Họ đang trong thờikỳ chuẩn bị đón đứa con đầu lòng chào đời. Người vợ bụng đã to, dichuyển nặng nề. Căn nhà họ như một tổ chim ríu rít, bà chứng kiến nóthay đổi từng ngày, từng ngày...
Chỉ còn chưa đến mộttuần lễ nữa là Giáng sinh. Sân tập thái cực quyền bỗng trở nên vắngvẻ so với mọi ngày. Một số đã về quê và số khác bận rộn với côngviệc gia đình cuối năm, nhóm tập tạm thời giải tán. Vì thế, côngviên trong những ngày này được người ta che chắn, dựng rạp, căng lềuđể biến thành một sân khấu ca nhạc ngoài trời đi kèm với những tròchơi dành cho trẻ con và nhiều quầy bán hàng, bán cây cảnh.
Bà Bình nhận đượcthiệp chúc mừng Giáng sinh của vợ chồng thằng con trai và hai đứacháu nội bên Mỹ. Kèm theo tấm thiệp là một bức ảnh chụp phòng khách;giữa phòng có một cây thông lớn, hai đứa nhỏ ngồi mở những gói quà,cạnh lò sưởi và ngọn lửa giả bập bùng. Lòng bà bỗng nhiên ấm áp lạ.Lẽ ra giờ phút này bà đang có mặt bên cạnh chúng nó, theo lời thỉnhcầu từ nhiều năm nay của thằng con trai.
Sáng nay, bà dậy sớmnhư mọi khi, ngồi ở ghế bành, quấn thêm khăn quàng quanh cổ và cáichăn mỏng đắp dưới chân. Cửa sổ khép nhưng trong nhà vẫn thấy ớnlạnh. Bà để ngọn đèn trần sáng suốt đêm. Cái tim đèn như bị nungtrong lò rèn đỏ rực, sắp sửa chảy thành nước. Qua cửa kính, bà thấycon tuần lộc với chùm đèn màu trang trí nhấp nháy bày trước nhà đốidiện của cặp vợ chồng trẻ. Họ đang trong thời kỳ chuẩn bị đón đứacon đầu lòng chào đời. Người vợ bụng đã to, di chuyển nặng nề. Cănnhà họ như một tổ chim ríu rít, bà chứng kiến nó thay đổi từng ngày,từng ngày. Chỉ đến khi cái tháp chuông đổ một hồi chuông dài vànhững người đi lễ sớm lục tục chuẩn bị trở về, bà mới đứng lên, đivào bếp. Bà đổ sữa vào đĩa cho con Sam và pha cho mình một tách càphê hòa tan. Cả hai cùng ngồi ở bàn bếp với bữa điểm tâm quen thuộc.
Căn bệnh ung thư vúcủa bà Bình qua lần tái khám cách đây hai tháng đã cho kết quả rấtkhả quan và ông bác sĩ điều trị đã nói với bà về tình trạng ổn địnhđầy hứa hẹn trong tương lai. Nhưng trong thâm tâm bà vẫn không mấytin tưởng. Bà tự biết mình không còn sống bao lâu nữa. Chỉ là vấn đềsớm hay muộn.
Một người bạn của bàBình, cùng một căn bệnh và cũng trở về nhà với chẩn đoán lạc quan yhệt. Tuy nhiên, chỉ không đầy hai tháng sau, khi bà ấy vừa bước rakhỏi siêu thị, ông chồng bỗng thấy một bên miệng của vợ méo xệch,liền tức tốc đưa ngay bà trở vào bệnh viện. Chỉ một tuần sau ngườibạn của bà qua đời.
Những chẩn đoán ykhoa ngày nay chẳng đáng tin cậy chút nào, đặc biệt là với căn bệnhquái ác này. Bà biết mình có thể ra đi vào bất cứ lúc nào. Quả vậy,bất cứ lúc nào.
Về mặt tài sản, bàBình chẳng có thứ gì đáng kể. Một căn nhà cấp bốn thuê của nhà nướcvới những tiện nghi trang bị đã cũ kỹ không còn mấy giá trị, quần áovà vài vật kỷ niệm. Bà sẽ lập một danh sách để san sẻ những thứ ấytrong những ngày tới. Còn quá nhiều người quen biết của bà đangtrong hoàn cảnh khó khăn sẽ cần đến chúng.
