Công tác chấm thi tuyển sinhđại học (TSĐH) 2010 đã kết thúc. Đề thi và đáp án môn Ngữ văn năm nay được đánhgiá cao vì hay, theo hướng đổi mới, phát huy được năng lực của thí sinh (TS),chống học vẹt, học tủ, văn mẫu… Thế nhưng, tất cả các trường đều cho biết, điểmsố năm nay sẽ thấp.
Vẫn còn không ít những bài vănngô nghê của các cô tú cậu tú mà khi đọc, giám khảo (GK) phải cười ra nước mắt.Một GK chấm thi TSĐH môn Ngữ văn tại TP.HCM đã ghi nhận lại một số đoạn trongbài làm của TS qua bài viết dưới đây.
Thanh Thảo yêu… cô gái di-gan
Có lẽ nhà thơ Thanh Thảo sẽ hếtsức ngạc nhiên khi đọc được bài làm của một TS viết về ông và bài thơ Đàn ghi tacủa Lor-ca: “Thanh Thảo sang Tây Ban Nha thi đấu bò tót gặp cô gái Di-gan mandại và yêu tha thiết, khi về được cô ấy tặng cây đàn bọt nước màu nâu nên về đếnnhà ông nhớ da diết viết bài thơ này. Chỉ cần hai câu “tiếng ghi ta nâu - bầutrời cô gái ấy” nói hết chuyện đó, đọc vào là hiểu liền…”.
 |
| Các thí sinh tham dự thi đại học vừa qua - Ảnh : Minh Đức |
Một TS tỏ ra bài bản khi dẫn câuthơ đề từ “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” và bình luận: “Cây đàn gắn vớiThanh Thảo nên khi chết tiếc chôn theo luôn làm kỷ vật, đó là ước muốn không chỉriêng gì Thanh Thảo mà của bất cứ ai có vật gì gắn với mình, nhưng đâu phải cáigì cũng chôn được, giả tỉ thầy cô đi dạy chết chỉ chôn cây viết, cục phấn chứlàm sao chôn tấm bảng theo được, chỗ đâu mà chôn?...”.
Có TS thật thà: “Thầy của emnói bài thơ này hay lắm, em ráng nghe theo nhưng nói thiệt là em hổng hiểu gìhết, chỉ nhìn vào hình thức đã thấy sai chính tả vì đầu câu mà chẳng viết hoa,rồi thơ câu dài câu ngắn khó học thuộc quá nên làm sao mà hay được? Trả bài ởlớp hai lần bài này không thuộc mà giờ lại ra đề thi làm sao biết mà làm?”.
Một TS khác, có lẽ yêu bóng đá vàhâm mộ đội bóng xứ sở bò tót nên chỉ viết vỏn vẹn “Tây Ban Nha vô địch!!!” trongbài làm cảm nhận về ba đoạn thơ của Thanh Thảo.
Chí Phèo và Hộ còn khổ hơn chịDậu
Đó là khẳng định trong một bàilàm của sĩ tử khi cảm nhận về chi tiết “bát cháo hành” mà nhân vật Thị Nở mangcho Chí Phèo và chi tiết “ấm nước đầy và nước hãy còn ấm” mà nhân vật Từ dànhsẵn cho Hộ. TS này viết: “Trước khi đọc Chí Phèo và Đời thừa em cứ nghĩ trongxã hội chị Dậu là người khổ nhất vì chị bán bầy chó và bầy con vẫn không đủ tiềnnộp thuế cho chồng và chuộc người đã chết. Nhưng khi học xong hết em mới rút ramột kinh nghiệm hết sức bổ ích là Phèo và Hộ còn khổ hơn Dậu vì không có gì đểbán nên Chí Phèo đi bán cháo hành, Hộ làm nhà văn mà chẳng viết được tác phẩmnào phải đi phụ vợ bán nước, rồi chuyện cơm áo đè lên khiến anh phải bán luôncái ấm trong khi nước đầy và hãy còn ấm trên bếp… Thử hỏi có ai trong chúng takhổ hơn không chứ?...”. Bài làm này còn hào hứng đi vào phân tích cách thức…nấu cháo hành “…Muốn nấu cháo hành thì phải có gạo, có nước, có nồi, có bếp màhồi đó toàn dùng bếp củi làm gì có bếp ga bếp điện như bây giờ nên phải có củi,đặc biệt cháo hành thì hiển nhiên thứ vật dụng không thể không cho vào nồi cháolà hành…”.
