"Bản thân hài đã có thị trườngrộng. Chính kịch thì chỉ diễn ở Nhà hát chứ hài có điều kiện chạy sô. Như tôibây giờ ít thời gian, điều kiện làm chứ trước thì nhiều lắm... có thể một ngàytới 6-7 sô" - NSƯT Quốc Trượng chia sẻ.
Có tới 5 nàngThị Nở lên sân khấu Liên hoan Hài toàn quốc lần 1, khu vực phía Bắc và Thị Nởcủa Nhà hát Chèo Quân đội là nhân vật độc đáo và sâu sắc nhất. Thị Nở này mangvề cho NSƯT Quốc Trượng thêm 1 Huy chương Vàng nữa cho bộ sưu tập huy chương vốnđã dày dặn của anh.
Đêm trao giải Liên hoan, anh là một trong số nhữngngười hiếm hoi lên sân khấu 2 lần để nhận giải thưởng cho vai diễn của mình, vàbằng khen cho đoàn diễn của mình, với tư cách Phó Giám đốc - Trưởng đoàn.
 |
| Quốc Trượng (đứng) - vai Thị Nở trong vở Chèo "Tỉnh rượu lúc tàn canh" - vai diễn đoạt Huy chương Vàng LH Sân khấu Hài khu vực phía Bắc với điểm số rất cao |
Gọi điện cho Quốc Trượng, đầudây là một giọng nhạc chuông với chính chất giọng hề Chèo của khổ chủ “Ai gọi emđấy, có em đây”. Nhưng xem anh tập vở trên sân khấu, hay những phút “động chạm”sâu hơn về nghề, cảm nhận một không khí nghiêm túc khác với chất bông lơn đâu đóở người đàn ông to béo có giọng cười hài hước này.
Chúc mừng anh với điểm gần cao nhất Liên hoan Hài vừa qua. Chắc giờ anh đã quenvới cảm giác nhận huy chương rồi, anh còn nhớ ấn tượng lần đầu trải nghiệm điềunày không?
Huy chương hội diễn tôi cũngnhận đâu mười mấy cái không nhớ. (19) 90 – 91 – 92, 95 hai cái, 2001 hai cái,2009 hai cái…
Lần đầu tiên tôi cầm huychương là ở Hội diễn Tài năng sân khấu trẻ toàn quốc. Năm 1989 ra trường thì1990 tôi được giải. Lúc ấy tôi với Xuân Hinh cùng được giải Nghệ sỹ xuất sắc,tôi thì với vai Tùng lò gạch ở một vở diễn hiện đại còn Xuân Hinh thì với vai Cusứt ở một vở Chèo cổ.
(“Tùng lò gạch” là nhân vậttrong vở kịch “Người đàn bà bất hạnh” của tác giả Trần Trắc Trí - một anh nôngdân có 7 “con bươm bướm” khao khát có “thằng cu” nối dõi tông đường, tình tangvới cô Tâm bán kem... Những năm đầu thập kỷ 1990, vai diễn này nổi tiếng tới mứctên nhân vật đã ra khỏi tác phẩm để đi vào đời sống trở thành biệt danh chonhiều người tên Tùng).
Và đó cũng là những vai diễnđể đời của các anh - một sự khởi đầu sự nghiệp tốt đẹp?
Đấy chính là những vở dựng tốt nghiệp ĐH Sân khấu Điện ảnh của bọn tôi. Tôi lấymột trích đoạn trong vở tốt nghiệp mang đi thi khi đang công tác ở đoàn chèo HàBắc, lúc đó chưa tách tỉnh Bắc Ninh - Bắc Giang. Sau khi đi hội diễn về vàitháng thì tôi bỏ đoàn. Đoàn hát tỉnh lẻ còn nghèo, mình cũng muốn về quê phục vụnhưng cũng thấy gian nan…
 |
| Tròn 20 năm sau khi được phát hiện với vai "Tùng lò gạch", Quốc Trượng lại đưa vai diễn này lên sân khấu hội diễn hài, trong vai trò đạo diễn. |
Vừa bước vào nghề đã tạodấu ấn nghề nghiệp và đến giờ là một tên tuổi, rõ ràng anh đã gặp đúng chốn dànhcho mình. Hài là cái duyên nghề từ đó hay đã là hướng theo đuổi của anh từ trướchay là mảng thành công nhất của anh trên sàn diễn?
