Nhiều lợi ích từ “Du lịch có trách nhiệm”

Theo TS. Hà Văn Siêu, Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển Du lịch ViệtNam, cư dân địa phương - doanh nghiệp - du khách là 3 thành phần trọng tâmtham gia vào Du lịch có trách nhiệm (Responsible Travel - RT).

Đi kèm với RT, cần phát triển 3 loại hình du lịch cộng đồng, du lịch gắn vớixóa đói giảm nghèo và du lịch sinh thái - văn hóa. Đây là nguyên nhân mấuchốt nhằm thu hút khách nước ngoài, tạo nhiều cơ hội cho dân địa phươnghưởng lợi từ du lịch.

Sẽ có 2 hình thức kinh doanh làm tăng thu nhập trong RT, thứ nhất là môitrường (tái chế rác, phát triển hệ thống tiết kiệm năng lượng, điện, nước,hướng dẫn khách bảo vệ môi trường, mua sản phẩm “thân thiện với môi trường”).

Thứ hai là kinh tế - xã hội (tuyển dụng, đào tạo người nghèo làm du lịch, cóchính sách mua thực phẩm, hàng hóa trong khi đi du lịch tại địa phương, sửdụng người địa phương trong các dịch vụ hướng dẫn, khuân vác, vận chuyển…).

Ông Lê Hoàng Việt - Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển về tiết kiệm nănglượng TPHCM nêu vấn đề “nếu doanh nghiệp nào cũng chú ý đến vấn đề tiết kiệmnăng lượng tại các khu vực dễ “hao” như sảnh khách sạn, buồng, bếp, nhà hàng,giặt ủi, giải trí, massage… thì sẽ giúp đơn vị thu về một khoản tiền khá lớntrong các tour du lịch”.

Một ví dụ thiết thực là mô hình “Công ty kinh doanh cùng người nghèo” tạiTrung tâm văn hóa Huyền Trân (TP Huế) qua hình thức tạo việc làm cho khoảng70 người nghèo thông qua các khâu: nhân viên dịch vụ (50 người: hướng dẫn,bảo vệ, vệ sinh, làm vườn), trình diễn thủ công mỹ nghệ (15 người: làm nón,hương trầm, gỗ), hướng dẫn viết thư pháp và tập thiền (5 người).

Mô hình này đã tác động trực tiếp: tạo thu nhập cho lực lượng lao động tạichỗ và tăng thu nhập (tối thiểu từ 15%) cho khoảng 500 hộ sản xuất thủ côngmỹ nghệ tại nhiều địa phương xung quanh (là nguồn cung cấp mặt hàng chotrung tâm). Từ đó sẽ có nhiều hướng phục hồi và bảo tồn làng nghề truyềnthống, sản phẩm du lịch sẽ đảm bảo thị trường mới và ổn định.

Tại Nepal, dự án đã thành công với khoảng 70 hoạt động du lịch có tráchnhiệm được tạo ra từ hầu hết các công ty du lịch, hàng ngàn người nghèo đãcó được việc làm và cải thiện thu nhập đáng kể nhờ làm RT.

Ở Việt Nam, các hình thức du lịch tại gia (homestay) tại Sapa (Lào Cai), CùLao Chàm (Quảng Nam), làng cổ Phước Tích (Huế), thôn Chày Lập (Quảng Bình);du lịch sinh thái trên vịnh Hạ Long (Quảng Ninh), rừng ngập mặn Cần Giờ (TPHCM),thăm làng rau Trà Quế (Hội An) đã và đang được triển khai, mở ra nhiều hướngkinh doanh khả quan cho cả doanh nghiệp lẫn dân địa phương.

Khảo sát trên 5 điểm du lịch chính ở Việt Nam là Hà Nội, TPHCM, Hội An, HạLong và  TP Huế, ông Phil Harman, cố vấn cao cấp du lịch Tổ chức phát triểnHà Lan (SNV) tại Việt Nam cho biết:

“Du khách ngày càng quan tâm đến nhiềuvấn đề xung quanh du lịch như xả rác nơi công cộng, ô nhiễm sông hồ và tiếngồn. 97% khách du lịch được phỏng vấn đều tỏ ra sẵn sàng chi nhiều tiền hơncho một kỳ nghỉ có trách nhiệm với môi trường và mang lại lợi ích cho ngườinghèo. Cụ thể, tỷ lệ khách Quốc tế/Việt Nam sẽ đóng góp nhiều hơn 47/27USDcho mỗi chuyến đi nếu có dịch vụ về RT trong tour”.

Một kinh nghiệm “xương máu” trong RT: tính thân thiện dân địa phương nơi nàotốt sẽ được khách hài lòng và đến nhiều hơn. Trong khảo sát SNV, Hà Nội làđịa phương được khách ít hài lòng nhất. Ngược lại, Sapa đứng đầu trong 5 địaphương cả nước, nhờ vậy mà chi phí khách bỏ ra để mua sắm, ăn, chơi cùng sốngày lưu trú tăng lên nhiều tại Sapa.

Cuối buổi giới thiệu hình thức du lịch mới mẻ này, 30 doanh nghiệp du lịchlớn tại Hà Nội, Hội An, Thừa Thiên - Huế và Quảng Trị đã cùng bắt tay thamgia trong dự án thí điểm “Du lịch có trách nhiệm ở Việt Nam” từ tháng 5 -12/2010 do SNV làm chủ dự án.