Quan tâm đến “Miss World” có bị...lạc hậu?

….tưởng có nhiều người xếp hàng đằng sau mình (thế mới hồihộp), nhưng nếu quay đầu sẽ thấy chỉ có vài người thân tập trung vừa phải,như chú voi đang nhai khúc mía.  

Tôi viết bài này 12 tiếng sau khi thí sinh người Mỹ đăngquang trên sân khấu thành phố Sanya, Trung Quốc. Nhưng mở trang chủ của BBC(tiếng Anh) tôi không thấy thông tin về sự kiện này. Mở trang Giải trí cũngkhông, không có bất cứ dòng nào liên quan tới Miss World. Tôi chuyển sangtrang CNN, trang thời sự lớn nhất của đất nước “nuôi” thí sinh được đăngquang. Trang chủ không có tin, trang giải trí cũng không. Celine Dion đặttên cho con, Gwyneth Paltrow không coi mình là sao...nhiều tin khác nhaunhưng chữ “Miss” ở đâu?

New York Times, CBS News, tôi vào nhiều trang khác cũng khôngthấy. Cuối cùng tôi tìm một bài ngắn mua lại của hãng AP rồi đăng ở góc “ítánh sáng” của trang ABC News, đầu đề không viết tên thí sinh mà nhắc “một côgái 18 tuổi”. Dưới bài chỉ có 5 phản hồi, trong đó có người hỏi vì sao mộttin vớ vẩn như thế được đăng trên báo lớn.

Các tin ấy nhanh chóng bị thay bằng tin khác, nhưng khócó thể phủ nhận rằng báo chí ViệtNamquan tâm đến cuộc thi này hơn báo chí phương Tây, đặc biệt ở giai đoạnchọn gửi thí sinh. Tôi thấy có chất…âm mưu. Không phải âm mưu đáng sợ.Âm mưu nhẹ nhàng. Âm mưu vui. Nhưng vẫn là âm mưu. Vậy nên tôi nghiêncứu.

Tân Hoa hậu thế giới 2010 Alexandria Mills

Giải mã các con số

Trước hết, Hoa hậu thế giới là sự kiện truyền hình. Từ khithành lập ở Anh vào năm 1951 đến bây giờ, cuộc thi tồn tại trên sóng. Theotrang web chính thức của Hoa hậu thế giới, mỗi năm cuộc thi thu hút “hơn 1tỷ người xem”, thậm chí có lần cách đây mấy năm thu hút hơn 2 tỷ. Thế giớicó 7 tỷ người, trong đó hơn 1 tỷ người không có điện ở nhà. Có gần 1 tỷ trẻem chưa đủ tuổi thưởng thức một cuộc thi hoa hâu. Cuộc thi phát trực tiếp;khi đó có ít nhất 2 tỷ người đang ngủ, chưa tính những người đang đi làm.

 “Con số bịa đặt”,là nhận xét của ông Jack Loftus, cựu phát ngôn viên của hãng nghiên cứutruyền hình Neilson, khi được hỏi về thống kê khán giả truyền hình của nhữngtổ chức như Hoa hậu thế giới đưa ra. Một báo cáo của European Tour OperatorsAssociation (Hiệp hội Lữ hành châu Âu) phân tích cụ thể hơn: Con số đó dựatrên số người có truyền hình ở tất cả các vùng phát tín hiệu chương trình.Những người không ở nhà, hoặc ở nhà nhưng không xem, vẫn được tính trong consố đó.

Theo báo cáo trên, số người xem Khai mạc Olympic Athens năm2002 là khoảng 128 triệu, (trong đó có 27 triệu người Mỹ, 55 triệu ngườiTrung Quốc). Đó là con số có thể tin được. Với Hoa hậu thế giới, một sự kiệnnăm nào cũng có, thiếu yếu tố thể thao, số người xem phải ít hơn nhiều. Thêmvào đó, tại các nước Châu Âu và Bắc Mỹ, Hoa hậu thế giới chủ yếu chỉ pháttrên cáp. Thậm chí chỉ trên mạng. Đó là sự kiện của ngày xưa, của một thờiđã qua.

Dân “online” đã chán

Facebook và Youtube đo rất chính xác số người xem clip hoặc“thích” trang riêng (đăng ký theo dõi). Sáng nay, tôi vào trang facebookchính thức của Miss World thấy chỉ có 12.179 người “thích”. Trang facebookchính thức của Gà rán KFC chẳng hạn có 2.123.417 người thích. Nếu so sánhvới tiền mặt, đó là sự khác biệt giữa một bánh mỳ pa-tê và một điện thoạimàn hình cảm ứng chất lượng khá.