Tôi toàn diễn hề Chèo. Thực ratừ hồi ở trường, tôi với Xuân Hinh đã theo học thêm thầy Mạnh Tuấn (Cố NSND MạnhTuấn – ông vua hề Chèo). Lớp hơn 20 người, khi học, tập vở thì mọi người phảidiễn tất cả các vai, thay nhau luân phiên, loại vai nào cũng phải học, phảiđóng.
Hồi học trong trường, tôi saynghề lắm, yêu ghê lắm, yêu ghê lắm. Đến mức bác bảo vệ trong trường bảo tôi vớiXuân Hinh là bọn ấy dở hơi đến nơi rồi. Sáng chưa mở mắt chúng nó đã hát. Ănhát, ngủ hát, đi… đái cũng hát. Tôi đi xe đạp bao lần tý đâm vào gốc cây vì vừađi vừa tập hát nhẩm.
Lùi lại thời gian trước đó, anh bén duyên với nghiệp diễn như thế nào?
Tôi quê Quan họ, cả gia đìnhđều hát hay dù không có ai làm nghệ thuật. Tốt nghiệp phổ thông, anh tôi muốnđịnh hướng mình vào ngành Tài chính nhưng tôi thì mê theo nghề diễn. Nhưng theoQuan họ thì chỉ học ở tỉnh, chỉ có bằng trung cấp, không “sướng” lắm. Đúng thờiđiểm này thì trường Sân khấu Điện ảnh mở khoa Kịch hát Dân tộc, khoá đầu tiên.
Lúc ấy, trường nhờ các đoànnghệ thuật địa phương sơ tuyển ở vòng huyện rồi đến vòng tỉnh thì giáo viên củatrường trực tiếp về tuyển. Tôi, Xuân Hinh với Hồng Ngát (Hiện là Phó Giám đốcNhà hát Đài tiếng nói Việt Nam), 3 người cùng quê cùng đậu khoá đầu tiên 83 –89. Hồi đó chúng tôi học 6 năm vì mất một năm rưỡi học tạo nguồn.
 |
| Một vai diễn hiện đại của Quốc Trượng tham gia LH hài |
Có kỷ niệm tôi vẫn nhớ đến bâygiờ là khi tôi đang diễn, thầy Bùi Trọng Đang (NSND Bùi Trọng Đang - một têntuổi làng Chèo) đi vòng ra phía sau kêu “gâu, gâu, gâu”. Sau này thì mình biếtđấy là những bài thử phản xạ của thí sinh và đúng “vở” thì mình phải quát lạinhưng ai lại dám bảo thầy là chó (cười). Tôi quay lại cười “Thầy cứ đùa em”. Màđợt đó tôi trúng tuyển điểm cao lắm.
Thời anh vào nghề, nghệ thuậttruyền thống vẫn sống khoẻ nhưng hiện tại sân khấu gặp nhiều vấn đề trong pháttriển, như trong Liên hoan vừa qua cũng cho thấy tìnhtrạng này. Từ thực tế hơn 20 năm làm nghề, anh nhìn nhận thế nào về điềunày?
Tôi gắn bó với đoàn kịch Tổng cục Hậu cần (nay là đoàn kịch Quân đội) từ đó đếnnay. Môi trường biểu diễn của bọn tôi có đặc thù ngành, cả năm cả đời chả lothiếu khán giả.
Chúng tôi cũng không lo chuyệnvở cũ, thiếu vở. Mình nắm bắt được tinh thần cuộc sống, làm đề tài chiến tranhcách mạng nhiều hơn, dựng vở về người lính … Mỗi năm đoàn có ít nhất 1-2 vở mới.Việc này tuỳ cách làm từng đơn vị thôi, có những đoàn vẫn hoạt động tốt.