Điều trớ trêu là vào những ngày này bà chẳng hề bận tâm đến cái chếtcủa mình. Không những không hề cảm thấy sợ sệt mà có vẻ bà đã dọnmình sẵn sàng cho giây phút tối hậu đó một cách hết sức bình thản.Bà đã chứng kiến cái chết, hay nói cách khác, chung đụng với nó, đếnđộ chai lì, thách thức.
Trong vòng năm nămliền, nó đã liên tiếp lấy đi sinh mạng của bà ngoại, cha, em gái vàem trai trong vòng tay của bà. Ngay chính bà hai mươi năm trước cũngđã chủ động tìm đến cái chết khi bất ngờ biết chồng đã phụ rẫy mìnhđể đeo đuổi một cô nhân tình. Bà đã cầm cây kéo toan đâm vào cổ,nhưng ngay đúng lúc ấy, hình ảnh đứa con trai mới chập chững biết đibỗng hiện ra trước mắt làm cho bà chùn tay lại, và bà đã miễn cưỡngkéo dài sự sống cho đến tận hôm nay.
Bây giờ, mối bận tâmlớn nhất của bà không gì khác hơn con Sam. Bà không muốn bỏ rơi nó.Bà nghĩ mình phải có trách nhiệm thu xếp chu toàn để nó có một cuộcsống yên ổn thì bà mới thật sự an lòng ra đi.
Sam là tên của conmèo. Nửa năm trước bà mang nó về từ công viên trong một buổi dạochơi thường lệ. Thỉnh thoảng vẫn có những con mèo hoang lang thangtrong công viên như vậy. Chúng như những kẻ vô gia cư mà bà thườnggặp nằm co quắp trên băng ghế đá, đầu gối lên những bọc vải cũ kỹ.Các bà già và các cô gái trẻ vẫn mang thức ăn đặt ở gốc cây hay dướichân những bức tượng đá để cho chúng.
Bà Hường trong nhómtập thái cực quyền với bà cũng có một bọc ni-lông nhỏ trong túi xáchđựng thức ăn cho mèo. Sau mỗi buổi tập, bà bắt đầu phân phát chochúng. Sáu, bảy con đứng xúm xít chung quanh, ngước những cặp mắttrong xanh hau háu nhìn lên. Những con chưa đến lượt thì sốt ruộtbuông ra những tiếng kêu thương tuyệt vọng thật dài. Cho đến tận saunày, nhiều khi đang cho con Sam ăn, bên tai bà vẫn còn nghe văngvẳng tiếng kêu não nuột của đám mèo hoang ấy.
So với khi mới đượcmang từ công viên về, con Sam đã già đi rất nhiều, già nhanh đến mứcchính bà Bình cũng phải ngạc nhiên. Đầu và lưng của nó bắt đầu xơxác, điểm nhiều sợi bạc và dáng đi của nó không còn nhanh nhẹn, uyểnchuyển như những ngày đầu. Trừ những hôm dịu nắng, Sam rảo qua rảolại đủng đỉnh trước cửa một hồi để sưởi ấm, phần lớn thời gian trongngày nó chỉ thích nằm ườn một chỗ, trên cái nệm tròn lót trên chiếcghế mây ở buồng ngoài, khuất trong góc tối, hai mắt lim dim như đangthả mình vào mộng tưởng.
Bà nghĩ nếu cứ để choSam sống với đồng loại của nó ngoài công viên, biết đâu tình trạngcủa nó sẽ không xuống dốc nhanh thế này, mà ngược lại, sẽ khả quanhơn bởi lý do duy nhất là nó sẽ không phải chịu cảnh sống cô độc nhưbà mà được sống trong một cộng đồng, có bạn bè để thương yêu và sansẻ.
Bây giờ Sam cũng giànua như chủ của nó, cũng biếng ăn và sợ những tiếng động từ thế giớibên ngoài. Giấc ngủ của cả hai sinh vật này càng lúc càng ngắn lại.Nửa đêm tỉnh dậy, nhìn xuống dưới chân, bà Bình đã thấy Sam cũng trởgiấc uốn éo thân mình, và hai cái bóng cô độc ngồi ủ dột bên nhaucho đến khi bên ngoài trời hửng sáng.
