Nhiều người gọi anhlà “đạo diễn chiếu phim bằng mồm”. Vị đạo diễn điển trai cười và nói: Muốngọi sao cũng được, quan trọng là tôi biết tôi là ai và tôi đang dự định làmgì.
Ngô Quang Hải, cho đến tận thời điểm này, vẫn làmột “đạo diễn lạ kỳ” của điện ảnh Việt. “Chuyện của Pao” đã là một câuchuyện rất cũ. Và từ đó đến nay Ngô Quang Hải chưa kịp có thêm một bộ phimnào mới dù rằng lịch họp của anh vẫn bận, vẫn triền miên.
Những bộ phim tiếp theo của tôi sẽ dữ dội hơn rất nhiều
- Cuộc sống của anh dạo này có gì mới hơn không?
- Nhiều thứ mới chứ, ví dụ như cuộc sống của tôi đã chuyển hẳn từHà Nội vào Sài Gòn vàtôi đang bắt đầu lại với một nhịp sống mới, tái cơ cấu lại công ty, gặp gỡcác nhà đầu tư, lên các đề án làm phim mới, kết nối lại những mối quan hệ cũsau một thời gian gián đoạn cũng như tạo thêm nhiều mối quan hệ mới. Đó làtất cả những gì mới đang diễn ra trong cuộc sống của tôi.
- Vậy nhưng lâu lắm rồianh chưa có một bộ phim mới?
- Thời gian dành cho phim ảnh của tôi đã chiếm một phần lớn thời gian lớntrong cuộc đời và tôi rất áy náy vì một phần lớn thời gian tôi đã trì trệ.Nếu có nói khác đi thì ẩn dưới mặt hồ phẳng lặng là những đợt sóng ngầm dữdội và tôi như những đợt sóng ngầm đó, đang chuẩn bị một cách cẩn thận nhất,âm thầm nhất cho ngày xuất hiện trở lại.
 |
- Ý anh là những tác phẩm tiếp theo của anh sẽ dữ dội và choáng vánghơn?
- Chắc chắn là vậy.
- Và nó sẽ không còn là những tác phẩm đèm đẹp, duy mỹ hình thứckiểu như “Chuyện của Pao”?
- Tôi vẫn nghĩ rằng các bộ phim phải có tính xã hội cao cho dù bạn cólàm theo thủ pháp nào đi chăng nữa. Bên cạnh tính xã hội, tất nhiên, sựduy mỹ là điều cũng phải có để mang đến một tác phẩm có thẩm mỹ cao.Thẩm mỹ không chỉ là những khung hình đẹp, nếu đẹp, sến đúng nơi đúngchỗ sẽ rất hay, ví dụ như bộ phim “Những cây cầu ởquậna Mdison” chẳng hạn. Ngoài ra, tôi thích được làm những bộphim có kết cấu đối lập trắng đen như kiểu Black Swan hoặc là sự lậtnhào về cốt truyện ở cuối phim như "Shutter Island".“Chuyện của Pao” là phim đầu tay nên tôi khôngđặt nhiều kỳ vọng vào nó.
- Nói gì thì nói, đẹp sến lộng lẫy hoặc ngồn ngộn những khuôn hìnhđẹp đi nữa thì một bộ phim vẫn cần nhất là có ngôn ngữ điện ảnh riêng.Trong khi đó, ngay cả anh và một số nhà làm phim khác vẫn cứ cung cấpcho khán giả những bộ phim “đẹp để đó” chứ chẳng ấn tượng gì, chẳng ámảnh một chút nào...
- Tôi không phủ nhận câu hỏi của anh nhưng theo tôi, ở mỗi bộ phim, sửdụng thủ pháp, gia giảm chúng như thế nào để khán giả bị cuốn vào cũnglà một yếu tố mà đạo diễn nên biết. Tôi thấy hiện nay có những người làmphim bị lạm dụng, cố đưa nó vào để gây ấn tượng nhưng chưa chắc khán giảđã đồng cảm. Với tôi, bộ phim hay nhất là bộ phim giản dị nhất. Từ nămnay tới sang năm, tôi sẽ làm 2 đến 3 bộ phim.
Tôi đã ngượng, đã xấu hổ về nhận thức mù mờ của mình
- Anh nói nghe mâu thuẫn nhỉ! Những ngày đầu tập tành làm phim, anhđã theo Trần Anh Hùng với trường phái châu Âu,sau đó anh lại đi theo Phillip Noyce về phongcách làm phim Hollywood và giờ anh phủ nhận tất cả! Vậy anh là ai trongcái mớ mâu thuẫn đó?