Có ai nhớ Kaiane Aldorino không? Cô gái xinh đẹp đến từGibralter? Là hoa hậu thế giới năm ngoái? Nếu các bạn đọc tên không nhớ thìđừng lo. Xét về sự nổi tiếng trên internet, cô ấy không phải là “nhân vậtnên nhớ”. Trang hâm mộ chính thức của Kaiane chỉ có 771 người “thích”. Tranghâm mộ của hotgirl Elly nhà mình có hơn 50.000 người.

Trang được nhiều người thích nhất trên facebook thuộc về LadyGaga – hơn 20 triệu người từng bấm vào nút “like”. Nếu tiếp tục so sánh vớitiền mặt, sự khác biệt ở giữa trang facebook của Kaiane Aldorino và trangcủa Lady Gaga là một máy tính xách tay bình thường và một máy bay phản lựcriêng thuộc loại hiện đại nhất.

Báo chí Việt Namhay lo chuyện thí sinh ViệtNamlọt vào top 20, top 15, top 5. Nhưng tôi đang nói về thí sinh đã lọt vào top1, người chiến thắng luôn, hoa hậu của hơn 100 người đẹp được bình chọn thamgia cuộc thi mang tầm cỡ lớn nhất và có lịch sử lâu nhất thế giới! Chiếnthắng rồi... biến mất. Một năm “chạy sự kiện”, một phút huy hoàng rồi...chợttối, tiếp tục đi học, phát triển sự nghiệp, quay lại với cuộc sống bìnhthường. Đa số hoa hậu “thế giới” có số phận rất “địa phương”.

Kênh Youtube của tổ chức Miss World cũng vắng khách. Clipgiới thiệu thí sinh ăn khách nhất chỉ có khoảng 4 nghìn lượt xem (thí sinhSlovakia). Clip ăn khách nhất của DonNguyễn có hơn 2 triệu lượt xem. Trong khi nội dung các clip của Don hướngtới người Việt (người Tây đâu có hiểu Teen Vọng Cổ là Teen gì mà cười), nộidung các clip Miss World  hướng tới khán giả quốc tế. Vàthất bại.

Tôi biết Youtube và Facebook không phải là cách đo chính xácnhất. Không phải ở đâu cũng có người dùng, không phải mỗi lượt xem, mỗi lầnbấm nút “like” là có một người thực sự quan tâm. Nhưng cộng với sự thiếuquan tâm của các trang thời sự tiếng Anh nêu trên, chúng tôi có thể thấyrằng “có chuyện để nói”. 

Thậm chí trang web chính của Miss World, missworld.com, thiếtkế như bài thi của một em nhanh nhẹn đang học lớp 12.  

Bỗng chán hay chán dần?

Sự thật là cuộc thi Hoa hậu thế giới đã mất sức hút từ lâu,đặc biệt với giới trẻ phương Tây. Internet thường chạy trước truyền hìnhmười năm, nên với dân online sự mất hút ấy dễ nhìn thấy hơn. Nhưng với dânoffline – dân xem truyền hình – sự mất hút ấy cũng có thể nhìn thấy được,miễn là nhìn kỹ.  Không có thống kê chính xác về số ngườixem Hoa hậu thế giới trên truyền hình hàng năm, nhưng có thống kê khá chínhxác về số người xem các cuộc thi sắc đẹp của Mỹ trên truyền hình.

Dân Mỹ thường rất mê sự kiện Mỹ (thích bóng rổ hơn bóng đá).Nếu họ chán các cuộc thi sắc đẹp trong nước, có nghĩa họ cũng chán các cuộcthi sắc đẹp ngoài nước.Canada, Anh, Pháp...tôi cảm giác đa số nướcphương Tây đang ở mức rất chán. (Tôi không biết tên bất cứ thí sinhCanada nào tham gia “Miss World” cả 20 nămqua.). Có khi Venezuela,Trung Quốc và Ấn Độ đang ở mức “chưa chán nhưng hết mê”. ViệtNam đang ở mức nào? Đó là một câu hỏi thúvị.