Thực tế thì kịch bản thìnhiều, cái để chất lượng thì mới hiếm. Phải tham gia sáng tạo, phải đi tìm kịchbản, như các tác phẩm hay ở các trại sáng tác thì mình lấy. Vai diễn Thị Nởtrong hội diễn cũng là tôi tự sáng tạo.
Anh từ lâu được biết đến nhưmột nghệ sỹ hài nổi danh, nhưng khán giả hiện tại ít quen thuộc với anh hơn. Giờđang được xem là thời của hài, mà lâu nay thấy anhít xuất hiện?
Tôi vẫn làm, nhưng ít điềukiện hơn vì bận công tác quản lý và học hành. Từ năm 2007 tôi làm Phó đoàn, hiệnnay làm Phó Giám đốc nhưng trước đó làm đội trưởng đội diễn viên lâu rồi. Tôihọc đạo diễn từ năm 2001 – 2005, mới đây bảo vệ luận án thạc sỹ và giờ tham giagiảng dậy ở trường ĐH Sư phạm Nghệ thuật Trung ương.
 |
| Quốc Trượng trong vai Ngơ - vở "Hùng ca Bạch Đằng Giang" đã mang về cho anh Huy chương Bạc Hội diễn Nghệ thuật Sân khấu Chèo toàn quốc 2009 |
Làm hài bây giờ đang là một xuhướng của sân khấu và có khá nhiều diễn viên dễ nổi và dễ giầu nhờ làm hài. Từbản thân mình, anh có cho rằng, diễn hài có lợi thế hơn các dạng vai, dạng vởkhác không?
Bản thân hài đã có thị trườngrộng. Chính kịch thì chỉ diễn ở Nhà hát chứ hài thì dù gì thì gì cũng có điềukiện chạy sô, hay là nhân dịp gì đấy Tết lễ, người ta cũng muốn có thứ giải trí.
Như tôi bây giờ ít thời gian,điều kiện làm chứ trước thì nhiều lắm. Cứ 8/3, 20/11 là bận túi bụi, có thể mộtngày tới 6-7 sô.
Thị trường hài thì sôi độngnhưng dường như sân khấu đang đang thiếu những tiếng cười sâu sắc, trí tuệ. Nhìntừ Liên hoan Hài vừa qua, thấy nhiều tiếng cười dễ dãi và khán giả cũng có vẻ dễdãi với tiếng cười. Nhìn ra đời sống hài hiện giờ, cũng thế…
Từ xưa đến nay, mọi người quennhìn các nhân vật hề trong vở diễn chỉ là vai diễn mua vui, thứ yếu. Thực ra,người ta nhầm, những nhân vật hài đóng góp cho thành công của vở diễn rất lớn.Hề có tính cách, có số phận, chứ đâu phải mua vui.
Như vở Chèo “Bài ca giữ nước”của cố NSND Tào Mạt đấy, vai hề nhưng không hề cười một tiếng nào. Đó là cáicười sâu lắng, cười cay đắng trong một xã hội nhiều vấn đề bức xúc…
Như vở diễn của tôi ở Hội diễnvừa rồi, "Tỉnh rượu lúc tàn canh". Sao không đặttên là "Cuộc tình" này nọ… vì mình muốn xoáy vào nỗi đau, vào thân phận củanhững con người ấy, chứ không phải chỉ là cái cười hềnh hệch bên ngoài. Tột đỉnhcủa cái hài là cái bi.
(Đang nói đến đây, Quốc Trượng đột ngột báo ngừng cuộc điện thoại vì "đã vềtới nhà". Vào mạng, thêm hiểu thêm các thông tin - bài viết về anh, thấy QuốcTrượng từng tâm sự, anh mang ơn sân khấu Chèo vì đã đem tới cho anh tất cả. Từmột thanh niên nông thôn nghèo khó đến người đàn ông có sự nghiệp, danh tiếng vàcuộc sống đủ đầy).
Theo Vnmedia
