Lỗ hổng đội ngũ làm phimtruyền hình đang được chắp vá bằng những người chưa từng hiểu biết gì vềphim ảnh

>>

>>

>>

Ngoài việc hút nhân lựctừ các lĩnh vực nghệ thuật khác, sự bùng nổ của phim truyền hình còn dẫnđến việc thiếu hụt trầm trọng nhân sự đoàn phim, lỗ hổng đó đang đượcchắp vá bằng những người chưa từng biết gì về phim ảnh. Đội ngũ làm phimtruyền hình đang ngày càng bị nghiệp dư hóa trong thời buổi “nhà nhà làmphim, người người làm phim” như hiện nay. 

Vừa thiếu vừa yếu

Đạo diễn Xuân Phước nhậnđịnh: “Có thể nói tình hình nhân sự làm phim hiện nay đang lâm vàotình trạng khủng hoảng, thiếu hụt trầm trọng ở tất cả các vị trí, đặcbiệt là thư ký trường quay. Thư ký được xem là cánh tay mặt của đạo diễntrên phim trường nhưng số người thạo việc, làm tốt cũng chỉ có thể đếmtrên đầu ngón tay”.  

Nghiệp dư hóa đội ngũ
Trong “cơn khát” nhân sự làm phim truyền hình, nhiều hãng phim đã phải tự tạo nguồn nhân lực. Trong ảnh: Đạo diễn Nguyễn Quang Minh (bìa trái) trên trường quay phim Lốc xoáy tình đời - người vừa được Hãng phim Phước Sang cử đi học khóa đào tạo đạo diễn ngắn hạn để về làm phim cho đơn vị này

Với những đạo diễn có têntuổi, làm việc lâu năm thì có thể tìm cho mình những cộng sự ăn ý đãtừng hợp tác. Đạo diễn Xuân Phước nói bản thân anh có một ê kíp làm phimtrong nhiều năm qua như quay phim Lê Trí, thư ký Ngọc Thi, họa sĩ thiếtkế Võ Đình Ngọc nên có thể yên tâm phần nào khi ra phim trường do aicũng thạo việc, đoàn phim luôn hỗ trợ tốt cho nhau. Nhưng không phải lúcnào đạo diễn cũng có những may mắn như thế.  

Khi phim được sản xuấttràn lan, nhân sự không có thì việc tranh giành đội ngũ làm phim giữacác hãng cũng thường xuyên xảy ra. Hãng nào muốn giữ “người của mình”thì buộc phải trả lương “nuôi” cộng sự mỗi tháng. Nếu không, các đoànphim phải chấp nhận cảnh chia người. 

Chính vì khan hiếm nhưthế nên dẫn đến một thực trạng  đáng lo ngại là sự pha tạp của các thànhphần làm phim mà nói theo một đạo diễn thì có những ê kíp làm phim hiệnnay đang trong tình trạng “tả pí lù”, nhiều người đứng vào hàng ngũ làmphim nhưng lại không hiểu gì về phim ảnh. Nếu như đạo diễn, diễn viên,quay phim, họa sĩ thiết kế còn được đào tạo ở trường thì những bộ phậnkhác, như: âm thanh, ánh sáng, phục trang, hóa trang, thư ký trườngquay... đều học theo kiểu truyền nghề. Do nhu cầu quá lớn nên chẳng cầntay nghề cao, đội ngũ này vẫn được các đoàn làm phim săn đón. 

Bên cạnh đó, có một lựclượng lớn những người được “bổ sung” đoàn phim hiện nay chỉ là lao độngphổ thông, quen làm việc tay chân là chính chứ không hiểu gì về sángtạo. Không được đào tạo bài bản, lại thiếu kinh nghiệm nên việc xử lýcông việc trên trường quay của đội ngũ làm phim nghiệp dư này khó mà đòihỏi đạt đến sự hoàn thiện cho tác phẩm.  