Tuổi già, tuổi củanhững tủi thân bất chợt, mau nước mắt như những cơn mưa bóng mâykhông kịp ướt đất. Trong cùng cảnh ngộ, giữa họ nảy sinh một thứtình cảm tương thân, nương tựa vào nhau, như một thứ tình cảm bạnbè. Bà luôn tin rằng thú vật cũng có linh hồn và cũng cần được đốixử tử tế.
Trong khi con Sam cònnhẩn nha với đĩa sữa của nó, bà Bình đã đứng lên sửa soạn. Bà vớitay lấy cái giỏ cói, lót thêm dưới đáy một lớp vải dày rồi ngồi chờcon Sam kết thúc bữa ăn sáng mới bế nó đặt vào trong giỏ. Ra đếnbuồng ngoài, bà khoác thêm chiếc áo len mỏng, ngó quanh một lượttrước khi tắt đèn và khóa trái cửa.
 |
| Minh họa: Tuấn Anh |
***
Bến xe buýt buổi sángchỉ lác đác vài người đứng đợi. Hai đứa nhỏ đeo ba lô sau lưng có vẻlà học sinh ríu rít nói cười với nhau, và một người đàn ông trungniên đang chăm chú đọc báo.
Bà cũng chưa biếtmình sẽ đi đâu với con Sam. Trong đầu bà lúc này chưa có một địađiểm nào cụ thể. Bà nghĩ, trước hết là phải đi thật xa. Bà dự tínhsẽ thay đổi lộ trình nhiều lần, khiến hành trình càng phức tạp càngtốt, bởi bà cho rằng mèo có một bộ nhớ hoàn hảo, chúng có thể dễdàng tìm đường trở về nhà, nếu không tìm cách bôi xóa hết các dấuvết.
Bà chọn đi xe buýt đểcó thể thay đổi được nhiều tuyến xe khác nhau. Còn chuyện có tìmđược người đáng tin cậy để có thể gửi gắm con Sam hay không thì cứđể cho ơn trên an bài. Nghĩ vậy, nhưng tận trong sâu thẳm, bà tinrằng rốt cuộc sẽ có một nơi thật tử tế dành cho con Sam. Nó xứngđáng được như thế.
Chuyến xe đầu tiên bàBình bước lên còn trống khá nhiều chỗ. Bà chọn chỗ ngồi cạnh cửa sổ,đặt cái giỏ cói kẹp giữa hai chân. Bên trong, con Sam vẫn im thinthít, thỉnh thoảng mới khẽ động đậy cựa mình.
Bà lơ đãng nhìn rangoài cửa kính. Phố xá, xe cộ và cây cối lần lượt bỏ lại ở phía saunhư những hình ảnh trong một cuốn phim quay chậm. Ở bến kế tiếp, mộtcô gái lên xe, ngồi vào chiếc ghế trống bên cạnh. Như một phản xạ tựnhiên, bà ngồi khép lại, lấy chân xê dịch cái giỏ cói sát vô trongđể tránh vướng víu cho người khách mới. Dưới chân bà, Sam có vẻ hiểuý chủ, cũng nằm ngoan ngoãn không cục cựa.
Cô gái ngồi xuống,mùi nước hoa tỏa ra sực nức. Hai tai gắn hai sợi dây nghe, mắt đeokính mát, cô chìm đắm trong thế giới riêng của mình, dường như chẳngbuồn để ý chút nào sự có mặt của người bên cạnh.
Sao bà không sang ởvới con cháu? Tuổi già bệnh hoạn ở đây làm gì? Có lần bà Hường hỏi.
Có thể bà Hường bâygiờ cũng ngồi trên xe trên đường đi đến các trại, phân phát quà tếtcho những đứa bé mồ côi. Lúc bà Hường tám tuổi, cha mẹ đều mất bởimột quả pháo lạc khi cả hai đang ở ngoài đồng. Bà Hường và người emtrai sau đó phải về sống với họ hàng nội ngoại, mỗi nhà năm batháng. Rồi cuộc chiến càng lúc càng khốc liệt, làng mạc bị tàn phávà các gia đình đều phiêu tán. Hai chị em bà trôi dạt lây lất khắpchân trời như hai chiếc lá bị gió bão bứt ra khỏi cành rách nát.
