Muốn có cạnh tranh
Chào NSƯT Thành Lộc! Ở cuộc trò chuyệnlần này, tôi muốn đặt cho anh vài câu hỏi hơi “đậm đà” một tý, anh sẽsẳn sàng trả lời chứ?
Sẵn sàng hay không còn tùy thuộc vào thời điểm mình có nên trả lời dạngcâu hỏi như thế hay không. Ở mỗi thời điểm mình có những cách ứng xửkhác nhau, có lúc hợp có lúc không phù hợp.
Vậy theo anh, với sự ra đời của mộtvài sân khấu mới trong thời gian gần đây, có nơi tưởng đã chết nay lạisáng đèn, có sân khấu bạc tỉ vươn ra Nhà hát Thành phố, Nhà hát HòaBình…, làng sân khấu TP.HCM đang có những tín hiệu vui?
 |
| Nghệ sĩ ưu tú Thành Lộc |
Sự bùng nổ của một sân khấu hoành trángvới cả tỷ đồng mà gần đây người ta gọi là quả bom xì thì đâu có vui đâu.
Ở một góc độ khác, tôi thấy vui là một số sân khấu mới dù tình trạngdoanh thu khá èo uột, không rầm rộ nhưng tôi thấy họ đang chú tâm vềchất lượng các vở diễn. Đây là sự cạnh tranh lành mạnh, cạnh tranh nhaubằng tác phẩm.
Sự cạnh tranh này cũng ảnh hưởng ítnhiều tới sân khấu kịch IDECAF của anh chứ?
Theo tôi thì không ảnh hưởng gì cả. Ngay ở chỗ của tôi hiện giờ nhiềungười cũng đang muốn nhảy ra làm công ty riêng đó. Thật bụng tôi rấtkhuyến khích họ làm điều đó, tôi muốn họ làm để họ có thể chia sẻ nổikhổ của chúng tôi.
Anh luôn rất tự tin?
Sao lại không tự tin chứ!? Bởi vì ở Sài Gòn mỗi sân khấu đều có một tiêuchí nghệ thuật riêng nên không ai giành khách của ai. Ở phía Nam thì mỗiđơn vị có đối tượng khán giả riêng. Khán giả của kịch Sài Gòn thì khôngthể nào là khán giả của IDECAF được, khán giả của IDECAF càng không thểtrở thành khán giả của sân khấu Phú Nhuận.
Chúng tôi thích có nhiều đơn vị khác mọc lên để chúng tôi không được chủquan, có nhiều sân khấu mới để chúng tôi không thể nghĩ mình làm bá chủthế giới mà mình phải biết mình đang có rất nhiều đối thủ cạnh tranh rồinên càng phải thận trọng hơn.
Anh từng nghĩ mình là “bá chủ thếgiới”?
Không! Tôi không nghĩ thế! Sân khấu IDECAF là sân khấu mạnh nhưng “báchủ thế giới” thì không. Nghệ thuật thì vô cùng và mỗi người sẽ có mộtcái đỉnh của họ nên không thể nói như thế được!
 |
Họ muốnlàm đại bàng nhưng quên tôi là phượng hoàng
Tôi thấy anh phản ứng khá dữ dội trêntrang cá nhân khi có những thông tin mà theo anh là méo mó, là khôngđúng về mình. Tôi thắc mắc là Thành Lộc thì cần gì phải quan tâm đếnnhững điều như thế, ai nói gì mặc họ, đường anh thì anh cứ đi thôi…
Tôi không giấu cảm xúc của mình. Rõ ràng công việc tôi vẫn làm và tôicũng đâu thay đổi con đường nghệ thuật của mình, nhưng bất bình thì tôivẫn có quyền bất bình chứ. Bởi tôi không phải là phật, tôi không chấpnhận sự thiếu tử tế và lưu manh tồn tại ở đây đó, và nhất là với ngườilàm văn hóa.
