"Bắc Bổ Đà, Nam Hương Tích" - lời ca ngợi vẻ đẹpvà tầm cỡ của hai ngôi chùa thuộc thiền phái Lâm Tế lớn vào bậc nhất, đã khiếnkhông ít du khách tìm về vùng đất tổ Bổ Đề.

Được xây dựng vào thời Lê (thế kỷ XVIII), chùa Bổ Đàlà một trong những ngôi chùa cổ kính và lớn nhất vùng Kinh Bắc xưa và Bắc Giangnay, như câu ca dao đã "xếp hạng":

Thứ nhất là chùa Đức La,
Thứ nhì chùa Bổ, thứ ba chùaTràng

Nét cổ kính chùa Bổ Đà
Cổng và tường đất - nét độc đáo của Bổ Đà

Chùa Bổ Đà (thuộc huyện Việt Yên,tỉnh Bắc Giang) lưng tựa núi Phượng Hoàng xinh đẹp, mặt nhìn ra dòng sông Cầuyên ả. Nơi đây sơn thủy giao hòa, cảnh sắc, không gian nhuốm màu huyền thoại.Cảm động trước vẻ đẹp của chốn tổ Bồ Đà, người xưa đã có câu thơ:

Bốn bề phong cảnh lạ thay
Bồng lai kia cũng thế này màthôi

Nét cổ kính chùa Bổ Đà
Chính điện chùa

Nét khác biệt của Bổ Đà so vớicác ngôi chùa truyền thống ở miền Bắc Việt Nam là lối kiến trúc ‘‘nội thôngngoại bế”, tạo vẻ u tịch, thanh vắng, linh thiêng. Cổng, tường bao được trìnhbằng đất với độ dày 0,8m, cao 2-3m. Đó cũng là những nét cổ độc đáo mà hiếm nơinào còn giữ được. Hệ thống kiến trúc của chùa gồm gần một trăm gian liên hoàn,bố cục hài hoà với nhiều vật liệu dân dã: đất, gạch nung, ngói, tiểu sành...

Nét cổ kính chùa Bổ Đà
Một góc chùa Bổ Đề

Được khởi dựng vào thời Lê, hiệnnay chùa còn nhiều tài liệu, hiện vật, cổ vật có giá trị lớn về mặt văn hóa,lịch sử, kiến trúc và mỹ thuật như: chuông đồng, bia đá, hoành phi, câu đối...Ngoài ra, chùa Bổ Đà hiện còn lưu giữ một kho tàng di sản Hán Nôm phong phú vềsố lượng, đa dạng về loại hình với hàng trăm cuốn kinh sách, luật giới nhà Phật.

Đặc biệt trong chùa còn lưu giữ bộ mộc bản kinh Phật cổ nhất Việt Nam được khắctrên gỗ thị. Bộ kinh được hình thành từ ý tưởng của các vị tổ sư dựng chùa muốncó một bộ kinh để truyền dạy đạo Phật cho đời sau.

Nét cổ kính chùa Bổ Đà
Vườn tháp chùa Bổ Đề

Chùa Bổ Đà có tổng cộng hơn 2000 mộc bản của các bộkinh như: Lăng nghiêm chính mạch, Yết ma hội bản, Nam hải ký quy… Bổ Đà hiệncũng còn một vuờn tháp cổ, nơi tàng lưu xá lị, tro cốt nhục thân của các vị tăngni. Với gần 100 ngôi tháp, vườn tháp chùa Bổ Đà được đánh giá là đẹp và lớn nhấtViệt Nam. Vì là một trong những trung tâm lớn của dòng thiền Lâm Tế nên hằng nămđến kỳ “kiết hạ an cư”, có rất đông các vị tăng ni, tín đồ ở nhiều vùng khácnhau tập trung về đây tham thiền học đạo.
Nét cổ kính chùa Bổ Đà
Hát quan họ trong dịp lễ hội chùa

Lễ hội chùa Bổ Đà diễn ra vàongày 17 và 18 tháng hai Âm lịch. Vào ngày này, đông đảo Phật tử và nhân dân gầnxa đổ xô về đây lễ Phật, ngoạn cảnh, thành tâm cúng bái… Ngoài ra, với truyềnthống của vùng Kinh Bắc, lễ hội Bổ Đà cũng là dịp để những liền anh, liền chịcủa làng, các quan họ trong vùng gặp gỡ, giao duyên, cất lên những làn điệu dânca quan họ mượt mà, đằm thắm hồn quê…

Theo Nguyễn VănHưởng
Phụ nữ