Với nhiều điểmmới, thông tư quy định chi tiết về tiêu chuẩn, quy trình, thủ tục hồ sơ xéttặng danh hiệu NSND, NSƯT có hiệu lực từ ngày 30-8 có vẻ như đã “thoáng” hơnnhưng vì sao không được nghệ sĩ quan tâm?
Theo Thông tư 06/2010/TT-BVHTTDL của Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) quy định chi tiết về tiêu chuẩn, quy trình,thủ tục hồ sơ xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (NSND), Nghệ sĩ Ưu tú(NSƯT), thời gian xét tặng và công bố danh hiệu NSƯT, NSND là 2 năm/lần vàodịp Quốc khánh 2-9, thay vì 5 năm như trước đây. Theo NSND Phạm Anh Phương,Giám đốc Nhà hát Nhạc Vũ kịch VN, rút ngắn khoảng cách này là hợp lý. Cũngtheo quy định mới, việc trình xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT chỉ còn 3 cấp:Cấp cơ sở (Sở VH-TT- DL, Cục Nghệ thuật biểu diễn, Cục Điện ảnh...), cấp bộ(ngành, tỉnh) và cấp Nhà nước, thay vì có thêm cấp đơnvị nghệ thuật như trước đây. Thế nhưng, thực chất việc xét tặng theo Thôngtư 06 có thực sự thoáng hơn?
Lòng tự trọng bịtổn thương!
Ông Trương Nhuận, PhóGiám đốc Nhà hát Tuổi Trẻ, cho rằng “bó hơn thì có”. Theo quy định,người được đề nghị xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT có trách nhiệm lập hồsơ, kê khai thành tích của mình, trong đó có bản khai thành tích cánhân. Việc phải tự kê khai thành tích, sau đó có xác nhận thêm của đơnvị cơ sở, với nghệ sĩ hoạt động độc lập (ngoài các đơn vị nghệ thuậtcông lập) và nghệ sĩ đã nghỉ hưu thì phải có xác nhận của UBND phường,xã nơi cư trú về việc thực hiện các chủ trương,chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước... đã khiến không ít nghệ sĩ từ chối danh hiệu này vì bị đụng chạm đến lòng tự trọngcủa họ.
Thực tế, mỗi đợt xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT, các đoàn nghệthuật Nhà nước tỏ ra khá hồ hởi, trong khi đó thì các nghệ sĩ hoạt độngđộc lập, dù tài năng của họ được cả xã hội công nhận, lại rất ơ hờ. Casĩ Cẩm Vân cho đến nay vẫn giữ quan điểm của mình là không làm đơn xinxét tặng vì chị không thể làm điều đó. Và hệ quả là rất nhiều nghệ sĩ,khi được xướng danh NSƯT, tên tuổi của họ lại rất xa lạ đối với khángiả.
![]() |
Vợ chồng ca sĩ Cẩm Vân - Khắc Triệu. đến nay ca sĩ Cẩm Vân vẫn chưa được phong tặng danh hiệu NSƯT vì chị không chịu làm đơn xin. Ảnh: C.T. |
Ngoài lòng tự trọng củanghệ sĩ bị tổn thương, dù được phong tặng NSND, NSƯT thì cả quyền lợivật chất lẫn tinh thần của người được phong tặng cũng không có gì. Trướcđây, NSND, NSƯT còn được ưu tiên cấp nhà ở hoặc nhận những sự ưu áikhác; còn nay, tiền thưởng cho NSND chỉ có 5 triệu đồng, NSƯT là 3 triệuđồng, lấy từ tiền cơ sở.
Hai nghệ sĩ Lê Khanh và Lan Hương, dù có danhhiệu NSND, có bằng thạc sĩ, nhưng đến nay vẫn phải hưởng mức lương củadiễn viên hạng 3, không lên được hạng 2, cũng không chuyển ngạch được dokhông có hội đồng nào thành lập để xét chuyển ngạch cho các NSND này.Ông Trương Nhuận, dù là lãnh đạo một nhà hát của Nhà nước, nhưng cũngtâm sự rất thật: “Việc khen thưởng phải đi kèm những tưởng thưởng tươngxứng về vật chất, tinh thần mới động viên được nghệ sĩ. Còn như hiệnnay, tiền ít, quyền lợi tinh thần thì không có gì nên nhiều nghệ sĩ thựcsự không thiết tha với các danh hiệu này”.
Chuẩn mà khôngchuẩn
Bộ VH-TT-DL quy định:Nghệ sĩ được xét tặng NSND phải có thời gian hoạt động nghệ thuật từ 20năm trở lên; riêng đối với loại hình nghệ thuật xiếc, thời gian hoạtđộng từ 15 năm trở lên, có nhiều giải thưởng nghệ thuật loại vàng vàbạc, trong đó có ít nhất 2 giải vàng quốc gia hoặcquốc tế, tính từ thời điểm sau khi được phong danh hiệu NSƯT.
Trong đó,giải vàng quốc gia là giải Bông sen vàng (cho lĩnh vực điện ảnh, truyềnhình) và giải HCV toàn quốc (của Hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp toànquốc). Với quy định này, những căn cứ để xét giải như trước đây, cụ thểlà HCV, HCB tại Liên hoan Truyền hình toàn quốc, giải Cánh diều vàng,Cánh diều bạc của Hội Điện ảnh, giải của Hội Nghệ sĩ sân khấu... khôngđược công nhận để xét tặng. Tương tự như vậy, ngườiđược xét tặng NSƯT cũng phải có nhiều giải thưởng nghệ thuật vàng vàbạc, trong đó có ít nhất 2 giải vàng quốc gia hoặc quốc tế.
Quy định lấy HCV của Hộidiễn nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quốc làm chuẩn đã khiến nhiều nghệ sĩtỏ ý không bằng lòng vì nó thực sự không... chuẩn. Hội diễn 4 năm mới tổchức một lần, không phải ai cũng có cơ hội được giao vai chính để mà cógiải, vì thế nếu theo quy định này, nhiều nghệ sĩ tài năng sẽ không cócơ hội được vinh danh.
Đó là chưa kể các liênhoan, hội diễn tuy mang tiếng chuyên nghiệp nhưng thực chất lại rấtphong trào, không thiết thực. Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốcnăm 2009 bị dư luận phản đối vì nạn “mưa huy chương” mà ban tổ chức đã trao, thậm chí có vở nội dung rất bình thường cũng có “vàng”.Liên hoan Sân khấu cải lương toàn quốc 2009 có nhữngvở bị chê là dàn dựng mất chất cải lương nhưng vẫn đoạt HCV khiến nhiềunghệ sĩ bất bình. Nếu dựa vào những HCV này để tặngdanh hiệu NSND, NSƯT thì thật không công bằng.
|
Theo Người lao động