Những món quà từ sen đầu hạ

Dịu mát, tinh tế là những gì mà món quà từ sen mang đến mỗi dịp hè về. 

Trà sen có thể được coi là đặc sản làm từ sen mùa hạ. Để ướp trà, hoa sen phải được hái trước lúc bình minh khi còn đẫm sương đêm, chỉ những bông lớn, màu hồng tươi mới được chọn. Đầu tiên, người ta tách lấy những "hạt gạo" màu trắng đính trên đầu sợi nhị vàng của sen. Một cân trà phải dùng ít nhất 1.000 bông sen để ướp. Cứ một lớp trà sẽ được rải xen kẽ một lớp gạo, sau cùng là một lớp giấy bản. Mỗi lần ướt là một lần sấy, cứ như vậy 5-7 lần liên tục. Nhờ vậy mà hương sen quyện chặt trong từng cánh chè thơm. 

Tuy nhiên, cách thưởng trà mới là cái tinh túy và hấp dẫn nhất của trà sen. Bởi thế cứ vào mùa hè, những đầm sen ven Hồ Tây, Hà Nội lại rộn ràng khách đến chụp ảnh, ngắm sen và thưởng trà hóng gió. Mỗi ấm trà sen có giá từ 30.000 đến 50.000 đồng tùy loại và tùy đầm. Nước trà trong, hương sen thoang thoảng khiến bầu không khí nóng nực ngày hè trở nên dịu mát hơn. 

Là món chế biến từ hạt của cây sen tác dụng dưỡng tâm an thần và giải nhiệt, chè sen trở thành món ăn yêu thích trong những ngày hè. Tùy vào sở thích và đặc trưng vùng miền mà mỗi nơi có cách chế biến riêng như chè sen nha đam, chè sen khoai tím, chè sen nấm tuyết, chè sen đậu đỏ... Nhưng ngon và phổ biến nhất có lẽ là chè sen long nhãn.

Để làm món ăn này, hạt sen tươi phải được lột vỏ lụa, bỏ tim, rồi nấu trên lửa nhỏ cho mềm. Sau khi đun nước đường lại tiếp tục cho hạt sen vào nấu nhỏ lửa cho thấm. Sau đó khéo léo nhồi hạt sen vào trong thịt nhãn đã tách hạt, đun lại nước sen và thả vào nồi. Đơn giản là thế nên chè sen có thể tự nấu tại nhà. Ở Hà Nội, một số quán chè trên phố Hàng Cân, Tô Hiến Thành mùa này cũng đã bắt đầu bán chè sen. Nếu có dịp đến Huế, bạn cũng nên thử chè sen hồ Tịnh Tâm nằm phía đông bắc Hoàng Thành.

Không phải đợi đến hè để được thưởng thức mứt sen bởi đây là món ăn chơi, đặc biệt là trong ngày Tết được làm từ hạt sen khô. Công đoạn làm mứt sen khá cầu kỳ bởi không chỉ ngâm, luộc, hạt sen khô còn được ninh đến khi chín bở nhưng vẫn đảm bảo còn nguyên hạt, không bị vỡ nát rồi ngâm vào nước lạnh và vớt ra để ráo. Sau đó ướp sen với đường theo tỷ lệ 1:1 đến khi đường tan hết. Tiếp tục chắt nước đường vừa ướp và đun nhỏ lửa đến khi sánh lại thì trút hạt sen vào, đảo đều tay đến khi thấy đường bám trắng quanh hạt sen là được.

Nhiều vị khách phương Nam khi đến Hà Nội thường ghé Hàng Đường, Hàng Điếu mua mứt sen làm quà tặng. Bởi không chỉ ngon, mỗi hạt mứt còn tựa như những viên ngọc trắng hội tụ tinh hoa của ẩm thực Hà Thành. Đằng sau vị ngọt của lớp đường bao bọc là vị bùi thanh mát của hạt sen, nhấp thêm ngụm trà thơm sẽ khiến người ta thêm yêu hè Hà Nội.

Với vẻ ngoài như một bông sen bung nở, bên trong cơm đượm hương hoa, đây thật sự là món ăn khó chối từ khi du khách đến với các quán ăn chay ở Huế. Để làm được một "bông sen" ngon và đẹp mắt, đòi hỏi "nhụy" phải đầy đủ thành phần gồm cơm, hạt sen, cà rốt, tai nấm đông cô, củ cải, cà rốt, đậu phụ... Sau khi sơ chế và nêm nếm gia vị, tất cả được bọc trong lá sen và đem đi hấp cách thủy để giữ được hương thơm và màu sắc tự nhiên.

Khi thưởng thức, người ăn dùng dao nhọn rạch dọc sống của ngọn lá để tạo hình khum tròn đẹp mắt và hương thơm lan tỏa. Vị dẻo của cơm, ngọt bùi của các loại hạt và rau, củ, quả thấm đẫm hương sen khiến người ăn một lần sẽ nhớ mãi không nguôi. Có lẽ chỉ khi hè về, sen nở, du khách đến Huế mới có dịp thưởng thức đúng điệu món ăn thanh tao nhưng rất cầu kỳ này. 

Nộm ngó sen

Nộm ngó sen là món ngon rất thích hợp trong mùa hè nhờ vị chua ngọt thanh mát. Thành phần chủ yếu của món nộm này là ngó sen, tức thân rễ của cây sen. Do mọc từ bùn đất nên ngó sen cần được rửa kỹ, xé đôi, cắt khúc và ngâm giấm, muối, đường cho giòn và bớt chất chua, rồi vắt sơ.

Tùy vào sở thích mà ngó sen được kết hợp với nhiều nguyên liệu khác nhau, tạo nên các vị ngon riêng biệt cho từng món như nộm ngó sen tôm thịt hay ngó sen tai lợn... Bí quyết của món ăn này nằm ở nước trộn nộm làm từ mắm, giấm, chanh, ớt, tỏi... gia giảm sao cho vừa khẩu vị. Vào mùa sen, hầu hết các nhà hàng đều phục vụ nộm ngó sen cho du khách. Bạn có thể ăn kèm với các món xào, nướng khác cho đỡ ngán và dễ ăn hơn.