Nhiều đạo diễn có cùngchia sẻ lắm lúc đạo diễn phải vất vả, căng thẳng “tả xung hữu đột” trêntrường quay, kiêm nhiệm chỉ đạo gần hết mọi khâu để “chạy việc” vì “nếukhông nhúng tay vào, không theo dõi, nhắc nhở từng ly từng tí thì khilên phim có khi là hỏng hết”. 

Chuyên nghiệp: Còntrong mơ! 

Lâu nay vẫn nghe điệpkhúc “phim kém chất lượng vì thiếu kinh phí và thời gian”, nhưng thực sựnhìn lại, việc nghiệp dư hóa đội ngũ cũng là nguyên nhân làm cho phimtruyền hình ngày càng giảm chất lượng.   

“Đạo diễn không thể bađầu, sáu tay để có thể quán xuyến hết mọi công việc trên trường quay.Không thể lúc nào cũng nhấp nhỏm ngồi trước màn hình xem chất lượng phimlại phải vừa nháo nhào chạy ra chỗ ánh sáng, quay phim bảo phải đặt gócmáy thế này, thế khác. May thì có cộng sự giỏi, hiểu nghề; không thìđành chịu vậy. Xét cho cùng, mình có cố hoàn thiện từng phân cảnh thìnhà sản xuất cũng không màng đến điều đó.

Cái họ cần là làm saođể bộ phim hoàn thành sớm, kịp đưa vào lịch phát sóng đúng theo kế hoạchđã đăng ký với nhà đài. Ngay cả nhà sản xuất, không phải ai cũng hiểubiết về phim, chỉ xem phim ảnh là hàng hóa thì còn bàn gì nữa đến chấtlượng nghệ thuật. Đạo diễn rốt cuộc cũng chỉ là một kẻ làm thuê khônghơn” – một đạo diễn đã nói với thái độ bất lực như thế trước tìnhtrạng làm phim đang ngày càng bị nghiệp dư hóa như hiện nay.  

Trong tham luận phát biểutại đại hội điện ảnh vừa qua, đạo diễn của phim Ma làng, Nguyễn HữuPhần, nhận định gay gắt: “Sự thiếu chuyên nghiệp còn ở chỗ người làmphim đang quá tải, cứ làm liên tục từ năm này qua tháng khác thì còn ailấy đâu ra thời gian, công sức để đọc sách, cập nhật thông tin, suy nghĩvề nghề nghiệp. Cứ như vậy, người làm phim ngày càng xơ xác, lạc hậu,trống rỗng về trí tuệ chứ nói gì đến việc cập nhật những tiến bộ nghềnghiệp hoặc công nghệ thế giới”.

Chỉ biết khai thác, không ai đào tạo
 
Nói theo một đạo diễn lâu năm có tâm huyết với nghề thì: “Cái thiếu lớn nhất của phim ảnh hiện nay là cái tâm, đức của những nhà làm phim, thiếu một “lời thề danh dự” để bảo đảm giá trị đúng nghĩa của một bộ phim do mình đứng tên sản xuất”.
 
Nhà sản xuất chỉ xem phim ảnh là một sản phẩm kinh doanh có lời, chỉ yêu cầu kịch bản viết sao cho thu hút quảng cáo là được, không màng đến sự trùng lắp sáo mòn nội dung, bối cảnh. Đạo diễn Võ Việt Hùng bày tỏ: “Chất lượng phim thì trăm dâu đổ đầu đạo diễn, nhưng nhà sản xuất lại là người toàn quyền quyết định từ khâu diễn viên cho đến nhân sự đoàn phim.
 
Có lúc tôi thật sự ngao ngán khi những “cộng sự” trên phim trường của mình là con em, quen biết với nhà sản xuất rồi được giao việc trong đoàn”. Đạo diễn nổi tiếng với loạt phim chuyển thể từ tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh ưu tư: “Lâu nay mình cứ ta thán chuyện làm phim thiếu chuyên nghiệp, lại cứ mơ ước ngày phim ảnh được chuyên nghiệp hóa nhưng lại không thấy có động thái nào để đầu tư, tạo được nguồn nhân lực bền vững. Mà trách nhiệm này thuộc về những người có thẩm quyền”.

Theo Người laođộng