Bà đi phụ bán hàngngoài chợ rồi đi ở đợ, em trai bán vé số rồi học sửa xe. Bây giờ cậuem đã có vợ và hai con với một cửa hàng bán vật liệu xây dựng. Cònbà vẫn sống đơn chiếc trong một con ngõ chật chội. Tuổi thơ đen tốivà cơ cực có lẽ là động cơ sâu kín khiến bà tự nguyện dành trọnnhững năm tháng cuối cùng của cuộc đời để chăm sóc cho những số phậnnhỏ bé bất hạnh. Cứ vài tháng, bà Hường lại đi làm từ thiện ở cáctỉnh một lần, mỗi lần kéo dài cả tuần lễ. Trong một lần đi xa nhưthế trở về, con mèo bà nuôi đã bị một con mèo hàng xóm cắn chết, xáctrương lên đầy dòi ở trong nhà.
Tiếng nhạc ngắn ngủireo lên đột ngột. Cô gái rút chiếc điện thoại di động từ trong túixách ra xem và bấm phím trả lời tin nhắn, cặp kính mát vẫn dán chặttrên mắt. Thêm nhiều người nữa lên xe. Một số mặc áo màu xanh dươngđứng túm tụm phía dưới, gần với cửa sau.
Bà Bình ngó nhữngkhối nhà lòe loẹt lô xô chạy dọc hai bên và con đường dài như vô tậntrước mặt. Dường như xe đang đi qua một khu đô thị mới. Một vài nhàđang xây cất dở được che đậy bằng những tấm lưới mỏng, nhiều con phốbị bít lại bởi những cái rào chắn để hạn chế người qua lại. Xe chạykhông nhanh nhưng bà không thể đọc được gì trên những cái bảng hiệu.Đột ngột, bà quyết định xuống xe.
Trạm xe buýt nơi bàbước xuống nằm trước mặt một cái chợ. Bà suýt giẫm vào vũng nướcđọng trên vỉa hè khi lách người để tránh một người đàn ông, hai chânbôi đỏ lở lói, nằm dài trên chiếc xe lăn đang chìa chiếc nón ra xintiền trong tiếng tụng kinh rề rà phát ra từ cái cassette. Những sạphàng, những chiếc xe đẩy bày hết cả lối đi.
Mỗi lần đi qua, bà Bình phải ôm gọn cái giỏ cói vào lòng hoặc giơcao lên để không va quệt. Có lẽ chỉ mới ngoài bảy giờ. Còn nhiềungười đi chợ. Một vị tu sĩ khất thực khoác y vàng không biết từ đâubất ngờ chìa cái bình bát ra trước mặt bà Bình, miệng lúng búng. Từlâu tai của bà có vấn đề, có lẽ bà cần phải đeo một bộ khuếch đại âmthanh. Bà lúng túng, không phải vì không nghe được lời vị tu sĩ màvì ánh mắt thôi miên, xoáy sâu vào người đối diện của ông ta bêndưới hàng lông mày có những xoáy tròn, rậm và đen một cách khácthường. Như một phản xạ, bà ôm chặt cái giỏ cói, nhìn lảng sang chỗkhác. Bà bước hẳn xuống lòng đường, bỏ lại trên vỉa hè chen chúc đầynhững níu kéo, chào mời và cả vị tu sĩ. Bà thõng tay xuống để có thểrảo chân thong dong bước nhanh.
Qua khỏi khu vực chợ,bà đi chậm lại, nhìn quanh, nghĩ ngợi.
Ở ngã tư trước mặt,gần cột đèn tín hiệu giao thông, một người đàn bà bán bánh mì, trạctuổi bà Bình. Cái tủ kính vuông, vài ba ổ bánh mì đặt trên một chiếcghế xếp. Người đàn bà với chiếc nón lá trên đầu ngồi ngó mông lungra đường.
Bà Bình tiến lại hỏi.