Nếu làm văn hóa mà lưu manh thì tôi phải phản ứng chứ. Bởi đôi khi tộiác như một quả bóng tuyết, càng lăn thì càng lớn. Nếu không có người dậpthì nó bành trướng. Điều đó thì những người tử tế không thể chấp nhậnđược. Phải ra tay dập cho nó tắt. Với tôi, sự im lặng của mọi người songhành với sự hèn nhát, họ thích sự an toàn. Đôi khi, tôi phản ứng chongười khác, bởi có những người không dám nói. Khi không dám nói người tabị ăn hiếp. Tôi nghĩ những người đó cần được bảo vệ.
Nhưng đôi khi ta làm điều tốt lại bịnghĩ khác đi… Ví như anh đứng lên bảo vệ ai đó thì có người lại bảoThành Lộc dữ quá chẳng hạn.
Tôi công nhận điều bạn nói và tôi sống thiên về tôn giáo nên cũng thừanhận với bạn hiện nay quỷ đang sống với người. Đôi khi tôi hay bị ngườita xuyên tạc về hình ảnh của mình. Nếu bảo tôi dữ quá thì người nào đóhãy chứng minh tôi dữ quá chỗ nào. Bạn thấy đó, tôi chưa hề giở thủ đoạnvới ai cả mà tôi vẫn cứ bị mang tiếng như thế! Thế mới lạ chứ!
 |
| Nghệ sĩ ưu tú Thành Lộc qua các vai diễn- Ảnh: Trần Tiến Dũng |
 |  |
Hay ở IDECAF anh có phần khắc nghiệt,độc đoán với diễn?
Tôi sẵn sàng đối chất với bất cứ thành viên nào từ công ty tôi bước rađể tôi hỏi họ tôi độc đoán ở chỗ nào. Chẳng qua là tôi không chiều họđược. Nói một cách dễ hiểu tôi là chủ nhà, tôi mở cửa cho tất cả mọingười vào nhà tôi chơi.
Bạn có thể nấu nướng trong bếp của tôi, thậm chí bạn có thể leo thẳnglên giường ngủ của tôi mà ngủ nhưng khi bạn tuyên bố bạn là chủ căn nhàđó thì tôi không cho phép, vì tôi là chủ nhà. Thế thôi! Nghĩa là bạn cóthể sử dụng ngôi nhà của tôi như ngôi nhà của bạn nhưng bạn vẫn là kháchchứ không phải là chủ nhà. Hết!
Có sự “nổi loạn” ấy trong lòng củaIDECAF sao, thưa anh?
Mọi người cứ quên, cứ nghĩ tôi là người được chiều chuộng tại IDECAF bởitôi là diễn viên chính mà họ quên mất rằng tôi còn là chủ nhà, tôi nằmtrong ban giám đốc. Suy cho cùng tôi là người trả lương cho họ mà họ cứtưởng ngược lại.
Với nguyên tắc làm việc thì tôi nghĩ bất cứ doanh nghiệp nào cũng sẽđồng ý với tôi. Nghệ sĩ mà, có tài thì thường có tật. Mà một trong nhữngcái tật lớn nhất là họ muốn làm đại bàng. Họ rất muốn trở thành đại bàngnhưng họ quên trên đại bàng còn có phượng hoàng nữa.
Ngại tiếp xúc với báo chí để tránh tổnthương
Nhưng đâu phải mỗi diễn viên từ IDECAFbước ra mới nói thế, cánh báo chí cũng than thở việc khai thác thông tinở Idecaf cũng như để tiếp cận được anh cũng không dễ dàng gì…
Một phần do chúng tôi ít người và quá nhiều việc. Một vở kịch làm ra làbao nhiêu người phải lao vào việc. Đã lao vào việc thì ngay giám đốcHuỳnh Anh Tuấn một mình phải làm rất nhiều việc. Chúng tôi không chỉ cócác sân khấu mà còn có nhà hát múa rối dành cho thiếu nhi gồm múa rốinước vừa múa rối cạn. Chi nhánh của chúng tôi mở rộng tới Đà Nẵng thànhra nhiều việc lắm!