Hoàn cảnh và địa điểm gặp gỡ củaChí Phèo và Thị Nở được TS “sáng tạo” đến bất ngờ: “Chí Phèo thấy Thị Nở trôidạt trên chiếc thuyền nhỏ, ghé mắt vào nhìn thấy nàng nằm tênh hênh trống hoáccó gì thôi thúc như là tình yêu. Họ ăn nằm với nhau lênh đênh trên biển qua đêm.Sáng tỉnh dậy Thị Nở thấy Chí Phèo mệt đừ, nằm co ro một chỗ… Không đẹp bằng chịbằng em nhưng Nở dịu dàng, chăm sóc Chí Phèo chu đáo khiến anh xúc động khóc.Thấy vậy Thị Nở mần liền mấy món ngon đãi nhưng Chí Phèo chọn ngay tô cháo hànhvì từ hồi nào tới giờ ở tù đâu được ăn cháo hành nên ai chưa ăn thì không biếtnó ngon cỡ nào…”.
Muôn kiểu “ngạc nhiên”
Cách trả lời các câu hỏi trong đềthi của TS đã khiến GK “đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác”, như cách nóicủa một GK chấm chung với chúng tôi. Xin liệt kê ra đây vài dẫn chứng minh họa:“…chính Bá Kiến đã tàn phá hết công lực của Chí Phèo nên anh chàng lực sĩ khỏemạnh như con trâu tốt của làng Vũ Đại ra tù trở thành anh Chí tàn phế võ công,không ăn gì nổi chỉ thích ăn vạ…”; “Chí Phèo ra tù đến thẳng nhà Bá Tra đòinợ…”; “Chí Phèo và Đời thừa là một tác phẩm sử thi lãng mạn anh hùng tiêubiểu nhất của Nam Cao, nhờ đó mà ông đạt giải Nô-ben đầu tiên trong làng thơ cathế giới…”; “Người lái đò sông Đà là kết quả chuyến đi thực tế Tây Tiến dàitám năm của Nguyễn Tuân!". Nhiều TS không ngại ngần gì khi xếp cả NguyễnTuân, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nam Cao… là “cây bút tiêu biểu của phong trào Thơmới” (!)
Hai đoạn thơ khá hay của Hàn MặcTử và Huy Cận được TS cảm nhận thật… độc “…Năm ngoái cô giáo bảo rằng Huy Cậnbuồn khi ngắm cảnh sông Đà mênh mông sóng biếc. Sau hai năm miệt mài nghiên cứuem thấy cô chưa chắc đã đúng. Khi đọc hai câu thơ “Chim nghiêng cánh nhỏ: bóngchiều sa - Lòng quê dợn dợn vời con nước” thì thấy rõ Huy Cận đang ngắm chimnghiêng và con nước chứ có ngắm cảnh đâu? Huy Cận phải vận hết công lực mới nhìnthấy được vì chim nhỏ, ở rất xa, bay nghiêng chứ không bay đứng, chiều tối mịtmù thì làm sao thấy?... Hàn Mặc Tử buồn vì cô gái chèo thuyền trên sông Hương màkhông biết là ai, có phải người yêu năm cũ không (thuyền ai đậu bến sông trăngđó?), Huy Cận thì buồn vì thấy chim nghiêng khi chiều khuất bóng. Một bên buồnvì con người một bên buồn vì động vật thì đâu có gì giống nhau ngoài chữ buồn…”.