- Việc này thực chất ra khôngmâu thuẫn và nếu để nói tôi là ai thì tôi nói tôi muốn được làm phim độc lậpvới phim nghệ thuật, đó là một sai lầm. Điều tôi nhìn thấy ở họ - những nhàlàm phim độc lập - là mong muốn bất tận làm ra những bộ phim dù là lớn hoặcnhỏ, mong muốn đi tất cả các LHP, gặp gỡ các nhà sản xuất để đưa ra những ýtưởng mới cho sản phẩm tiếp theo. Tôi mới chỉ có một bộ phim và nó chưa nóilên được điều gì. Tôi cũng đã dành hơn 10 năm trong đời mình để mò mẫm theođuổi nghề này, có những lúc chẳng biết đâu đúng đâu sai, điều mà mãi về sautôi mới hiểu là thực ra chẳng có đâu đúng chẳng có đâu sai, chỉ là quan niệmcủa anh, đặt vào bối cảnh, hoà hợp xã hội mà thôi. Tại sao phim Mỹ lại khiếntất cả mọi người xem, phim Ấn Độ chỉ người Ấn Độxem, phim Trung Quốc cũng vậy, phim Pháp thì ngoàikhán giả trong nước thì còn có giao lưu văn hoá. Tôi cũng đã tham gia nhữngbuổi giao lưu văn hoá như thế trong các năm 2006, 2007 và 2008. Những chuyếnđi đó khiến nhận thức của tôi thay đổi dữ dội và tôi rất là ngượng với cáinhận thức mù mờ của mình về trạng thái không rõ ràng. Một đạo diễn dù có họccao hiểu rộng đến mấy mà làm những bộ phim đánh động vào những LHP quốc tế,thu hút sự chú ý của quốc tế thì tôi cũng không đánh giá cao bằng nhữngngười làm phim đánh động vào xã hội.
 |
- Anh đang bênh, ca ngợi đồng nghiệp ở mảng phim truyền hình vì đó cũnglà công việc hiện nay của anh sau “Chít và Pi”, “Theodấu hương tình” và sắp tới là “Tam giác vàng”?Anh đang lấy ngắn nuôi dài?
- Nói thật là buồn chẳng biết làm gì thì thà làm cái gì còn hơn không, sảnxuất cho vui, suy cho cùng ở tuổi này, giờ này, với tôi thì vui là quantrọng nhất, làm được cái gì hay cái đó. Làm phim cả đời, yêu cái gì khônggiấu được, đối với tôi truyền hình hay điện ảnh không quá quan trọng. Nhữngbộ phim truyền hình tôi làm là những dự án đặt hàng của các tập đoàn, có sẵnvà tôi đến nâng điểm nó lên, cao hơn một chút. Nếu nó là ý tưởng của tôiđiều hành sản xuất từ A đến Z thì nó khác.
- Cụ thể hơn, rõ ràng hơn, anh nhận phim truyền hình là để kiếm tiền?
- Làm để vui. Nếu vui mà vẫn đảm bảo được cuộc sống của mình thì tại saokhông nhỉ! Nếu tôi làm dự án riêng các chương trình truyền hình thì khác,lúc đó tôi sẽ đưa ra quan điểm của mình về mọi mặt.
- Anh có thấy anh đang ngược với xu thế của đồng nghiệp là người ta đitừ truyền hình lên nhựa chứ không anh từ điện ảnh xuống truyền hình như anhcả?
- Tôi thích thú vì tôi chưa từng được làm những điều khác đã làm. Thậm chí,tôi còn thích làm phim ngắn cơ. Mặt khác, tôi thích nói chuyện với những nhàlàm phim trẻ - những người thuộc về underground - tôi thấy họ rất giỏi vàtôi quyết tâm tập hợp họ lại. Hiện nay tôi đang giữ liên hệ với một bạn bênHàn Quốc, một người bên Canada,bên Đức một người. Họ trẻ tuổi, biết ngoại ngữ, cósức mạnh, nhìn nhau là hiểu nhau muốn gì và chúng tôi đồng nhất về quan điểmsáng tạo và thẩm mỹ. Tôi hy vọng với những nhân tố như vậy có thể tạo rađược một đội ngũ sản xuất phim có chất lượng cao.
- Đó là câu chuyện ở tương lại, còn hiện tại, tôi vẫn băn khoăn rằng anhcó phải là một đạo diễn nằm ngoài quy luật đời sống điện ảnh nước nhà haykhông? Anh thành danh với một bộ phim nghệ thuật nhưng sau đó lại không thấybất cứ một hãng phim nào mời anh hoặc anh cộng tác cùng họ - giống như nhữngđồng nghiệp khác của anh như Bùi Thạc Chuyên hoặcNguyễn Võ Nghiêm Minh chẳng hạn. Họ - những hãngphim tư nhân - không hào hứng với anh hay anh đã từ chối họ?
