Nhật Bản hiện đang đếm ngượcthời gian cho chuyến trở về của một “người hùng không gian” vào tuần tới - mộtcỗ máy với “thương tích đầy mình” đang “tập tễnh” trở về từ chuyến phiêu lưu 7năm tới một tiểu hành tinh xa xôi trong vũ trụ.
Tàu thăm dò vũ trụ Hayabusa đượcngười Nhật kỳ vọng có thể đánh bại những dự án không gian của Mỹ và châu Âu đểtrở thành tàu thăm dò đầu tiên mang vật liệu thô từ một tiểu hành tinh trở vềtrái đất.
Người Nhật đã chi 138 triệu USDđể phát triển tàu thăm dò vũ trụ Hayabusa và hiện tàu này đang tiến tới điểmcuối của hành trình dài 5 tỷ km, với “thương tích” đầy mình: động cơ bị vỡ,thiết bị điều chỉnh hình dạng bị hỏng và pin không hoạt động.
Dự kiến tàu thăm dò Hayabusa sẽthả một hộp chứa bụi của tiểu hành tinh khi tiến về trái đất. Nếu mọi chuyệndiễn ra suôn sẻ, Hayabusa sẽ thả hộp đó ở Woomera Test Range, vùng xa xôi củaAustralia vào ngày 13/6 tới.
Còn bản thân Hayabusa sẽ bị “hoảtáng” khi nó lao xuống bầu khí quyển trái đất.
| |
| Hình dạng "Người hùng không gian" Hayabusa |
Chuyến “phiêu lưu” củaHayabusa đã thu hút được sự quan tâm cả đông đảo công chúng Nhật. Thậmchí một bộ phim dựng trên máy tính có tên gọi “Hayabusa trở về trái đất”đã thu hút được khoảng 150.000 người khắp nước Nhật và họ đề xuất traocho Hayabusa Giải thưởng danh dự quốc gia.
Cơ quan khám phá vũ trụ Nhật(JAXA) đã nhận được trên trang web đặc biệt về Hayabusa gần 1.000 lời nhắn coitàu thăm dò như một “anh chàng” và chúc mừng “anh chàng” hoàn thành chuyến điđầy khó khăn và đơn độc của mình
Nhìn lại hành trình của “anhhùng không gian”
Ngoài mặt trăng, tàu thăm dò lớnbằng chiếc xe hơi Hayabusa đã trở thành tàu vũ trụ đầu tiên của thế giới hạ cánhvà cất cánh từ một thiên thể trong vũ trụ. Lý do bởi tàu đã có cuộc “hẹn hò” vớitiểu hành tinh hình của khoai tây Itokawa.
Được phóng đi vào ngày 8/5/2003,Hayabusa đã tiến tới tiểu hành tinh có bề rộng 540m này vào tháng 9/2005.
Tàu thăm dò đã có cú hạ chính xácxuống một điểm bằng phẳng trên tiểu hành tinh gập ghềnh, quay tròn Itokawa, nằmcách trái đất 300 triệu km, xa gấp đôi mặt trời.
Hayabusa đã để lại trên Itokawamột quả bóng kim loại bọc một cuốn phim nhựa mỏng có chứa tên của 880.000 ngườitừ 149 quốc gia, trong số đó có nhà làm phim Mỹ Steven Spielberg và tác giả khoahọc viễn tưởng người Anh Arthur C. Clarke. Tất cả những người có tên này đã đăngký theo lời mời mở của JAXA.
Các nhà khoa học hi vọng Hayabusathu thập được bụi bay lên khi tàu thăm dò này hạ cánh xuống tiểu hành tinhItokawa, mặc dù dữ liệu cho thấy tàu thăm dò đã không bắn được một viên đạn theonhư kế hoạch để làm lõm bề mặt của tiểu hành tinh hoặc tạo sóng bụi cát.
Họ hi vọng các mẫu "sống" lấy từtiểu hành tinh, không giống như những mẫu thiên thạch, sẽ cho họ manh mối về sựphát triển của hệ mặt trời.
Cả Mỹ và châu Âu đã tiến hànhnhững dự án lớn để phân tích hiện tượng này. Cơ quan Vũ trụ châu Âu đã triểnkhai sứ mệnh trị giá 1,2 tỷ USD Rosetta, với mục đích triển khai một phòng thínghiệm robot trên một sao chổi, phân tích đất của nó và truyền dữ liệu về tráiđất.
Trong sứ mệnh Deep Impact năm2005, Mỹ cũng đã cho lao một khối kim loại vào một sao chổi để phân tích khí vàbụi phát ra từ vụ va chạm. Một tàu thăm dò khác, Stardust, đã trở về vào năm2006 với vật liệu thu được khi bay qua đuôi của một sao chổi.
Các nhà khoa học cho biếtHayabusa đã thực hiện được một sứ mệnh vô cùng lớn lao, thậm chí nếu nó khôngmang được gì về trong chiếc hộp chứa mẫu vật. Hayabusa đã chụp được nhiều hìnhảnh và đã phân tích được mật độ, cấu tạo các nguyên tố bề mặt cùng những đặcđiểm khác của tiểu hành tinh Itokawa bằng việc dùng tia hồng ngoại và tia X.
Hayabusa đã gặp hàng loạt trụctrặc kỹ thuật. Nó đã bị mất điều khiển do rò rỉ nhiên liệu vào tháng 12/2005 vàsau đó mất liên lạc với trái đất trong 7 tuần, cho đến tận tháng 1/2006.
Khi trạm điều khiển dưới mặt đấtnối lại được liên lạc, thì đã quá muộn cho Hayabusa để tiến vào quỹ đạo trở vềđã định. Vì vậy Hayabusa đã phải đợi tới 3 năm để có vị trí lý tưởng giữa tráiđất và Itokawa.
Tháng 4/2007 Hayabusa rời tiểuhành tinh Itokawa trở về trái đất, với động cơ bị hư tổn. Hiện nó đang bay bằng2 động cơ đã bị hư tổn một phần.
Một nhà khoa học của JAXA chobiết kỷ nguyên khám phá vũ trụ đầu tiên đã qua, nhưng “chúng ta sẽ chứng kiếnmột thời kỳ “ra, vào” các thiên thể vũ trụ trong hệ mặt trời. Và Hayabusa làbước đầu tiên của thời kỳ này”.
Theo Phan Anh
Dân trí
