Ngay
từ sáng sớm, chúng tôi có mặt tại tại thôn Minh Khai, hay còn gọi là
làng Khoai (thị trấn Như Quỳnh, huyện Văn Lâm, Hưng Yên). Cảm nhận đầu
tiên của chúng tôi là một mùi khét, không khí hôi đặc quánh bao phủ ngôi
làng chưa đến 1000 hộ dân này.
Vào “vương quốc” chế nhựa bẩn
Phần
vì lạnh, phần vì mùi hôi, chúng tôi vội lấy chiếc khẩu trang bịt kín
mặt, lầm lũi tiến vào làng. Mỹ Duyên, cô bạn người bản đị đi cùng cho
biết: “Cả làng cơ hơn nghìn hộ thì có 900 hộ trong làng sống bằng nghề
tái chế rác.
Trong xưởng nhựa tái chế của làng Khoai (Như Quỳnh, Hưng Yên)
Hàng
ngày nhựa khắp nơi từ Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh...
được chở về đây. Chúng được chất cao ngất vào mọi khoảng trống có thể.
Và cũng từ đây, vi khuẩn gây bệnh theo rác về làng”.
Trong
vai một khách tìm mua hạt nhựa, chúng tôi vào cơ sở nhự DL, chị chủ tên
Lan đon đả tiếp. Tưởng ăn được một khách sộp, chị không ngại ngùng giới
thiệu chi tiết sản phẩm và công nghệ.
“Sau
khi “rác tổng hợp” được phân loại và xay xong thì được phân thành 2
loại hạt nhựa là HD (high density) - một loại nhựa cao cấp, có độ dẻo,
màu trắng trong giá 18.000 đồng/kg; và loại “bèo” hơn là nhựa PP
(polypropylene)màu đục, có giá 11.500 đồng/kg. Nguyên liệu nhựa đã xay
nhỏ được đổ từng mẻ vào lò nấu, nhựa nóng trên 100 độ C bắt đầu chảy ra
theo các khuôn ống dây dẫn đường kính khoảng 2mm”, chị Lan nói.
Theo
những ống dẫn này này chúng tôi thấy hệ thống làm lạnh bằng một loại
nước đen ngòm để định hình hình các dây nhựa trước khi đưa đến máy cắt.
Tại đầu máy cắt, dây nhựa được cắt thành từng mẩu nhỏ có kích thước
khoảng 2mm, thành các hạt nhựa thành phẩm rồi đóng bao, chuẩn bị tái chế
sản xuất thành đồ nhựa thành phẩm.
Quy trình sản xuất hạt nhựa tái chế mất vệ sinh
Nhựa
HD sau khi cắt, phân loại riêng, bởi chúng có hạt màu trắng. Còn loại
nhựa tạp thì hạt đen và giá cũng mềm hơn. Hàng tạp chỉ dùng để chế thành
dây thừng, bao tải, hoặc đồ gia dụng như bàn ghế, xô, chậu... Riêng
loại hạt nhựa HD, theo chị Lan. sẽ dùng để tái chế các sản phẩm tốt hơn
như hộp nhựa, các lọ nhựa, thậm chí là chén, đũa, muỗng...
Trong
xưởng, công nhân ngồi bệt trên nền đất, tay không bảo hộ tách hàng đống
bao tải chứa “nhựa tổng hợp” từ bao bì nilong, các hộp nhựa, xốp đựng
thực phẩm, nồi niêu, xô chậu nhựa... được dân ve chai thu gom về.
“Nhựa
tổng hợp” bị ủ kín lâu ngày, hòa với những loại thực phẩm còn bám lại
nên bốc mùi hôi tanh đến nồng nặc. Trong cái xưởng hẹp chừng 60m2, đủ
các loại mùi khó chịu hòa lẫn, mùi rác thải, mùi nhựa tái chế khét lẹt,
nóng hầm hập chạy xì xoạch inh tai, dù đã cố gắng chịu đựng hết sức
nhưng cứ chừng 10 phút, chúng tôi phải rời ra ngoài vì không chịu được
mùi đậm đặc trong xưởng.