Người đàn bà đáp lờibà Bình là không có nhà thờ hay nhà chùa nào trong khu vực này.Trước đây, có một cái miếu nhỏ thờ Quan công xưa lắm nhưng cũng đãbị dỡ bỏ vì nằm trong khu quy hoạch, phải đi thêm một, hai chặng xebuýt nữa thì mới có chùa. Bà đi lễ à? Bà bán bánh hỏi.
Bà Bình chỉ đợi cóvậy để nói ra ý định của mình. Bà thận trọng bế con Sam ra khỏi giỏ,giới thiệu với bà bán bánh mì bằng tất cả vẻ dịu dàng, trìu mến,trong lòng nhen nhóm tia hy vọng biết đâu bà bán bánh mì sẽ mở lòngbảo bọc con vật cưng.
Chà, coi bộ xơ xácquá vậy! Lông rụng hết trọi! Người đàn bà nói, lắc đầu quầy quậy nhưbiểu lộ sự ngao ngán với con vật, vết chàm xanh dọc sống mũi chunngắn lại. Ai mà dám nhận nuôi nó, bà ơi.
Lời nói sau cùng củabà bán bánh mì như một lưỡi dao sắc, đột ngột đâm thẳng vào giữangực bà Bình. Cảm giác đau nhói lúc đó làm bà chết lặng. Không thốtđược tiếng nào, bà lặng lẽ cho con Sam vào giỏ cói trở lại rồi quaylưng bỏ đi một nước, chẳng màng chào từ biệt người đàn bà.
Bà muốn đi thậtnhanh, nhưng trái tim nặng trĩu trì kéo khiến đôi chân bà không thểnhấc lên được nữa. Bà không biết sẽ đi đâu với con Sam trong cáithành phố lạ hoắc lạ huơ này. Bà không nhận ra mình đã rời trụcđường chính từ lúc nào và bây giờ đang đi vào một con phố nhỏ hẹp.Những mái nhà thấp lè tè, cũ kỹ, xô lệch, chìa ra hết vỉa hè chậtchội chỉ vừa đủ cho một người đi. Những cửa hàng thưa thớt, chỉ cónhững người bán dạo. Bà nghe thấy nhiều tiếng trẻ con, và bắt gặpmình đang đứng trước một trường học. Xa xa phía trước mặt là một tòanhà vách kính sừng sững vượt lên cao hẳn.
Bà quyết định lấy tòanhà làm mốc để trở ra trục đường chính. Trong lúc chuẩn bị băng quađường, cảm giác thoáng thấy màu áo vàng xui bà ngoái lại, định thầnnhìn kỹ. Vị tu sĩ gặp ở chợ hồi sáng từ phía sau đang đi đến, ánhmắt thôi miên của ông ta như dán chặt vào bà.
Một thoáng chột dạ,bà rảo bước thật nhanh, vội vã băng qua đường, len lỏi giữa nhữngchiếc xe dựng trên lề rồi bất thình lình ngoặt vào một con ngõ. Đượcmột quãng khá xa, bà đứng lại, liếc nhìn sau lưng. Không một ai. Chỉcó tiếng chó sủa vu vơ và mỗi mình bà trong ngõ vắng. Bà thở phàonhẹ nhõm.
Khi đã lấy lại bìnhtĩnh, bà nhận ra mình đang lạc vào trong một khu phố với những hẻmnhỏ chằng chịt như quân cờ. Sinh hoạt buổi sáng tại nơi này có vẻchậm chạp, rời rạc, như một người thức muộn, vươn vai uể oải ra khỏigiấc ngủ nhưng chưa buồn rời khỏi giường.
Từ xa, một nhóm đànbà đi tới, có lẽ trở về từ một sân tập. Những người đàn bà này mặcchung một màu áo quần, mang những đôi giày thể thao giống nhau vàcùng một tầm thước. Bất giác bà nhìn quanh. Tất cả những căn nhà ởđây cũng giống nhau một cách kỳ dị. Giống đến từng chi tiết nhỏnhất. Chúng như một tấm ảnh duy nhất chạy ra từ một cỗ máy in thànhnhiều phiên bản.