- Thực ra tôi muốn chủ động, tôi đã nhận được một số kịch bản tại một số vịtrí cao tại một số tập đoàn truyền thông nhưng tôi không nhận lời vì tôi khóchịu lắm. Phim là một thực thể không thể tách rời của xã hội bằng cái kiếnthức, nhiệt huyết của mình tôi muốn cống hiến gì đó cho ĐIỆN ẢNH (Ngô QuangHải nhấn mạnh chữ Điện ảnh phải viết hoa). Tôi không nằm trong nhà nước,cũng chẳng hãng tư nhân nào cả nên điều đó là dễ hiểu. Từ quan sát cá nhân,tôi thấy những phim gần đây đang đi lạc lối, một số quan điểm về phim tháiquá, một số phim “cũ người mới ta”, thế giới khai thác hết rồi thì với chúngta mới tinh. Theo như nghiên cứu của những người viết kịch bản thì cách đây10 - 15 năm thì hơn 100 kịch bản thì mới chọn được 2 để làm phim và hiện naylà hơn 200. Từ đó có thể thấy có được 1 kịch bản hay khó như thế nào. Nhữngnhà làm phim gần đây thì đánh vào sự tò mò của khán giả. Tôi hi vọng trongthời gian tới, điện ảnh và truyền hình Việt Nam sẽ thay đổi, hi vọng cónhiều nhà phê bình đúng nghĩa. Điều đó cần có một quá trình bởi rõ ràng gầnđây điện ảnh Việt Nam có nhiều bất cập, không có sự đồng nhất. Chính vì thế4 - 5 năm không hoạt động sâu của tôi cũng có cái ích.
 |
| Tôi không còn quan tâm đến những người cũ nữa |
Tôi không còn quan tâm đến những người cũ nữa
- Anh đam mê điện ảnh đếnđộ quên cả giấc mơ về con cái mà anh đã từng thổ lộ sau cuộc chia tay vớicuộc hôn nhân đầu tiên?
- Sớm hay muộn thì mọi chuyện cũng qua rồi. Đối với tôi có con hay không cócon cũng không còn quá quan trọng, tôi vẫn có thể nhận con nuôi. Điện ảnh làđam mê lớn nhất đời tôi, bất kể ai xúc phạm điện ảnh là xúc phạm tôi cho dùlà người thân. Số trời cho, không dám nói trước điều gì, đạt đến một phầnthôi cũng đã là hạnh phúc rồi, có người vừa đạt được hạnh phúc thì chết luônvì trời cho thế thôi. Tôi có cơ may được gặp một thiền sư phái Mật tông TâyTạng trên chiếc thuyền nhỏ ở Hạ Long. Nhìn thấythầy cứ trầm ngâm ngồi nhìn biển trời tôi hỏi thì vị sư đó nói những ngườisống ở đây thật may mắn, được ưu đãi bởi thiên nhiên, được sống hài hoà làđiều quan trọng nhất trong cuộc sống mỗi người.
- Vậy có bao giờ anh nhìn lại, trách mình đã không đủ sức lôi kéo họhoặc đã tìm hết cách để níu kéo mà không được để rồi bên cạnh anh bây giờchẳng còn người phụ nữ nào dám hi sinh cho anh nữa?
- Không, bởi vì khi mình còn nhìn về điều gì thì nó sẽ là màng chắn của mìnhvới nhận thức sâu hơn, rộng hơn. Tôi tôn trọng quá khứ dù rằng cuộc sống củamình còn nhiều lỗi lầm lắm. Cớ gì mình phí thời gian vào những chuyện đã điqua, nghĩ về những điều tiêu cực trong cuộc sống. Đôi khi người ta phải táchra khỏi cuộc sống.
- Vậy, với anh bây giờ, phụ nữ là không cần thiết hoặc nếu có, họ sẽ chỉlà những vật trang trí cần thiết và vừa đủ?
- Luôn cần thiết vì luôn cần sự cân bằng với một người phát triển bìnhthường. Cha tôi vừa mất hơn 100 ngày, day dứt lớn nhất trong tôi 100 ngàyqua và trước đó nữa là đáp lại mong mỏi của ông. Nó có thể day dứt tôi nhưngcũng qua rất nhanh. Có người hỏi tôi là sao cứ lao về phía trước đầy nguyhiểm, ai sẽ dừng tôi lại, ai sẽ níu tôi lại. Tôi nói rằng tôi tự dừng tôi vàtự níu tôi lại khi cần thiết.
- Anh nói anh cân bằng nhưng tôi thấy rõ ràng anh và những người cũ củaanh không thể là bạn sau mọi chuyện đổ vỡ. Anh không đủ rộng lượng hay sao?
- Tôi luôn muốn tất cả mọi người đều còn là bạn của mình. Tôi không muốndành thời gian cho những việc không cần thiết nữa, những người nào chưa hiểuhoặc bây giờ chưa hiểu, hoặc ngày mai, hoặc năm sau hoặc 10 năm sau thì họngộ ra, tất nhiên điều đó còn phụ thuộc vào nhận thức của họ về chuyện đó.Có thể hơi lâu nhưng cũng chẳng sao vì tôi đâu còn quan tâm nữa. Tôi khôngthể đạo đức giả, cuộc sống của tôi không cho phép tôi nghĩ nhiều về điều đódù có thể họ còn gây phiền hà cho tôi.
- Xin chân thành cảm ơn anh!
Theo Cảnh sáttoàn cầu