Khó
có thể tin được chỉ với một bể nước rộng chừng 3m2 lại là nơi "hóa rác"
làm sạch hàng chục tấn nhựa, túi nilon bẩn. Sau khi máy "xé" rác thải
(những túi nilon bẩn, đồ nhựa đã dùng rồi) được quay vòng trong bể nước
rửa qua loa. Sau đó chuyển sang máy nấu có nhiệt độ 380 độ C để cho ra
những giải nhựa mềm, rồi chuyển sang máy tạo hạt để thổi ra hạt nhựa.
Trung
bình cơ sở sản xuất này làm ra trên dưới 2 tấn sản phẩm hạt nhựa. Cơ sở
nhà chị Lan chỉ làm đến công đoạn này, sau đó bán lại sản phẩm cho các
hộ gia đình khác để họ lấy hạt nhựa về tái chế ra túi nilon, đồ hộp bằng
nhựa...
Từ đây, nhiều sản phẩm từ nhựa được sản xuất thành phẩm như hộp đựng cơm
, cốc nhựa, hộp sữa chua...
Theo
chị Lan cho biết, những hạt nhựa tại cơ sở của chị là khâu tái chết đầu
tiên, sau đó chuyển cho các hộ sản xuất các sản phẩm như hộp xốp đựng
cơm, thìa nhựa, hộp sữa chua, túi nilon... trong làng.
Rời
xưởng của chị Lan, chúng tôi ghé thăm một xưởng sản xuất hộp đựng cơm,
thìa nhựa, hộp sữa chua, túi nilon thuộc diện lớn nhất làng. Ban đầu,
anh Nguyễn Văn H, chủ xưởng khẳng định, sản phẩm của anh chủ yếu làm từ
các hạt nhựa cao cấp đủ an toàn vệ sinh được nhập khẩu.
Tuy
nhiên sau một hồi phân bua anh cũng phải thừa nhận, nếu dùng toàn
nguyên liệu này thì giá cả rất cao, khó cạnh tranh với các hộ khác trong
làng. Để tăng lợi nhuận, hộ của anh cũng như các hộ sản xuất hộp cơm,
thìa nhựa, ống hút... trong làng thường trộn các loại hạt nhựa của các
hộ trong làng vào. Biết là toàn nhựa mất vệ sinh nhưng vẫn làm.
Còn
các loại túi nilong mà các bà nội trợ hay dùng để đựng thức ăn thì hoàn
toàn được làm từ hạt nhựa bẩn của người làng Khoai thu mua. Anh cho
hay: “Loại nhựa này rất bẩn từ khâu tẩy rửa rác thải họ chỉ được làm qua
loa, nhiều cơ sở còn bỏ qua công đoạn này, cứ thế cho vào sản xuất…”.
Cả làng quyết không dùng sản phẩm của mình
Biết
sản phẩm của mình sản xuất từ các loại nhựa bẩn, người dân nơi đây
chẳng mấy ai dùng sản phẩm “make in Làng Khoai”. Bởi theo họ, không chỉ
nó gây hại cho sức khỏe người dùng, mà còn vì sự mất vệ sinh trong quá
trình làm hạt nhựa.
Sau đó chúng được đi tiêu thụ tại các vùng trong cả nước chứ người dân sản
xuất nhất quyết không dùng sản phẩm của mình
Một
hộ dân trong làng chia sẻ: “Cứ nhìn thấy những sản phẩm của làng tôi là
trong tôi lại đầy ắp hình ảnh những bao tải nhựa rác để lâu ngày, bám
đầy đất cát, thậm chí cả phân động vật được đưa vào dây chuyền sản
xuất…”
Anh
H chia sẻ thêm: “Trong gia đình, không có một vật dụng nào mang tên
“nhựa tái chế”. Là người từ nhỏ đã tiếp xúc với nhựa, rác thải nên chỉ
nhìn qua là tôi phân biệt được sản phẩm nào được làm từ các loại hạt
nhựa cao cấp và sản phẩm nào làm tự hạt nhựa tổng hợp. Vợ tôi đi chợ
cũng đem theo đồ đựng thức ăn riêng”.
Bởi sự tiện dụng, mặt hàng nhựa rất được nhiều bạn trẻ tiêu dùng
Kinh
khủng hơn, nhiều hộ sản xuất trong làng còn mua bột nhựa có nguồn gốc
từ rác thải y tế về sử dụng để tái chế thành các đồ gia dụng như thìa
nhựa (loại bán kèm xuất cơm hộp) và hộp đựng sữa chua.
