Năm 2011, giá vàng lên đến mứckỷ lục khi vượt qua ngưỡng 1.900 USD/ounce (ở Việt Nam là 49 triệu đồng/lượng)vào đầu tháng 9. Đến đầu tuần lễ cuối cùng của năm 2011, giá vàng xuống dướingưỡng 1.600 USD/ounce (chính xác là 1.592,30 USD).
Năm 2012, vàng sẽ xuống từ từ hay xuống không thắng, hoặc có thể lên trở lại?
Quả thật “thần vàng” chưa bao giờ chói lọi như hôm thứ hai 5/9/2011 khi giá lênđến tột đỉnh 1.921 USD/ounce, trước khi xuống chạm ngưỡng 1.900 USD sáng hôm sau(xem biểu đồ). So với ngưỡng 1.400 USD/ounce hồi đầu năm, giá vàng tăng trên 500USD/ounce.
 |
| Diễn biến của giá vàng trong 10 năm qua. |
 |
| Diễn biến giá vàng trong năm 2011. |
Tượng con bò vàng và nỗi sợhãi
Bầu không khí nợ nần và chứng khoán cứ thua lỗ ở châu Âu cũng như việc quốc hộilưỡng đảng Mỹ cù cưa không thỏa thuận nâng trần nợ được với nhau đã khiến bậctín nhiệm của nước Mỹ bị S&P hạ thấp. Thế là tờ giấy bạc xanh càng bị chối bỏ.
Ngày thứ hai 5/9 đó, vàng đã trở thành “con bò vàng” mà ngày xưa dân Do Tháitừng đúc tượng thờ trên đường di tản trong sa mạc Sinai vì mất đức tin nơiThượng đế và “người dẫn đường” là tiên tri Moise. Nó “đá văng” USD, đồng tiềnđược sử dụng nhiều nhất trong thương mại quốc tế, trên các thị trường hối đoáivà là trữ tệ nhiều nhất trên thế giới.
Tại các thị trường chứng khoán châu Âu, thiên hạ rần rần “bỏ của chạy lấy người”trước việc nữ Thủ tướng Đức Angela Merkel, người đang được xem là “cứu tinh” củakhu vực đồng euro, bị lung lay sau một cuộc bỏ phiếu ở Đức. Khi “người cứuchuộc” (nợ) xính vính, toàn thể các “con nợ” còn biết bám víu vào đâu? Thế làgiá vàng vốn đã tăng vọt như “có cánh” từ mấy tháng qua cứ thế mà “thăng thiên”trước những tin tức xấu của nền kinh tế Mỹ.
Khi niềm tin đã bị mất sẵn từ cuộc khủng hoảng lần thứ nhất năm 2008 ở Mỹ, nayvới cuộc khủng hoảng công nợ cả ở Mỹ lẫn châu Âu thì bất cứ tin xấu nào ở bênnày hay bên kia Đại Tây Dương, thậm chí một vài tiếng giày trận vang lên từIran, cũng khiến thiên hạ sợ hãi, chối bỏ tờ giấy bạc xanh, tìm đến bức tượng“con bò vàng”.
Thế nhưng, việc dư luận sợ hãi trước những biến cố là một lẽ và là một điều hếtsức tự nhiên. Song việc các “bàn tay lông lá” giật dây sự sợ hãi lại là một lẽkhác. Giáo khoa thư khoa học truyền thông gọi đó là “appeal to fear”, gieo rắcsự sợ hãi, làm chao đảo tờ giấy bạc xanh, đẩy giá vàng lên.
Một khi sự sợ hãi bị kích động đến kỳ cùng sẽ làm nảy sinh một tâm lý khác màgiáo khoa thư gọi là “wagon-band”: người ta lời quá xá, tại sao mình không theovới, trong chiều này hay trong chiều kia, tùy hoàn cảnh? Hai tâm lý đó tạo thànhđiều gọi là “tâm lý bầy đàn”, như nhận định về thị trường vàng Việt Nam củathống đốc Ngân hàng Nhà nước.
Những thông tin trái chiều
Nếu nhìn vào biểu đồ giá vàng năm 2011 sẽ thấy chỉ trong vòng chưa đầy mộttháng, từ hạ tuần tháng 9 đến thượng tuần tháng 10/2011, giá vàng thế giới đãtuột những 300 USD/ounce, từ ngưỡng 1.900 USD xuống còn 1.600 USD/ounce. Và từđó, giá vàng cũng có những lúc “vùng vẫy” lên ngưỡng 1.800 USD/ounce rồi xuốnglại ngưỡng 1.600 USD/ounce. Liệu giá vàng có trụ lại được ở “phòng tuyến” này?
Trước lễ Giáng sinh, giá vàng đã xuống thấp hơn ngưỡng 1.600 USD/ounce, coi như“phòng tuyến” này đã bị thủng! Báo chí thi nhau đưa tin theo các bình luận quốctế: thị trường vàng hướng tới quý giảm giá đầu tiên. Có tờ báo đưa tin theonguồn tin nước ngoài: “Giá vàng có thể giảm dưới 1.500 USD/ounce trong ba thángtới” (3). Ngược lại, cũng có tờ đăng tin trái chiều: “Giá vàng sẽ tăng hai chữsố trong năm 2012”.
