Vào những ngày cuốinăm, hầu như gia đình nào cũng có mua vài nén nhang về thắp cho ông bà, tổ tiên.Đó là một nét văn hoá truyền thống của người Việt.
Điều đáng nói là nhiều ngườiđã quan niệm sai lầm khi cho rằng mùi thơm khói nhang không độc. Thực tế chothấy, bất cứ cái gì sinh ra khói đều độc, từ khói thuốc lá cho đến khói than,khói củi, khói rơm...
Không rõ tự baogiờ, với người Việt Nam, chuyện thắp nhang bàn thờ tổ tiên, ở chùa trở thành nhucầu không thể thiếu trong các dịp giỗ chạp, lễ tết. Nén nhang như một chiếc cầunối thiêng liêng giữa cuộc sống hiện hữu với cõi tâm linh trời đất.
 |
Nhang nayđộc hơn nhang xưa
Thật ra, nhang ngàyxưa không độc hoặc ít độc hơn nhang bây giờ, vì người ta sử dụng chủ yếu gỗhương liệu là gỗ trầm. Bản chất hương liệu này trong đông y có thể sát trùng vàtạo sự hưng phấn, không gây hại. Tuy nhiên, ngày nay nhiều người vì muốn kiếmlời nhiều nên đã sử dụng các hoá chất rẻ tiền để tạo hương, khiến cho chất lượngnhang kém đi.
Một nghiên cứu củacác nhà khoa học ở đại học quốc gia Cheng Kung (Đài Loan) cho biết, một câynhang trung bình chứa 35% hương liệu thơm, 21% dược liệu và bột gỗ, 11% bộtdính, 33% thanh tre. Với nhang sản xuất ở Việt Nam, thành phần này có thể khác.Điều đáng tiếc là hiện chưa có nghiên cứu nào tương tự.
Giống như khóithuốc lá, khói nhang cũng ẩn chứa nhiều hoá chất như: benzene, toluene, xylenes,aldehydes và polycyclic aromatic hydrocarbons. Đây là những chất rất độc hại vớicon người khi hít phải lượng nhiều, chẳng hạn như benzene làm tổn thương tuỷxương, biến dạng hình thể máu… dẫn tới ung thư máu. Hít hơi benzene với nồng độ65g/m3 trong 30 phút có thể gây tử vong.
Hít hơi benzene vớinồng độ 2,3g/m3 trong từ 30 – 60 phút sẽ gây bất tỉnh. Hay như với chất toluene,nếu tiếp xúc thường xuyên qua đường hô hấp sẽ gây nên các biểu hiện tổn thươngchủ yếu của hệ thần kinh trung ương như nhức đầu, nôn mửa, buồn ngủ, loạngchoạng, cùng những biểu hiện như say rượu. Trường hợp nặng có thể mất ý thức vàtử vong. Tương tự, chất xylenes gây nhức đầu, cơ bắp ít hoạt động, rối loạn vàthay đổi cảm giác cân bằng, dị ứng da, mắt, mũi, cổ họng; chất aldehydes gâychóng mặt, buồn nôn, rối loạn nội tiết và chất polycyclic aromatic hydrocarbonscó thể gây ung thư, quái thai...
Để đốtnhang được an toàn
Trong chúng ta, khóai có thể diễn tả hết sự xúc động khi vào khoảnh khắc giao hoà trời đất giữa nămmới và năm cũ, cả gia đình quây quần, thắp lên bàn thờ một vài nén nhang thơmrồi tưởng nhớ đến ông bà, cha mẹ, những người thân yêu đã khuất. Sự lẩn khuấtcủa làn khói trắng, mùi thơm nhẹ lan toả sẽ làm cho ta thấy ấm cúng và gắn bóvới nhau hơn.
Ngày tết đi chùa lễPhật, chúng ta cũng hay bắt gặp nhiều người tay cầm nhang, miệng lâm râm khấnvái cầu mong một năm mới tốt lành, gia đạo bình an. Đây là nét văn hoá tồn tạitừ rất lâu, đem lại cho người ta một sự thanh thản và bình yên trong tâm hồn. Dođó, không thể vì những nguy cơ khói nhang mà từ bỏ việc đốt nhang, điều quantrọng vẫn là biết cách phòng ngừa. Một vài lưu ý để sử dụng nhang an toàn:
Mở thoáng cửakhi đốt nhang: tại các chùa, trong một số nghi lễ, hàng ngàn que nhangthường được đồng loạt đốt lên; hoặc nhiều gia đình khi thắp nhang hay đóng kíncửa khiến khói nhang bị tụ lại một chỗ. Như thế rất không nên. Thay vào đó cầnmở cửa thoáng để khói nhang loãng ra. Không nên để nơi đốt nhang gần nơi cóngười đang ngủ, nằm nghỉ.
Chọn nhang cóthời gian cháy ngắn: cháy trong vòng một phút hoặc ít hơn là tốt nhất. Chọnmua nhang của cơ sở sản xuất có thương hiệu. Dập tắt nhang sau khi sử dụng,không nên để cháy đến tàn.
Tránh mua nhangcó mùi thơm quá dày: nhang càng thơm, nguy cơ ngộ độc càng cao. Trong nhữngdịp đặc biệt, chỉ nên thắp từ một đến ba cây nhang/ngày.
Theo ThS.BS Võ Thị Thu
SGTT