Khảo
sát của phóng viên với 10 người dân làng Khoai thì cả 10 người đều trả
lời rằng: “Không bao giờ đựng thức ăn bằng các sản phẩm làm từ nhựa tái
chế. Không sử dụng ống hút, thìa nhựa,…”
Gánh nặng bệnh tật đổ lên đầu người dùng
Trước
tình trạng nguy hại từ các vật dụng được tái chế này, nhưng người tiêu
dùng vẫn khá thờ thơ. Nhiều người cho rằng hộp nhựa nào cũng giống nhau
nên chọn dùng hộp nhựa cũ, chất lượng kém để đựng cơm.
Họ hồn nhiên ăn uống mà không hề quan tâm nó từ đâu đến và được sản xuất từ chất liệu gì
Tuy
nhiên theo một chuyên gia y tế khẳng định, điều này gây hại rất lớn đến
sức khỏe, bởi các loại nhựa sau một thời gian sử dụng và dùng chất tẩy
rửa để làm sạch thường để lại vết trầy xước và ngả màu. Đây không những
là nơi tích tụ vi khuẩn, gây ra các triệu chứng như đau bụng, nhức đầu,
ngộ độc… Đối với các hộp làm từ nhựa kém chất lượng sẽ sản sinh chất độc
BPA (nguyên nhân dẫn đến các bệnh nguy hiểm như: tiểu đường, vô sinh,
béo phì, ung thư…).
Và nhiều khi không thể không dùng đến các mặt hàng nhựa tái chế này
Ngay
cả việc sử dụng hộp nhựa đi kèm với sản phẩm như: hộp đựng kem, bình
đựng sữa, bình đựng nước ngọt, hộp đựng thức ăn chế biến sẵn… thì vẫn có
nguy cơ bị nhiễm độc. Nhà sản xuất đã dùng nguyên liệu và áp dụng công
nghệ cho loại nhựa sử dụng 1 lần, an toàn khi bảo quản ở đúng nhiệt độ
ghi trên nhãn sản phẩm; nên khi vệ sinh hộp, tái sử dụng ở nhiều nhiệt
độ khác nhau sẽ sản sinh độc tố và gây hậu quả tương tự như việc sử dụng
các loại hộp nhựa cũ, nhựa kém chất lượng.
Đặc
biệt, thức ăn còn đang nóng không nên đựng trong hộp nhựa có mức chịu
nhiệt thấp và đậy kín nắp vì có thể dẫn tới việc thực phẩm có mùi lạ
(ảnh hưởng bởi mùi nhựa), dễ bị thiu, ôi và gia tăng áp suất gây khó
khăn khi mở hộp. Nguy hiểm hơn, khi ở trong môi trường nhiệt độ cao, hộp
nhựa sẽ sản sinh độc tố BPA cao gấp nhiều lần so với điều kiện thường.
Và vô tình đưa vào người những bệnh hiểm nghèo như: Ung thư, vô sinh, tiểu
đường, béo phì... mà không hề hay biết
Việc
tái sử dụng loại nhựa dùng 1 lần hay đựng nước, thực phẩm nóng cho các
loại nhựa có mức chịu nhiệt thấp… gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con
người. Do đó, khi mua hộp nhựa đựng cơm nên chọn nhựa tốt, kín hơi để
tránh rỉ nước, tránh mua hộp nhựa không rõ nguồn gốc xuất xứ, không ghi
chú rõ ràng về nguyên liệu nhựa.
Có
thể nhận biết chất lượng nhựa bằng cách nhìn dưới đáy hộp. Ở mỗi sản
phẩm nhựa, phía dưới đáy đều có biểu hiện nguyên liệu nhựa thông qua các
ký hiệu. Trong đó, có 2 loại nhựa được khuyên dùng để đựng thực phẩm là
nhựa PP và tritan. Nhựa PP (ký hiệu số 5) có màu hơi đục, khá dẻo; nhựa
tritan (ký hiệu số 7 giống ký hiệu nhựa của PC) có độ trong suốt hơn
nhựa PC, trong suốt như thủy tinh và có ký kiệu BPA free (không có BPA).
Hiện nay, trên thị trường có rất ít sản phẩm làm bằng nhựa tritan do
giá thành nguyên liệu đắt hơn các loại nhựa khác. Tuyệt đối không sử
dụng nhựa PC (cũng có ký hiệu số 7) vì đây là loại sản sinh chất BPA.
Theo Nguoiduatin.vn