Trong “rừng” tin đó, thái độ cần có là gì? Giáo sư báo chí Beth Lane, tác giảcủa “Đọc báo là gì? Tại sao người sử dụng báo chí cần biết đọc (báo)”, từng căndặn phải tự đặt các câu hỏi sau khi đọc một tin, bài kinh tế: “Thông điệp nàynhắm đến ai? Ai muốn nhắm đến ai và vì sao? Hướng đến cái gì? Cái “lưỡi câu” xúccảm nào đang được sử dụng để độc giả chú ý? Ai “đẻ” ra bài báo này và vì mụcđích gì? Ai được lợi, ai mất mát? Cái nhìn nào đang được đốc thúc? Cái nhìn nàođang bị che đậy?”.
Không riêng thị trường vàng mà thị trường chứng khoán, địa ốc... đều tồn tạitrên những làn sóng tâm lý đó! Vấn đề là ai hưởng lợi khi những thông tin đóđược đưa ra.
Tâm lý sợ “thua đau” hay “vuột” mất cơ hội kiếm lời luôn chi phối các quyết địnhmua vào, bán ra. Việc những cụm từ như “hôm qua, nhiều người đã ào ào đem vàngra bán chốt lời” hay “rồng rắn xếp hàng mua vàng”, rồi “giá vàng trong nước vẫncòn cao hơn giá vàng thế giới” hoặc “giá vàng trong nước còn thấp hơn giá vàngthế giới” cứ được lặp lại hằng ngày... vô hình trung kích động sợ hãi thua lỗhoặc ham muốn kiếm lời, thúc giục có bao nhiêu vàng đem bán ra cho kịp “chốtlời” hoặc ngược lại!
Kết luận của Beth Lane: “Biết đọc báo không phải là bạn biết tin tức gì, màlà... bạn đặt câu hỏi gì từ những tin tức đó” có thể là kim chỉ nam cho việc đọctin tức về vàng, chứng khoán, địa ốc...
Từ cách nhìn đó có thể tạm ghi nhận hai luồng tin và dự báo. Trước hết là vàngsẽ tuột giá, “bong bóng” sẽ nổ sau 11 năm được thổi căng. Song cũng có dự báotrái chiều như của Bloomberg hôm 2/11/2011: “Các nhà dự báo chính xác nhất nóirằng vàng sẽ tăng trở lại và đạt kỷ lục mới vào tháng 3 (năm tới) do trì trệtăng trưởng kinh tế và cuộc khủng hoảng nợ của châu Âu không được hóa giải. Giávàng đặt mua trước tại New York tăng 14%, đạt 1.950 USD/ounce cho cuối quý 1 nămtới, căn cứ theo các dự báo của 8/10 nhà phân tích được Bloomberg theo dõi từtám quý qua”.
Thế nhưng, độ chính xác của các dự báo này lại là một vấn đề, nếu thật sự theodõi. Ngày 23/12/2011, Kitco loan: “Vàng có lẽ sẽ có thể được bán trong khoảng1.600-1.650 USD/ounce trong tuần tới, tuần lễ cuối cùng của năm”. Song thực tếcủa tuần lễ sau lễ Giáng sinh hoàn toàn đính chính dự báo đó: vàng xuống dướingưỡng 1.600 USD ngay từ đầu tuần như đã nêu ở trên.
Chẳng thể trách Kitco được vì chỉ dự báo “có lẽ” và cho một tuần lễ mà thôi. Màthị trường vàng hay tài chính “sống” được là những tăng giảm theo hình “răngcưa” ngắn hạn, thậm chí từng giây như trên thị trường chứng khoán, để thiên hạtùy nghi “lướt sóng”, chứ cứ tăng hay giảm một đường thẳng lấy gì “ăn”, đóng cửamất!
Trong bối cảnh của những thông tin trái chiều đó, việc theo dõi các đánh giá bốicảnh toàn cục của thị trường trong chiều sâu và dài hạn sẽ cho phép tự mình ướctính hơn. Trong số các phân tích bối cảnh dài hạn và chiều sâu đó, đánh giá củaFrank Giustra trên tờ Vancouver Sun đáng lưu ý: “Số tiền mà châu Âu và Mỹ cầnđến để giải cứu nợ vào khoảng 10.000 tỉ USD. Số tiền đó hoàn toàn không có, màchỉ có thể được nặn ra bằng cách in tiền ồ ạt. Khi các ngân hàng trung ương intiền và tăng cung tiền, đồng tiền mất giá”.
Luận cứ của Frank Giustra dựa trên tổng nợ của Mỹ và châu Âu để dự báo rằng cácngân hàng trung ương sẽ tiếp tục in tiền và vàng sẽ tiếp tục lên giá. Con số10.000 tỉ USD công nợ gộp là một con số có thể kiểm chứng được, nên đây có thểlà một chi tiết tham khảo để tự trả lời câu hỏi: thế giới đã, sắp, sẽ ra khỏicuộc khủng hoảng nợ công này chưa và vàng ở đâu trong đó?
Theo Hữu Nghị
Tuổi trẻ