Thời này, bên cạnh việc dốc sức làm ravở diễn anh cũng nên dành thời gian để PR cho tác phẩm của mình chứ…
Chúng tôi cũng có kế hoạch PR kiểu của chúng tôi đó chứ! Thực ra bạnphải hiểu thế này, chúng tôi không tin lắm vào cách viết bài của nhà báobây giờ.
 |
Anh nói thế với cả báo chí ư?
Tôi chẳng thấy mình phải sợ điều gì để không nói thật cả. Tôi biết cónhững nhà báo viết viết phê bình hay vô cùng nhưng những người đó giờ cóchức hết rồi, họ giữ trang rồi thì không viết nữa. Bây giờ toàn những emtrẻ mà họ viết kinh lắm! Có bạn trao đổi với tôi mà hỏi anh có thể kể vềquá trình hoạt động của anh được không? Hỏi vậy tôi không “quạu” saođược! Đó là sự tác nghiệp quá dở.
Chưa kể nhiều nhà báo lấy tin ngộ lắm! Lấy tin xong rồi mang kể hết nộidung, toàn bộ câu chuyện của vở kịch của chúng tôi lên báo. Có người cứhỏi vở của anh của anh muốn nói gì vậy, chủ đề là gì. Với tôi, không cógì vô duyên bằng ông đạo diễn đi giải thích chủ đề vở diễn hay ông họasĩ đi giải thích một bức tranh trừu tượng. Nên khi có nhà báo hỏi tôiđều trả lời: “Thôi, đi coi đi rồi hãy nói!”. Để tránh làm tổn thươngnhau nên tốt nhất là tôi nên tránh tiếp xúc.
Kịch của Lê Hoàng tiếp cận với sân khấuthế giới
Không thể phủ nhận sân khấu IDECAF vẫnhoạt động rất tốt và ổn định về mặt khán giả nhưng anh có thấy cũng vìđiều đó mà Idecaf đang trở nên đều đều và thiếu đi sự đột phá?
Cái đó còn tùy thuộc vào khả năng, chứ vươn tới thì sân khấu nào cũngmuốn. Nhưng “người sao thì chiêm bao vậy”, tầm mình tới đâu thì mìnhvươn lên tới đó và mỗi một ngày thì mình sẽ cố gắng hoàn thiện mình lênmột chút.
Tôi không phủ nhận rằng ở sân khấu chúng tôi đây đó vẫn những vở diễnrất bình thường, chưa đạt được đến cái tầm mà mình mong muốn. Bởi chúngtôi là đơn vị tư nhân, chúng tôi cũng cần phải lấy cái này để nuôi cáikia. Dù là nhà hàng sang trọng, nhà hàng năm sao đi chăng nữa thì trongthực đơn vẫn có những món rất dân dã.
Khác chăng là nếu bún riêu ngoài đườngthì chỉ hai ngàn một tô còn ăn trong nhà hàng sẽ là hai mươi ngàn. Chỉvậy thôi! Tôi nghĩ đơn vị nào cũng làm như vậy hết! Nhưng nhờ mấy vởbình thường đó mới nuôi được những cái gọi là “tầm” đó!
Anh thực tế nhỉ?
Tôi sống rất thực tế! Bạn cứ nhìn vào bàn tay tôi xem. Bàn tay này làbàn tay của người không mơ mộng, không viễn vông.
Nhưng làm nghệ thuật thì cũng cần phảilãng mạn, phải bay bay, thậm chí là viễn vông tý thì mới ra được chấtchứ anh…?