TS khác thì bảo rằng “hai nhà thơcó điểm giống nhau là cùng đi chinh chiến xa nhà, nhìn cái gì cũng nhớ quêhương, nhất là nhớ người yêu. Huy Cận hóa thân vào cánh chim bay về phương Bắcxây tổ yêu thương, Hàn Mặc Tử ví mình như ánh trăng soi sáng trên bầu trời đêmtrở về dòng sông tìm người con gái hò hẹn…”.
Các GK nhận định, so với nhữngnăm trước, năm nay TS viết sai chính tả có ít hơn nhưng việc dùng từ sai, viếtcâu què câu cụt, diễn đạt rối rắm dây cà ra dây muống, không nắm nội dung tácphẩm tăng đáng kể. Không hiểu nổi học hành kiểu ấy mà sao các sĩ tử này đi quatrót lọt 12 lớp, có trong tay tấm bằng tú tài để bước chân vào phòng thi TSĐH?
Đi tìm nguyên nhân
Cần khẳng định ngay rằng đây làmột bộ phận (mà là bộ phận đáng kể chứ không phải nhỏ) TS không biết viết chữ,không biết đặt câu chứ đừng nói chi đến dựng đoạn, làm văn; kiến thức thì trốngrỗng… Tại sao lại có những “sản phẩm” kỳ quái ấy? Rõ ràng, những bài làm nhưtrên không phải chỉ thể hiện trình độ non kém mà ở cả ý thức trách nhiệm đối vớibộ môn, tinh thần thái độ học tập của mỗi TS.
Một HS yếu nhưng nếu có cố gắng,có tinh thần học tập thì có thể bài làm thiếu ý, chưa hay chứ chắc chắn khôngđến nỗi bịa đặt, lan man như vậy được. Một thầy giáo có trên 40 năm gắn vớigiảng đường ĐH nhận xét, rất có thể đó là bài làm của những TS tự do, vì bỏ lâunên kiến thức rơi rụng dần. Cũng có người bảo, đây là những HS vùng sâu vùng xaít có điều kiện học tập và tiếp cận sách tham khảo nên không đảm bảo kiến thức.
Hiệu trưởng một trường THPT ởngoại thành TP.HCM, đã nghỉ hưu, lại cho rằng HS vùng sâu vùng xa nếu đã học đếnlớp 12 thì đa phần là có chí, sẽ rất hiếm xảy ra hiện tượng này, những lỗi ngớngẩn đó chính là của đám con nhà giàu không lo học, chỉ chơi bời lêu lổng. Cũngcó thầy cô là GK nhiều năm kết luận: không ít em không thích thi ĐH nhưng bị giađình ép buộc nên không đầu tư, vào làm bài phải nói nhăng nói cuội thôi! Một TSđã bộc bạch ngay trong bài thi những tâm sự “em biết mình có làm bài cũngkhông đậu vì không có khả năng, không thích thi đại học nhưng cả nhà bảo phảithi nên không dám cãi...”.
Có người cho rằng, lối dạy và họcvăn, cách kiểm tra thi cử như lâu nay đã khiến cho HS quen với đọc chép, họcthuộc lòng, học vẹt, văn mẫu, mất tính sáng tạo, chây lười suy nghĩ. Nay độtngột thay đổi theo hướng mới một chút là TS “chết đứng”! Có người bảo, nội dungchương trình quá nặng, HS học nhiều nên bị bão hòa. Nhiều người còn quy tráchnhiệm cho tinh thần, thái độ học tập, sự quan tâm đầu tư của TS đối với môn họcđược xem là “nhân học” này còn quá kém...
Cho dù có thế nào thì ngành giáodục cũng không thể không sớm xem lại cách dạy và học môn Văn hiện nay, đừng đểcứ đến hẹn lại lên, đến mùa thi là lại gặp vô số những bài văn ngô nghê như thế.Chịu trách nhiệm lớn nhất về “hiệu quả giáo dục” đó không thể là các em họcsinh.
Theo Nhà giáo Hiếu Hạnh
Phụ nữ TP.HCM