Quá đề cao

Tôi vẫn nhớ, cách đây hai năm nhiều người phản đối khi hoahậu tai tiếng Thùy Dung nói muốn tham gia cuộc thi Hoa hậu thế giới. “Đi thithế giới thì phải có trình độ. Trình độ như cô này đi thi thì chỉ có xấu mặtViệtNam”,là lời phản hồi đăng dưới bài phỏng vấn trong đó Thùy Dung kể về ước mơ đượcdự thi. Sự thật là người viết phản hồi mới là người đang… mơ.

Chỉ có người Việt Nammới mổ xẻ thí sinh ViệtNam đến mức phát hiện một trình độ văn hóa“chưa được ấy lắm”. Thế giới quan tâm đến “trình độ” của thí sinh ViệtNam giống cách ViệtNamquan tâm đến trình độ của thí sinh Mông Cổ. Tức là không quan tâm lắm. Nhìnảnh. Thấy đẹp, thấy xấu, thấy thấp, thấy cao. Quên đi. Hôm kia hoa hậu MôngCổ lọt vào top 25, nhưng chắc chỉ có người Mông Cổ mới ghi nhớ thành tíchđó. “Thế giới đánh giá cao về sắc đẹp Mông Cổ!”, người Mông Cổ nói...chongười Mông Cổ nghe.  

(Rồi thế giới mở mắt, nhìn lên và hỏi “Sao? Tôi vừa công nhậngì vậy?”)

Thế giới không đọc báo online của ViệtNam, cũng không vào các forum, bình luận.Những người nghĩ thế giới sẽ quan tâm đến thí sinh Việt Nam đến mức pháthiện một vấn đề “trình độ” nào đó là những người quá đề cao sức tập trungcủa thế giới dành cho người đẹp Việt Nam, hoặc người đẹp nói chung. Thế giớingày càng có thiện cảm với ViệtNam là điều dễ nhìn thấy. Nhưng vì nhiều lýdo khác. Bao giờ Việt Namnghiên cứu kỹ về thí sinh Mông Cổ thì thế giới mới nghiên cứu kỹ về thí sinhViệt Nam.

Miss World sang Việt Nam, cơ hội hay không?

Theo tôi, lý do ban tổ chức Hoa hậu thế giới muốn đưa cuộcthi sang Việt Namlà vì họ nhận ra một trong ít thị trường còn lại mà người dân vẫn nhiệt tìnhvới sản phẩm của họ. Không tổ chức ở Trung Quốc thì tổ chức ở đâu? Ấn Độ thìquá phức tạp. Châu Phi thì tổ chức rồi (và chỉ có Nam Phi mới tổ chức mộtcách an toàn). Châu Âu ít người quan tâm quá, và trong số ít người đó sẽ cóngười biểu tình, kêu phụ nữ không phải để chọn lựa, phí tiền quá, đi chỗkhác đi. Đi đâu?

Có khi ViệtNammới hội nhập với thế giới nên những gì có chữ “quốc tế” sẽ được đón nhận mộtcách rất chu đáo. (Chính tôi hay ăn theo sự chu đáo ấy!) Văn hóa bằng cấp ởViệt Nam cũng mạnh – vậy một sự kiện kết hợp tầm cỡ “quốc tế” với cơ hội“lấy bằng” sẽ có nhiều người thích. Nhưng ViệtNam có nên đầu tư vào một sự kiện như thếkhông?

Tôi viết bài này một phần để đặt câu hỏi đó, một phần để “anủi” bạn Kiều Khanh. Với Khanh, tôi thấy báo chí đặt áp lực quá cao so vớimột cuộc thi chỉ là...Hoa hậu thế giới! Chính Khanh từng so sánh cuộc thinày với một cuộc chơi, không đặt nặng vấn đề ăn thua.

Theo tôi, sự thành công lớn nhất một thí sinh có thể mang lạitừ cuộc thi Hoa hậu thế giới là được biết đến ở nước mình. Diễn viên Ấn ĐộAishwarya Rai là ví dụ tiêu biểu. Cố ấy là Hoa hậu thế giới thành công nhấttừ trước đến giờ. Từ một cuộc thi quốc tế cô ấy đã phát triển một sự nghiệptrong nước, rồi từ sự nghiệp trong nước đó cô ấy đã quay trở lại với sânkhấu quốc tế.

Theo cái nhìn đó Kiều Khanh đã quá thành đạt. Có được lọt vàotop 25, top 7, top 3, được chọn tham gia hoa hậu biển, hoa hậu tài năng, hoahậu thể thao...thế nào đi nữa thì đã hơn phân nửa dân số Việt Nam biết đếncô rồi.

Chúc mừng Kiều Khanh.

TheoJoe
Dân Trí