Không biết ai đã khéo đặt tên cho cá cơm, phải chăng vì con
cá gắn bó với cuộc sống của người dân vùng biển như bữa cơm hàng ngày
nên được gọi như thế? Món ăn từ cá cơm cũng bình dị như tên gọi của nó,
nhưng phong phú vô cùng.
Cá cơm là nguồn thực phẩm giàu đạm, bổ dưỡng và lành tính. Cá cơm có
nhiều ở các tỉnh ven biển miền Trung và Nam bộ, nhưng mùa cá cơm ở mỗi
vùng mỗi khác, có từ tháng Hai đến tháng Tám. Bên cạnh cá cơm biển còn
có cá cơm sông. Ngoài việc ăn tươi, phơi khô, người ta còn dùng cá cơm
để làm mắm.
Cá cơm lăn bột chiên
Cá cơm cắt bỏ đầu, bỏ ruột, chà sạch vảy ngâm với nước muối rồi rửa
sạch, để ráo. Cá cơm sông thường nhỏ hơn cá biển và cũng dễ làm sạch
vảy. Ướp cá với ít bột nêm, tiêu xay và nước ép tỏi để thấm khoảng 15
phút. Trải bột năng ra đĩa to rồi cho cá vào tẩm đều bột, sau đó dùng
rây bỏ hết bột thừa rồi cho cá vào chảo dầu sôi để chiên, cá cơm mau
vàng nên chỉ để lửa vừa. Cá chín vàng vớt ra để ráo dầu. Món này ăn kèm
với cơm trắng, cuốn bánh tráng rau sống chấm nước mắm chua ngọt, hay làm
đồ nhắm ăn kèm với dưa leo, rau sống chấm tương ớt đều ngon.
Cá cơm kho dưa hường
Dưa hường là trái dưa hấu non được người làm vườn hái bỏ bớt để dưỡng
những trái còn lại. Cá cơm kho nên mua cá biển, vì cá sông mềm, dễ nát.
Ướp cá với hành tỏi băm, hạt nêm, mắm, ớt giã nhuyễn hoặc ớt bột, nước
màu. Dưa hường gọt bỏ vỏ, bổ trái dưa ra thành bốn-sáu miếng, lót dưới
đáy nồi một lớp dưa rồi một lớp cá cho đến hết. Bắc nồi lên nấu sôi thì
giảm lửa nhỏ lại, kho riu riu đến khi cạn, thỉnh thoảng nhớ xóc nồi để
cá thấm đều gia vị, nêm lại cho vừa ăn trước khi cá cạn. Dưa hường nấu
canh cá cơm cũng ngon không kém.
Cá cơm nấu canh với khế
Cá cơm nấu với khế là món canh đặc trưng của miền Trung. Khế cắt bỏ
phần rìa của khía, rửa sạch, cắt sợi hơi lớn hoặc cắt miếng ngang. Cá
ướp với hành tím băm, hạt nêm, ớt bột, ít đường và nước mắm. Phi thơm
hành, bỏ cá vào xào sơ rồi vớt ra để riêng. Cho nước vào nồi xào cá, nấu
sôi, thả cà chua, khế vào, nước sôi trở lại thì cho cá vào, nêm lại gia
vị vừa ăn. Rắc rau răm lên mặt khi dùng.
Cá cơm cuốn lá lốt
Lá lốt rửa sạch để ráo, cắt nhỏ một ít. Cá cơm băm nhuyễn, trộn với
thịt heo xay, thêm gia vị như hạt nêm, tiêu, hành tỏi băm, mắm hoặc
muối, ít đường và lá lốt cắt nhỏ, trộn đều. Trải lá lốt ra cho phần nhân
này vào rồi cuộn lại, nhớ lấy tăm ghim lại cho lá khỏi bung ra, đem
chiên vàng. Lửa để nhỏ cho phần nhân bên trong chín mà không bị cháy.
Thưởng thức ngay khi cuốn còn nóng.
Mắm cá cơm chua
Mắm cá cơm chua là đặc sản của vùng Tây Nam bộ, có nhiều cách làm, nhưng cách dễ nhất là chọn cá thật tươi, sau khi cắt đầu, bỏ ruột và chà sạch vảy đem phơi nắng khoảng vài tiếng cho cá dẻo và trong. Trộn đều cá với tỏi ớt. Sau đó nấu nước mắm và đường cho sôi và đường tan hoàn toàn, để nguội. Xếp cá vào lọ thủy tinh, đổ nước mắm đường vào rồi gài lại để mắm không nổi lên, khoảng 15 ngày là mắm chín. Khi ăn múc mắm ra đĩa, trộn với thơm băm nhỏ, thêm ớt, chanh và đường cho vừa ăn, kèm với thịt luộc, bún, rau sống, khế, chuối chát, dưa leo.