có ý nghĩa là tung cái gì đó ra, thường được dùngtrong cụm từ như: vãi thóc, vãi phân, …của ngành nông nghiệp. Từ đệm này bảnthân nó không có nghĩa tục, mà đơn giản chỉ là cách nói phóng đại một hiệntượng, sự kiện, nhưng khi đi với những từ không đẹp thì nó dễ gây phản cảm,khó chịu cho người nghe.
"Mỗi cá nhân tạo nên đámđông, chính đám đông là nơi biểu hiện tinh hoa nhất của dân tộc. Vậy mỗingười nên ý thức về cách chọn lọc ngôn từ của mình. Đừng dễ dàng dùng nhữngtừ vô nghĩa và nghĩa không thuần chủng, đó cũng là văn hóa" giáo sư Giápnói thêm.
Theo Đồng Phương Thảo
VnExpress