Không! Bạn phải hiểu viễn vông nghĩa là không thể thực hiện được. Còn mơthì tôi vẫn mơ chứ. Cái nào tôi mơ thì tôi tin cái đó tôi làm được nhưNgàn năm tình sử là một giấc mơ của tôi đó. Tôi tin là tôi làm được vàbằng mọi giá tôi phải làm được như thế. Tôi không mơ những giấc mơ màtôi biết chắc mình không làm được.
 |
Thế năm nay anh có dự định làm vở nàokiểu Ngàn năm tình sử không?
Tôi cũng sẽ làm một thứ gì đó nhưng sẽ không ồ ạt nhưNgàn năm tình sử đâu. Bởi nếu cứ làm vậy thì ngay bản thân tôi sẽchán tôi. Tôi thích làm một gam khác. Hiện tôi đã có kịch bản rồi nhưngtác giả chưa ưng ý, tôi chờ sửa nữa cho hoàn toàn ưng ý thì tôi sẽ làm.Đây là một vở hiện đại.
Chẳng sân khấu nào dựng kịch của LêHoàng, anh vẫn dựng?
Dòng kịch này có nhiều người lên án vì người ta coi không được, thậm chíngười ta nói nó quá thô nhưng trong cách nhìn của chúng tôi thì đây làdòng kịch rất đặc biệt. Tôi thấy dòng kịch của Lê Hoàng tiếp cận vớidòng kịch thế giới mạnh lắm!
Tôi nói thật là ở Việt Nam chưa có ai viết được như thế. Tôi ra nướcngoài xem nhiều dòng kịch và thấy đúng là ông Hoàng viết kịch rất gầnvới sân khấu thế giới. Chẳng qua khán giả Việt Nam chưa tiếp cận được.Thực sự càng nói tôi càng thương khán giả Việt Nam. Khán giả Việt Nammình chưa tiếp cận được với khán giả sân khấu thế giới.
Cả các nhà lý luận phê bình nhà ta cũng chưa tiếp cận được với sân khấuthế giới cho nên mới lên án rầm rộ dòng kịch của Lê Hoàng. Những câuchuyện của Lê Hoàng kể không phải 1 là 1 mà là 1 nhưng là 3 là 4.
Thế nên bên cạnh dòng kịch chúng tôi phục vụ cho lớp khán giả này chúngtôi sẽ có một dòng kịch kiểu Lê Hoàng cho môt lớp khán giả khác bởi ởIdecaf cũng có những khán giả cảm được kiểu kịch của Lê Hoàng.
Gần đây tôi đi sang Nhật và xem một vở kịch gần giống vớiNgụ ngôn năm 2000 của anh Lê Hoàng. Khán giả xem đông lắm. Tôi cótrao đổi với giám đốc nhà hát và họ nói chúng tôi có nhiều dòng kịch chứkhông chỉ mỗi dòng này. Có dòng thiên về hài, có dòng khác thuộc dạngkhó coi hơn…
Tôi có hỏi thẳng thế dòng nào của bạn có nhiều khán giả nhất thì họ vẫnnói là hài. Bao giờ hài kịch cũng là dòng khán giả xem nhiều nhất và đólà dòng nuôi sống các dòng khác. Họ nói chúng tôi phải “kinh tế hoạchtoán”, thay đổi kịch mục để phục vụ cho nhiều loại khán giả khác nhau.Tôi trố mắt hóa ra người ta cũng giống mình. Nghĩa là cách làm của mìnhkhông đi ngược gì với thế giới cả mà. Và như thế tôi rất tự tin vì mìnhkhông sai.
Sân khấu IDECAF cũng đã có những vở khó xem nhưTrắng xanh vàng đỏ của LêHoàng, hay Người tốt thành Tứ Xuyêncủa Bertold Brecht. Và nói thẳng với bạn vởNgười tốt thành Tứ Xuyên chúngtôi diễn đúng 17 xuất là phải đóng lại vì không có khán giả.
Xin cám ơn anh vì cuộc trò chuyện này.
TheoTT&VH Cuối tuần
