Đã có gần 10 ý kiến tâm huyếtcủa các chuyên gia kiến trúc, chuyên gia văn hóa tại buổi tọa đàm “Quy hoạch vàbảo tồn di sản văn hóa ở thủ đô Hà Nội - Trường hợp Quy hoạch Hà Nội đến năm2030 tầm nhìn 2050” vào ngày 7/5 tại Hà Nội.
 |
| Phố cổ Hà Nội xưa (Ảnh tư liệu) |
Các chuyên gia phần lớn đều nhấn mạnh đến tiêuchí quy hoạch đô thị: Xanh-Văn hiến-Vănminh-Hiện đại. Bên cạnh đó, nhiều đóng góp xungquanh vấn đề làm thế nào xây dựng hình ảnh HàNội trở thành một đô thị lịch sử, văn hóa truyềnthống, cảnh quan, phát triển và bảo tồn những disản văn hóa xứ Kinh kỳ cũng rất đáng được quantâm.
Điều kiện sống ở phố cổ: Nhếch nhác
Trước hiện tượng các di tích lịch sử ngày càngbị con người “can thiệp” một cách thô bạo bằngsự thiếu hiểu biết và thiếu trách nhiệm với cácgiá trị được coi là di sản văn hóa, nhiều chuyêngia đã tỏ ra bức xúc.
“Chúng ta cứ nói bảo tồn những di sản văn hóacực kỳ quý hiếm đó nhưng lại cứ cho mọc lênnhững người ‘khổng lồ’ đứng rất kệch cỡm xungquanh hồ Hoàn Kiếm. Nó không chỉ gây bức xúc chonhững người quan tâm đến văn hóa Việt mà ngayđến những du khách có tầm nhìn về văn hóa cũngthấy khó chịu…,” nhà văn Hoàng Quốc Hải,người nghiên cứu văn hóa, lịch sử Hà Nội lâu nămnói về việc bảo tồn khu phố cổ, phố cũ của HàNội.
Về vấn đề này, ông Hải thẳng thắn nhìn nhận “Mới chỉ bảo tồn trên giấy. Chúng ta chưa làmđược gì cả chứ chưa nói đến việc đang làm nó tànlụi đi.” Thậm chí ông Hải còn hài hước chorằng: “Liệu chúng ta có khả năng bảo tồn khuphố cổ này không hay là cứ giữ nguyên đấy cho nónhếch nhác mà ngay bản thân những người dân sốngở đó cũng không chịu nổi.”
Còn Giám đốc Trung tâm Cổ Loa, Hà Nội Nguyễn VănSơn thì cho rằng bảo tồn di tích phải đi đôi vớibảo tồn cảnh quan: “Việc Bảo tồn di sản vănhóa vật thể ở khu di tích Hoàng Thành Thăng Longcòn gặp nhiều khó khăn như nóng ẩm, mưa nhiều,mạch nước ngầm. Nếu làm nhà mái che sẽ làm divật xuống cấp dần. Hiện Trung tâm Cổ Loa đangtrưng cầu ý kiến chuyên gia trong và ngoài nướcđể bảo tồn.”
“Theo tôi, việc số một của bảo tồn di tích làphải bảo tồn cảnh quan, nếu không sẽ mất cảm xúcvề khu di tích,” ông Sơn nói.
Những giải pháp về bảo tồn khu 36 phố phườngcũng gặp nhiều khó khăn do điều kiện sinh sốngcủa dân cư khu phố này. Do đó, bảo tồn cần nângcao đời sống dân cư. Các làng nghề đang bị áplực trong mở rộng, xây dựng tràn lan nên cũngcần có hướng quy hoạch, bảo tồn phù hợp mà vẫngiữ được không gian và bản sắc. Đó là ý kiến củaPhó Cục trưởng Cục Phát triển Đô thị Đỗ Tú Lan.
Xác định không gian trục văn hóa
Đồ án Quy hoạch vùng thủ đô, trong đó đề cập đếnviệc xác định không gian trục văn hóa đã trởthành một trong hai vấn đề lớn được quan tâm bêncạnh dự án luật thủ đô trong phiên họp thứ 31của Thường vụ Quốc hội từ ngày 6/5 tới 13/5.
Về trục Thăng Long, Đồ án tính đến việc kết nốigiữa Ba Vì với trung tâm Ba Đình lịch sử. Ngoàichức năng về giao thông, đây cũng là trục khônggian văn hóa kết nối văn hóa Thăng Long và vănhóa Xứ Đoài. Trên tuyến trục sẽ xây dựng mớicông trình văn hóa, lịch sử và giải trí của cảnước và Hà Nội. Trung tâm hành chính quốc gia dựkiến đặt tại khu vực Ba Vì-Hòa Lạc được gắn vớitrục Thăng Long này.
Bà Đỗ Tú Lan cho rằng: “Để hoàn thiện không gianHà Nội nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa vàtiến tới hội nhập, bản Đồ án có những nét sángtạo như: xác định lại các đô thị trung tâm, vệtinh khoa học hơn và xác định rõ các công trìnhbảo tồn tôn tạo có tính liên hoàn với các côngtrình mới để tăng giá trị; tạo nên một số trụcvăn hóa tâm linh từ Cổ Loa sang Hoàng Thành, bêncạnh đó có biện pháp bảo tồn hệ sinh thái đadạng của Hà Nội.”
Theo bà Lan, nhiệm vụ đặt ra không chỉ là xácđịnh rõ các khu vực bảo tồn, tôn tạo mà cầnthiết phải gắn kết với những công trình mới nhằmtạo ra hệ thống văn hóa có tính liên hoàn, pháttriển bền vững. Chúng ta không chỉ bảo tồn màcòn phải phát triển nó lên và kết nối với nhữngkhông gian mới để tăng giá trị.
Về tổ chức quy hoạch chung, Phó Chủ nhiệm vănphòng thường trực ban chỉ đạo quy hoạch và đầutư xây dựng vùng thủ đô, ông Đỗ Viết Chiến đặcbiệt nhấn mạnh: “Cây xanh, mặt nước và văn hóalà đặc trưng riêng của Hà Nội, là linh hồn củathủ đô vì vậy việc tổ chức quy hoạch chung sẽphải dựa trên ba yếu tố này,” do hiện tại “HàNội đang chịu sức ép bởi dân số tăng, di dânđang ngày càng trở nên phức tạp, gay cấn cầngiải quyết. ‘Vành đai xanh’ đang có xu hướng bịphá vỡ, ‘vây lấp’ bởi các dự án lớn.”.
Theo 
