Philippines có thể đề nghị máy bay Mỹ giám sát Biển Đông

Philippines có thể đề nghị Mỹ triển khai các máy bay do thám Biển Đông để giúpgiám sát các vùng biển tranh chấp, Tổng thống Philippines Benigno Aquino hôm quacho biết, một động thái có thể làm gia tăng căng thẳng với Trung Quốc.

“Chúng tôicó thể đề nghị các chuyến bay giám sát tại đó”, ông Aquino nói trong một cuộcphỏng vấn ngày 2/7, liên hệ tới các máy bay do thám P3C Orion của Mỹ. “Chúng tôikhông có loại máy bay có các khả năng như vậy”.

Theo phátngôn viên tổng thống Ramon Carandang, động thái đề nghị các máy bay do thámtrước tiên phải được sự ủng hộ từ các cố vấn quốc phòng hàng đầu của Tổng thốngAquino.

Động thái trêndiễn ra chỉ 2 tuần sau khi Tổng thống Aquino rút một tàu của lực lượng bảo vệ bờbiển và một tàu cá khói một bãi đá tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông màPhilippines gọi là Scarborough còn phía Trung Quốc gọi là Hoàng Nham.

Scarborough/Hoàng Nham nằm cách bờ biển phía tây đảo chính Luzon củaPhilippines chỉ 230km, trong khi cách điểm gần nhất của Trung Quốc1.200km về phía tây bắc.

Trung Quốctuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, thậm chí các vùng biển gần bờ củacác quốc gia láng giềng. Philippines khẳng định bãi đá Scarborough/Hoàng Nhamnằm trong vùng đặc quyềnkinh tế 200 hải lý của nước này.

Trung Quốcđã hoan nghênh việc Philippines rút tàu và đáp lại cũng rút các tàu của nước nàykhỏi khu vực, mặc dù hai bên tuyên bố không có ý định từ bỏ vĩnh viễn bãi đá.

ÔngCarandang cho hay Trung Quốc không nên xem đề nghị triển khai các máy bay dothám Mỹ là một hành động gây hấn và ông cũng giảm nhẹ những lo ngại rằng vụ việccó thể làm bùng phát những căng thẳng trong khu vực.

“Điều đókhông mâu thuẫn với chính sách của chúng tôi nhằm làm giảm căng thẳng trong khuvực. Điều quan trọng nhất, nó chỉ phục vụ mục đích giám sát và không có các nhântố vũ khí”, cố vấn tổng thống Philippines khẳng định.

Phát ngônviên Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland từ chối bình luận chi tiết về thông tintrên, nhưng nói rằng “trong khuôn khổ hợp tác lâu dài, Mỹ ủng hộ Philippinestăng cường nhận thức hàng hải”.

Các quanchức Trung Quốc cũng chưa đưa ra bình luận nào, nhưng Trung Quốc đã cảnh báorằng “các lực lượng bên ngoài” không nên tham gia.

Tuần trước,Trung Quốc tuyên bố nước này phản đối bất kỳ sự khiêu khích quân sự nào tại BiểnĐông.

Cảnh báotrên được cho là nhằm trực tiếp vào Mỹ, nước gần đây đã mở màn các cuộc tập trậnhải quân lớn tại Hawaii liên quan tới 22 quốc gia.

“Chúng tôicó nhiều nhu cầu”

Mỹ đã nhấnmạnh rằng nước này giữ lập trường trung lập trong tranh cãi biển lâu đời ở BiểnĐông, mặc dù đã trợ giúp Philippines tăng cường các lực lượng quân sự.

Manila đãđề nghị đồng minh cũ Washington cung cấp các tàu, máy bay, thiết bị giám sát vàcác vũ khí khác giữa lúc Mỹ chuyển trọng tâm quân sự sang châu Á. Manila đã đềnghị cho Washington tiếp cận nhiều hơn các sân bay và các căn cứ quân sự để đổilấy các thiết bị và được huấn luyện thường xuyên.

“Chúng tôicó nhiều nhu cầu, ví dụ như hệ thống giám sát bờ biển. Chúng tôi có 36.000km bờbiển nhưng chúng tôi không có ra-đa giám sát toàn bộ đường biển dài”, Tổng thốngAquino nói.

Tranh cãitrên biển đã trở thành vấn đề trọng tâm khi ông Aquino gặp Tổng thống Mỹ BarackObama tại Nhà Trắng hồi tháng trước.

Vào tháng 8năm ngoái, Bộ tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ đã đưa ra đề nghị triển khai cácmáy bay do thám P3C Orion cho Philippines và giúp giám sát các khu vực tranhchấp ở Biển Đông sau khi Trung Quốc tăng cường sự hiện diện và hoạt động gầnReed Bank (Bãi Cỏ rong), thuộc nhóm đảo Palawan ở phía tây Philippines.

Lầu Năm Góccũng đề nghị chia sẻ dữ liệu giám sát thời gian thực với Philippines trong khitìm kiếm sự tiếp cận lớn hơn với các sân bay tại quốc gia đông Nam Á.