Bà thấy mình cần phảitrở ra con phố hồi sáng ngay lập tức. Bà quan sát, đắn đo một lúc.Nhưng càng quan sát bà càng bối rối bởi sự giống nhau đến quái gởcủa những con hẻm. Sau cùng, bà chọn con hẻm có nhiều xe cộ qua lạinhất, hy vọng có thể dẫn ra trục đường chính. Rồi để thực sự yên tâmkhông còn bị người tu sĩ nọ đi theo, bà cẩn thận quay người kiểm tralần nữa.
Nhưng thật bất ngờ,bà lại bắt gặp màu áo vàng lấp ló sau lưng và kịp nhìn thấy người tusĩ sắp rẽ vào con ngõ bà đang đứng. Đến mức này thì bà sợ hãi nhưmất cả hồn vía. Bà nghe rõ tiếng tim đập loạn xạ trong lồng ngực,vụt bỏ chạy, hoảng loạn như thú hoang bị mất rừng.
Bà vừa đi vừa chạy,không biết mình đã đi qua bao nhiêu con ngõ rộng, hẹp. Chỉ đến khihai chân mỏi nhừ và trước mặt, một đám đông thình lình án ngữ hếtlối đi, bà mới dừng lại thở. Bà không còn dám nhìn lại sau lưng, màtìm cách trà trộn, lẫn vào đám người đang hò hét hỗn loạn để khôngbị tu sĩ ma quái nọ phát hiện.
Đánh chết mẹ nó đi!Đồ chó đẻ!
Quân ăn cướp!
Đánh cho nó chừa cáithói trộm cắp đi!
Đ.m thằng mất dạy đầuđường xó chợ!
Dưới chân bà bây giờ,một thanh niên trẻ chưa đến hai mươi, nằm co quắp như con tôm, haitay ôm lấy đầu, lăn lộn dưới những cú đá, cú đạp và những thanh gỗphang tới tấp của đám người vây quanh.
Máu đã trào ra ở tai,mũi, miệng thấm đẫm chiếc sơ mi, nhưng đám đông như đang lên đồng,càng thấy máu họ càng thêm kích động. Tiếng rên rỉ đau đớn của nạnnhân hòa lẫn trong tiếng la hét của đám đông tạo thành một mớ âmthanh man dại, ghê rợn của chín tầng địa ngục. Bà thấy hoa cả mắt vàcảm tưởng như sẽ ngã ngay ra đất nếu còn tiếp tục đứng đó. Một taygiữ chặt chiếc giỏ cói, một tay che mặt, bà vùng ra khỏi đám đông,tháo chạy.
***
Chuyến xe buýt bận vềđông ken người.
Bà Bình ngồi thu lutrong góc, u ám như sau một đám cháy. Chuyến xe đang chở những hơithở nhọc mệt, những cơn ho khan và những nhàu nhĩ khác của một ngàychạy dưới màu sữa đục.
Trong suốt chặngđường về, bà Bình ôm chặt cái giỏ cói vào lòng như sợ bị giật mất.Nỗi hoảng sợ làm trái tim bà thổn thức không ngớt.
Trong đầu bà chỉ cómột ý nghĩ: đêm Giáng sinh này sẽ là thời khắc quan trọng nhất từtrước đến nay. Bà sẽ trang hoàng nhà cửa với một cành thông, bônghoa tuyết và những quả bóng màu. Bà sẽ làm một bữa ăn thịnh soạn chobà và con Sam. Bà sẽ thắp hai ngọn bạch lạp nơi bàn ăn và sẽ mua chocon Sam những thức ăn hảo hạng, đặt trong những hộp quà gói bằnggiấy bóng kính có thắt nơ đỏ.
Rồi bà sẽ đợi khichuông nhà thờ rộn rã vang lên lúc nửa đêm, lần lượt mở những hộpquà ấy và bày tất cả lên bàn. Thức ăn của con Sam bà sẽ cho vào cáiđĩa bằng bạc. Đó sẽ là đêm Giáng sinh trang trọng nhất trong đời.
Bị bao vây giữa mộtbiển người và xe cộ, chiếc xe buýt bò chậm chạp. Chưa bao giờ conđường về nhà bà lại dài và lâu đến thế.
Truyệnngắn của Vũ Thành Sơn
TNO
